Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 93

[p. 193]

[1948/4]

Hubert van Herreweghen
Het bed

I

Het oud, vermolmde bed waarin ik lig en luister
naar 't ijdel ronken van een hete zomernacht,
begint zoals een sloep te wiegen op het duister
en vaart de zee van slaap in met zijn luie vracht.

Maar de angsten die bij lichte dag wij niet bevroeden,
't wanstaltig misgewas, 't schabouwlijk duivelszaad,
dat wij onschuldig in ons kinderbrein uitbroeden
en voeden uur aan uur met zonde, lust en kwaad,

de spoken die de geest als schaduwen bevolken
groeien ontzaglijk groot en rijen tot een dans.
Een helse sabbath, wit van weerlicht, zwart van wolken
zwindelt de ziel voor de ogen en verblindt haar gans.

Dan voert de duivel op, met zijn clownesk theater
het spel des levens, een lange godslastering:
gevallen engelen, heksen, een verdoemde pater,
het edel wild dat Satan op Gods velden ving,

mimeren al wat lief is, al wat schoon en heilig
ons voorkomt in dit leven, als een vuil geval;
in elk ding gist de hel als gif en niets is veilig
voor 't alom wassend kwaad dat ons vernielen zal.

[p. 194]

 

Zoals een zweer die openbreekt vol vuil en etter

 

breekt open ons de dood, als wij gespannen staan

 

van kwaad en zonde rijp, en krijsend als een ketter

 

zal onze ziel voorgoed in 't kwaad verloren gaan.

II

Als ik ontwaak, huilend van schrik en van afgrijzen,
doordorst de koorts mijn hoofd en traag verzwindt de roes
voor mijn wijde ogen, brandend gesperd op het grijnzen
en 't gruwlijk dreigement van heks en helse droes.

De kamer ronkt van stilt. De waatren van het donker
buiten klotsen vervaarlijk tegen 't wankel huis.
Binnen en buiten zwelt de nacht, zonder geflonker
van sterren. Blind. En alom 't duister, luid gedruis.

Ik lig mager in bed, ik voel een vrede stijgen
en alle vrees verdwijnt wijl ik traag de ogen sluit.
De nacht verheldert. Schaduwen schromplen en zwijgen.
Dan is het of dichtbij een heel klein klokje luidt.

III

In 't hout van 't oude bed gedurig klopt een memel
en maant mij als de stem der vaadren die dit bed,
een eiken ledikant onder een donkre hemel,
getimmerd zelf en in elkaar hebben gezet.

Aan mij, de laatste telg, de onguurste hunner erven
vermaakte als relikwie mijn puriteins geslacht
dit mijtrig bed, dat baren, paren zag en sterven
mijn vaderen - en enkel op mijn sterven wacht.

Ik lig roerloos en lang, en hoor de memel knagen,
ik hoor hem elke nacht, er is geen toeverlaat,
de memels kloppen staâg, de memels blijven vragen
en manen dat elk hout en elk geslacht vergaat.

[p. 195]

 

En elke morgen ligt een hoopje vuilwit poeder

 

onder de kleine schacht waarin de made boort.

 

Gedurig maalt de blinde worm het hout tot voeder,

 

gedurig molmt het hout en molmt het lichaam voort.

 

 

 

Allen die sliepen hier, slapen thans onder zoden

 

- Er tokt een made, er tokt een houtmade in het hout -.

 

Welhaast ben ik bij hen, en hoor de worm der doden.

 

- Er tokt een made, er tokt een houtmade in het hout -.

 

 

 

En in de schemer, na de nacht en 't rustloos woelen,

 

begerig naar de slaap, met ogen koud en hard,

 

roerloos gestrekt, met duizelenden angst te voelen

 

hoe traag een made knaagt aan mijn wormstekig hart.

(Tijdens een ziekte.)