Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 93

[p. 118]

Vlaamse cultuur in het buitenland
Hadewijch in Italië
door Prof. Stephanus Axters, O.P.

Sinds een twintigtal jaren is Hadewijch in het buitenland geen onbekende meer. Sinds de vertalingen van J.O. Plasmann (Hagen i. W., 1923) en Fr. M. Huebner (Leipzig, z.j.) zijn immers haar volledig proza en verschillende gedichten in Duitse vertaling in omloop, terwijl na de vertaling van de Brieven VI en X door P. De Jaegher, S.J., voor een Franse anthologie (Anthologie mystique, Paris, 1933) vooral Prof. R. Guiette door de voortreffelijke vertalingen van een paar visioenen en van verschillende gedichten voor de periodieken Hermès (1938) en Nord (1929) de aandacht van de Franse litteraire kringen voor Hadewijch heeft opgeëist.

Thans is de beurt aan Italië. In de nog jonge reeks Fuochi verschijnt namelijk onder de titel Hadewijch, Cinque poesie con testo brabantino een parallele uitgave van vijf gedichten van Hadewijch in den oorspronkelijken tekst en van een Italiaanse vertaling door Romana Guarnieri. Zoals wij bij onze eerste ontmoeting met haar te Rome in 1936 konden vaststellen, was Romana Guarnieri, die overigens reeds in het Italiaans een voortreffelijke monographie over Gezelle (Brescia, 1941) en een Italiaanse vertaling van een hoofdstuk uit Verschaeve's Jezus (Crocifisso, Brescia, 1942) publiceerde, op deze buitengewoon moeilijke taak volkomen berekend.

Op 2 November 1913 te den Haag uit een Italiaansen vader en een Hollandse moeder geboren, heeft zij haar eerste jeugd te Nijmegen doorgebracht. Dit had dan voor gevolg dat Nederland steeds voor haar met de poëtische wijding verbonden bleef waarin later de herinneringen aan de kinderjaren meestal voortleven. Italië daarentegen zorgde, sinds haar verhuizen naar Rome in 1925, voor haar klassieke en wetenschappelijke opvoeding die in 1939 aan de Sapiënza te Rome met een proefschrift over Goethe onder de leiding van Prof. Gabetti en met een studiereis naar Skandinavië ten einde liep.

Na een korte inleiding, waar met algemene bewoordingen de atmosfeer om Hadewijch geschetst wordt en alleen het plaatsen van haar dood vóór 1230 enigszins verrast, krijgen wij naast elkaar den oorspronkelijken tekst en de Italiaanse vertaling van vijf gedichten. Deze zijn Strophische Gedichten, XVII, X, XIX, de twintig eerste verzen van Mengeldichten, XV, en Strophische Ge-

[p. 119]

dichten, XXXVIII. Zoals vroeger bij het vertalen van Gezelle heeft de auteur bij het omschrijven van de Nederlandse teksten vóór alles de idee en haar vertolking door het beeld en de antithese willen eerbiedigen. Nooit heeft ze namelijk om het mooie vers iets van den inhoud van Hadewijch's teksten prijsgegeven. Zo ligt dan het klimaat van deze gedichten in de Italiaanse vertaling helder voor ons, met dit gevolg dat wij het intense innerlijke leven dat ons uit het Nederlandse vers tegenstraalt met ongeveer dezelfde felheid in den Italiaansen tekst aanvoelen. Ook herkennen wij Hadewijch's hartstochtelijken levensdrang in een vers als

Io vidi levarsi una nube lucente
Sopra le altre tutte fosche, cosi bella a vedere
Ch'io mi credei di li a poco, beata,
A giocare libera nel sole!

Maar even duidelijk spreekt de inzinking in verzen als

Io grido, io mi lamento:
Amore ha il giorno
E io la notte e la passione.

Intussen wordt echter Hadewijch, zowel bij euphorie als bij inzinking, door een onwrikbaar geloof in de Minne geleid. Dit geloof is het immers dat ze belijdt in een vers als

Ahi dolcissima Natura,

Come a te ti regge il cuore?

Io non so durare un' ora

E non essere all' Amore.

Bij het lezen van een vers als het laatste denken wij dan ook tot op zekere hoogte Petrarca's Canzoniere in handen te hebben, hoewel bij Hadewijch het werven om de Minne nog op een heel wat verhevener plan staat.

Bij deze eerste Italiaanse vertaling zal het ook niet blijven. Eerlang verschijnen immers nog in de reeks Fuochi enkele Visioenen en bij de Uitgeverij Mondadori publiceert Romana Guarnieri eerlang een boek met naam Mistici die Paesi Bassi, waar ze den volledigen tekst der Visioenen met historische toelichting, de Brulocht van Ruusbroec en de Imitatio van Thomas a Kempis in Italiaanse vertaling opneemt. Zo zal de Italiaanse lezer in elk geval de beste bladzijden van de drie markantsten onder de Nederlandse Vromen in een zeer gewetens- en smaakvolle vertaling naar den grondtekst kunnen doornemen.

Tenslotte verhopen wij nog dat het voorbeeld van Romana Guarnieri spoedig zal navolging vinden. Wij hopen namelijk dat wij in de eerste jaren ook de publikatie van belangrijke teksten van Hadewijch in het Engels en in het Spaans aan de lezers van dit tijdschrift zullen kunnen voorstellen.