Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1941

[p. 549]

[1941/11]

Geluk in 't spel
door Top Naeff

Buiten bloeien in het maanlicht de oleanders, binnen broeit de hitte, stoffig en zwaar van menschengeur. Een flonkerend verschiet van zalen met haar kronen als lichtcorbeilles aan barok plafond, waar bazuinengelen zweven in ovalen van goud-stuc.

Als een dikke mist hangt de stilte om de groene speeltafels; nu en dan een licht geschuifel, maar hoorbaar aldoor het snorren van het balletje in zijn komfoor. Gedrang van spelers en over-den-schouder-kijkers, daar waar het spel een moment spant, leege stoelen elders. Hoog daarboven uit, als onverstoorbare hengelaars in onwezenlijke vijvers, de croupiers, het geducht harkje paraat: ‘Faites vos jeux!’

Tusschen de brillanten graai-vingers der geroutineerde matrones trippen, als schuchtere duiven, de kleine handen van een jeugdige debutante, die voor de aardigheid speelt. En wint, telkens wint!

Tot haar ietwat ontstelde vreugde, en met een stijgend gevoel van eigenwaarde: aan den ingang van dit Etablisement, had men haar, jonge mevrouw, voor een kind gehouden, geaarzeld haar door te laten.

En zie-nu-maar-eens-aan, stapels houten schijven, die een fortuin vertegenwoordigen!

Zij durft bij dit tooverachtig geluk nauwelijks een oog wagen naar den jongen man, sinds weinige weken haar echtgenoot, die aan den overkant van de tafel, vermaakt, haar gadeslaat. Nieuw, en liever dan ooit is zij hem, het zondig bedrijf ten spijt, met dat vurig blosje onder het blond-gescheiden haar, nymphenhaar, in den groenen schijn der laag neerhangende lampen. Haar grooten hoed draagt hij aan het

[p. 550]

elastiekje al den ganschen avond in gelatenheid rond.

Een vrouw, denkt hij fier - zijn deel hééft hij eraan - is toch nog heel wat anders dan een meisje. En hij getroost zich, de lange, voor de rest vervelende uren, waarin hij zich vermeien mag in de lieflijkheid van deze schepping en zich verheugen op alles wat hem, na dit intermezzo, in verhoogde stemming weder wacht.

Om te beginnen: straks, wanneer Mia er eindelijk genoeg van zal hebben gekregen, samen aan een tafeltje voor het hoog opgeschoven raam van het Casino-restaurant, waar je niet wist of je bloemen of spijzen at, en ijsgekoelde champagne als pompwater door de droge kelen glijdt.

Hoe verlangt hij weer naar dit enfin-seuls in alle stadia! Maar wanneer zàl zij er genoeg van krijgen, gezien den hartstocht, waarmee zij zich aan de kromme sprongen van het malle balletje overgeeft, zóó verslonden in haar minderwaardige taak van stapelen, stapelen.. dat zij den nijdigen elleboogstomp van de kaketoe-dame naast haar, wier winst zij dreigde op te strijken, niet eens merkte, slechts met glazigen blik de schijven ziet verdwijnen in de omgeving van een klinkklaar gouden beugeltasch, waarvan de vingers het kettinkje thans vast omklemmen.

En al dit genoegen dankt zijn lieve Mia aan het biljet van honderd francs, dat hij haar, om het ook eens te probeeren, in de klamme hand heeft gestopt. Een bagatel, maar hij kon het toch nog maar ternauwernood missen, had op deze reis al veel te veel den grand-seigneur uitgehangen tegenover haar argeloos vertrouwen in zijn alvermogende persoon. Maar wat zou hij er - een man - niet voor over hebben gehad om zich voor het minst als zoodanig te handhaven tot zij veilig en wel waren aangeland op het miniatuur flatje, waar men terdege de tering naar de nering zou dienen te zetten.

Heilige onschuld.... daar wint ze alweer! Ditmaal op carré. Haar handen zijn haast te klein om de winst op te grabbelen. En nu slaat zij ook even haar glans-oogen naar hem op, glimlacht hem toe, haar man, haar weldoener. ‘Ga je gang maar, kind, als je er plezier in hebt!’ Voor zichzelf kwam hij in dit hol in geen verzoeking, en Mia had nu eenmaal onge-

[p. 551]

looflijke veine. ‘Gelukkig in het spel, ongelukkig.....? dat bleek hier ook al een onnoozel bijgeloof! Hij zou het wel anders ondervinden, straks, wanneer zijn tijd weer gekomen zou zijn.

Was Mia, zooals ze hem daar toelachte, niet het levend bewijs van het tegendeel, even gelukkig, dwaasgelukkig, in de liefde als in het spel!

Schat! gauw nog een kapitaal op ‘rouge’.... ‘Rien ne va plus’.... Wéér rood! drie maal achtereen. Wanneer zij nu op ‘zéro’ zette, liet ze misschien de bank springen! In elk geval zou de onbetaalbare champagne van het Casino-restaurant betaalbaar blijken.

Zóó ging het den eersten avond na hun aankomst aan de Fransche kust, met haar blauwe zee, waar niemand naar keek, en haar beroemde speelbank, waar men den heksendans danste om een kleinen ketel met een verdwaasde ernst.

En zoo ging het ook den tweeden avond, zij het iets minder fortuinlijk. Reeds heeft Mia in het stadje de gouden tasch kunnen koopen, welke voor die van haar buurdame niet onderdoet, en een klein modelhoedje dat zij tenminste, te zijner verlichting, op haar hoofd kan houden gedurende het spel.

Maar den derden avond keerde de kans beduidend, en ook haar stralend humeur, snauwde ze hem zelfs af: ‘Ga weg’, toen hij medelijdend achter haar kwam staan, want zij verbeeldde zich, zooals alle vrouwen in haar geval zouden doen, dat hij het nu juist was, die het ongeluk over haar bracht. Zij meende het natuurlijk niet zóó, en toen zij halverwege den avond opnieuw om een biljet van honderd francs kwam vragen, was zij weer lief, roerend in haar verdriet, en aanhankelijker dan ooit aan zijn mannelijke superioriteit.

‘Ja, maar heusch kind, ik zou er nu mee uitscheiden.’

‘En dan zou ik, na al deze moeite, mijn zenuwen zijn er kapot van, ten slotte niets verdiend hebben!’

‘De tasch’, wierp hij schuchter tegen, ‘en het hoedje, 't staat je lief!’

‘'t Is ook wat!’ smaalde zij, blijkbaar al bedorven door het succes, want bij haar moeder thuis was ze allerminst verwend

[p. 552]

geweest met gouden tasschen en modelhoeden.

Nog eenmaal bezweek hij, want deze laatste honderd francs waren werkelijk op inhalige wijze, door den croupier buitgemaakt, nog éénmaal honderd francs en de afgeperste belofte, daarmede nu voorzichtig te woekeren, de minst gecompliceerde zetten: rouge of noir, pair of impair...

Alweer honderd.... als vuilnis van de tafel geharkt!

Bob de Roever, in het normale leven een eenvoudig en ordelievend man, ziet in, dat hij thans moet ingrijpen, willen zij niet als bankroetiers in plaats van gelukkige echtgenooten van deze reis thuis komen. En als in de sprookjes, waarop het geheele avontuur veel gelijkt, wordt hij wijzer en slimmer, naarmate de nood stijgt. Mia het noodlottig spel doen staken... desnoods met geweld? Hij is geen Petruccio, en hij kan het niet over zijn hart verkrijgen.

Naar waarheid zeggen: ‘Ik kan geen centime meer missen, schat,’ welk een degradatie voor zijn mondaine persoon!

Maar dan opeens schiet hem een derde mogelijkheid door het zorgelijk hoofd, en die voert hij uit, onverwijld, want elke seconde bedreigt hen de catastrophe.

Aan den zelfden kant van de tafel als Mia, maar door de noodige stoelen van haar gescheiden, achter een haag van kronkelende lijven, rekkende halzen en dobberende hoofden, stelt hij zich op, met zijn zakken vol schijven; juist hetzelfde aantal als zijn vrouw voor den nieuwen aanval heeft ingeslagen. Niemand kan op dien afstand tusschen de vele werpende, wenkende en grijpende armen zijn specialen smokingmouw onderscheiden. Bovendien zóó wèg, als zij thans, in den ban van het vuige goud, den razenden Roeland nastaart, het gheel bestaan van een echtgenoot kan haar nauwelijks nog bewust zijn. En al betrapte zij hem, waarom zou hij van pure verveling ook niet eens een kansje mogen wagen! Ongelukkig in de liefde...... het leek aanvankelijk een waarborg.

Mits zij maar niet in de gaten krijgt, hoè hij het aanlegt, welk systeem hij uitvond om de schatkist listig in balans te houden. Want dit systeem: als Mia op ‘rood’ zet, zet hij

[p. 553]

op ‘zwart’, de een op ‘passe’, de ander op ‘manque’, en zoo voorts, is zijn mannelijk geheim, en moet het blijven. Nu kan hij haar ook rustig aan den speelduivel toevertrouwen.

Voor de eerste, en zonder pardon laatste maal in haar leven, want terugzien zullen zij haar nooit, deze azuren kust en haar verfoeilijke genoegens. En nu blijft hij ook degene, die hij is, de alvermogende, tot elker offer der liefde bereid, de-man-in-het-spel. Wat zet ze daar op? Ah, wacht.... 't zal je niet glad zitten, meisje, jouw winst, mijn verlies, maar goddank zal je verlies ook mijn winst zijn.

‘Bob’, zei Mia, nadat de Bank gesloten was, en zij zwijgend wegwandelden door het acacia-laantje, op eerbiedigen afstand van het Casino-restaurant en de lokstem zijner tziganen:

‘Bob, van mij is alles op’.

‘Alles!’ Hij bevestigt het barsch.

Zij slaat haar armen om zijn hals: ‘alles.’

‘Morgen met de eerste trein verlaten wij dit onzalige oord, vóór je me heelemaal geruïneerd hebt.’

Zij knikt, murw en gedwee.

‘En soupeeren kunnen wij vanavond ook niet meer. Als je honger hebt, moet je maar een broodje eten.’

‘Kan dat er nog af?’

‘Nog nèt. Waar is je taschje?’

‘Dat heb ik vanmiddag in de winkel teruggebracht, voor de helft van de prijs. Zij namen het graag.’

‘En het geld?’

‘Dat heb ik er ook bij verloren.’

‘Schaam je! Een aartspeelster en een gevaarlijke vrouw.’

‘Maar, Bobbie, jij hebt toch.... Ik zag je telkens wat opzetten. En soms, als ik verloor... won jij. Dat heeft me telkens aangemoedigd. Het geluk was nu toch gelukkig bij jou.’

De spionne! Met haar onschuldigst hazardgezicht, door haar neergeslagen wimpers heen, had ze hem bespied, avond aan avond, als ware hij ‘de groote speler’ geweest.

‘En eigenlijk begrijp ik niet hoe je, nadat je zóóveel ge-

[p. 554]

wonnen hebt, op kunt zien tegen een klein beetje eten op ons gezellig plaatsje, daar, bij het raam. Morgen zitten we in een duffe trein. En misschien zullen we wel nooit weer op dat plaatsje....’

Zij knikt.

Wat doet een man met een snikkende vrouw in zijn armen! Bij maanlicht, in een eenzaam laantje? Terwijl van achter de struiken zoete geuren aanwuiven, mimosa en homard-frais......

Tegen de vrouwelijke logica, er mocht al een steekje aan los zijn, was Bob de Roever van nature niet opgewassen. Zijn rol van den man-die-voor-niets-staat, tot welk een jammerlijk fiasco zal hij hebben geleid in haar oogen, wanneer ze nu inderdaad dezen laatsten avond in dit aardsch paradijs besluiten met een kaal broodje uit het vuistje.

Hij spreekt niet meer, maar hij droogt haar tranen. Hij denkt: ‘Het kan nog wel. En het moet dan maar.’

Over het pad met bloesem bezaaid, op het rhythme van ‘Du lieber Augustin’, voert hij haar in de richting van het met zijn rozige ruiten door het donker lommer bloeiend ‘Restaurent du Casino’, naar de korte feestelijkheid, die den langen nacht voorbereidt.

Rechttoe - rechtaan.

Alleen ditmaal: het goedkoopste merk champagne. Maar daar proeft een vrouw - zij mag zoo gewiekst zijn als Mia - toch niets van.