Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1938

[p. 649]

[1938/10]

Robert Storm Petersen
door Felix Timmermans

Wie kent er Adamson niet? De kort ineengedrongen Adamson die in al de geïllustreerde bladen der gansche wereld alle weken met drieharigen kletskop en zijn eenige sigaar in den apenmond tot genot van groot en klein eens komt opduiken.

Adamson is een wereldfiguur geworden, eene nieuwe wereldfiguur waar onzen tijd zoo rijk aan is. Adamson schaart zich bij Micky-muis, Koning Hermelijn, vader en zoon, de Spinazie-eter en Felix de Kat. In dien aard leefde er vroeger in de volksverbeelding, een Harlekijn, een Pierrot, een Jan Klaas. Die figuren staan er zoo ineens, zonder geboorte, zonder dood. Ze kennen geen ouderdom, ze blijven altijd eender, zoowel in hun voorkomen als in hun levenshandelingen. Men ziet ze over verschillende jaren en toch blijven ze steeds de zelfde en onveranderd. Hermelijn wordt nooit mager en vindt steeds een plezante oplossing. Charlie Chaplin ook nog zoon figuur verandert noch van kleed, noch van knevel en heeft altijd tegenslag. Adamson is ook voor tachtig ten honderd een stiefkind van het leven. De schepper van Adamson, met name Robert Storm Petersen, geboren in 1882, is de zoon van een beenhouwer. Weldra bleek het dat het bloed vergieten zijnen ‘fort’ niet was, en hij wierd cabaretzanger, teekenaar, schilder, causeur, tooneelspeler, filmster. Hij schreef twintig bundels humoristische schetsen, stelde zijn schilderijen ten toon te Parijs, liet achttien bundels causeriëen verschijnen, teekende in de geïllustreerde bladen, schreef scenario's waarin hij zelf meespeelde, een duivel doet al. Het ‘Illusteret Dansk Konversations Leksikon’ schrijft van hem: op alle gebieden toonde Storm Petersen persoonlijke hoedanigheden die vaak echte hoogtepunten bereikten en een fantasie die ongebaande wegen opging. Het is van dezen zanger-teekenaar-schilder-dichter-filmster dat Dietsche Warande en Belfort thans enkele zijner humoristische schetsen ten beste geeft.

[p. 650]

Ze worden voor de eerste maal in het Nederlandsch vertaald door den Heer Alfons van Beylen, leeraar aan de Staatsnormaalschool te Lier.

Deze schetsen bezitten een humor die wij nog niet kennen. Het is een vuurwerk van slagwoorden en toestanden als een katje dat met een bol saai speelt. Maar wees gerust alles komt weer terug in orde. Het is een geweldige barokke fantasie die in haar eigen grilligheden bijna verward geraakt, maar toch een harmonisch geheel vormt. Ze wriemelen van vondsten, verrassingen, mogelijke onmogelijkheden zooiets als droomen slechts kunnen geven. Zoo b.v. ‘Mijnheer X. Prof. nam steeds een schabel mee om steeds op de hoogte van den toestand te zijn.’ De humor in zijn litteraire schetsen is iets van een gansch anderen aard dan in zijn Adamson. Het is geen herhaling op een ander terrein. Hij is overal anders, in zijn schilderijen, film, tooneel en toch steeds zichzelf. Een kindergemoed dat al lachend diepe menschelijke dingen uitspreekt. Maar hij wordt nooit cynisch, niet vergiftigd of geblazeerd door onzen tijd, maar wel is hij opbeurend en striemt hartelijk, dat we er mee plezier van hebben, de verkeerde verhoudingen van het leven.

Een groot filosoof, en ik ben ten zeerste verheugd dat deze schetsen van den teekenaar van Adamson ook een andere zijde van dit groot talent bij ons Vlaamsche volk mag binnenleiden.