Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1938

[p. 314]

Apocriefen
door Karel Capek
Heilige nacht

‘Je bent een eigenaardig mensch,’ schreeuwde Mevrouw Dinah. ‘Indien het fatsoenlijke menschen waren geweest, zouden ze naar den burgemeester gegaan zijn en niet zoo op den schooi! Waarom hebben de Sjimonovits die niet in huis genomen? Waarom moeten wij, precies wij, ze opnemen? Zijn we dan niet zoo wel als de Sjimonivits? 'k Weet heel goed dat vrouw Sjimonovits geen zoo 'n bucht in huis zou laten! 'k Begrijp maar niet, vent, hoe je zoo maar met om 't even wie omgaat!’

‘Schreeuw zoo niet,’ gromde de oude Isachar, ‘ze zullen 't nog hooren!’

‘Dat ze het hooren,’ zei mevrouw Isachar, de stem nog verheffend. ‘Ongehoord! 't Zal er nog van komen dat een mensch in zijn eigen huis omwille van eenige vagebonden niet zou mogen piepen! Ken jij ze? Is er iemand die ze kent? Hij zegt dat het zijn vrouw is. Hun vrouw, zeggen ze! Ik weet heel goed hoe dat bij zulke landloupers ineenzit! En dat jij je niet schaamt zoo 'n goedje in huis te nemen!’

Isachar had wel graag doen opmerken dat hij ze alleen maar in het schuurtje gelaten had, dit liet hij nochtans maar zoo want hij hield eigenlijk veel van zijn gemak.

‘En zij dan,’ ging Mevrouw Dinah op een misprijzend toontje voort, ‘je mag het wel weten dat ze in positie is. Bij ons Heer Jesus Kristus, dat hadden we hier nog te kort! Jesus, Maria, opdat de menschen erover zouden tateren! Ik vraag je, waar waren je gedachten toch?’ Mevrouw Dinah moest eventjes adem scheppen. ‘Dit begrijp ik wel; 'n jong ding kun jij nooit iets weigeren. Als ze jou 'n oogje flikt ben je de kluts kwijt, he! Maar voor mij zou je niks doen, IIsachar! Installeer jullie maar in de schuur, beste menschen, daar vinden jullie

[p. 315]

strooi genoeg! Precies of ons schuurtje het eenige van Bethleem was! Waarom gaven de Sjimonovits hun geen bundel stroo? Wel, omdat vrouw Sjimonovits dit vanwege haar man niet zou laten welgevallen, begrijp ge? En ik, ik ben zoo 'n goeie sukkel dat ik altijd mijn mond hou.’

Isachar keerde zich naar den muur. Ze zal misschien ophouden, dacht hij, ze heeft wel een beetje gelijk, maar zoo veel getater om een schamel...

‘Vreemde menschen in huis nemen,’ mediteerde Mevrouw Dinah, in haar gerechten toorn. ‘En wie kan weten wat 'n lui dat zijn? 't Is om er den ganschen nacht geen oog van toe te doen. Maar jou is alles egaal, niewaar? Voor de menschen heb je alles over, voor mij niks! Je zoudt veel beter doen je eens om je afgebeulde en zieke vrouw te bekommeren! En morgen zal ik zeker in hun plaats nog alles moeten opkuischen! Daarbij, indien die vent een timmerman is waarom is hij nergens in 't werk? Waarom moet juist ik zooveel kommer hebben? Luister je, Isachar?’

Maar Isachar, het gezicht naar den muur gekeerd, deed of hij sliep.

‘Heilige Maagd Maria,’ zuchtte Mevrouw Dinah, ‘wat heb ik me 'n leven! 't Is om er de gansche nacht geen oog van toe te doen.... Maar hij, hij slaapt als 'n otter! Ze zouden ons heele boeltje kunnen wegnemen en hij.... ligt daar te snorken.... God van den Hemel, wat heb ik me 'n mizerie!’

't Was stil nu, alleen de oude Isachar verspreidde omzichtig zijn gesnork.

Rond middernacht werd hij door het onderdrukt gekerm van een vrouw uit zijn slaap gewekt. Alle duivels, schrok hij op, dat zal hiernevens in 't schuurtje zijn! Dat Dinah maar niet wakker worde.... dan zou 't spel eigenlijk nog maar beginnen!

En hij bleef roerloos liggen, net of hij sliep.

Na een tijdje hoorde hij een nieuwe zucht. God, heb medelijden! God, geef toch dat Dinah niet wakker worde, bad de oude Isachar in zijn verlegenheid, maar op het zelfde oogenblik voelde hij hoe Dinah zich begon te bewegen, zich op-

[p. 316]

richtte en gespannen luisterde, 't Gaat slecht gaan, zei Isachar schuw bij zich-zelven, maar hij bleef stilletjes liggen.

Mevrouw Dinah stond zonder een woord op, wierp een wollen deken over haar schouders en ging naar buiten. Zonder twijfel gaat ze die menschen buiten werpen, dacht de machtelooze Isachar. 'k Zal me er niet mee moeien.... ze kan doen wat ze wil....

Na een vreemd lange en vage tusschenpoos keerde Mevrouw Dinah, met voorzichtige stappen, terug. Den slaperigen Isachar scheen het dat ze wat hout in stulpen brak, maar hij nam zich voor niet te verroeren. Dinah had misschien koud, meende hij, en legde daarom het vuur aan.

Daarna sloop Dinah voorzichtig weer naar buiten. Isachar opende half zijn oogen en zag boven het laaiende vuur een ketel met water. Waartoe mag dit dienen, vroeg hij zich verwonderd af en sliep daarop aanstonds weer in. Hij werd enkel wakker toen Mevrouw Dinah, met de heur eigen bezorgde ernstige stappen, met den ketel naar buiten liep.

Dit kwam Isachar vreemd voor, hij stond op en trok eenige kleeren aan. Ik moet zien wat er omgaat, zei hij met een zekere energie bij zichzelven, maar in de deur stootte hij op Dinah.

‘Waarom loop je zoo rond, als ik je 't vragen mag,’ wou hij uitschieten, maar hij kreeg er zelfs de kans niet toe. ‘Wat heb je hier rond te drentelen,’ snauwde hem Mevrouw Dinah met barsche stem toe, en liep terstond met een armvol lappen en doeken weer naar buiten. Op den drempel keerde ze zich om: ‘Kruip in je bed, schreeuwde ze hem streng toe, en steek je neus in ons zaken niet, begrepen?’

De oude Isachar ging langzaam over de binnenplaats. Voor 't schuurtje zag hij een breedgeschouderde mannegestalte, die daar radeloos stond, en hij richtte er zich heen. ‘Ja, ja, grommelde hij met een verzachtend iets in de stem, ze heeft buiten gezet, hé! Dat ken je toch. Jozef, die vrouwen....’ En om een andere wending aan dat gesprek over hun mannelijke machteloosheid te geven, wees hij haastig omhoog: ‘Kijk, een ster! Heb je van je leven ooit zoo een ster gezien?’

(Vert. Dr. L. Landsman).