Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1938

[p. 18]

Gedichten
door Gery Helderenberg ⁽¹⁾

I
De zwerver

Hij kent den stand der starren, en bij 't wassen
der jonge maan ging hij zijn tochten uit
achter het bosch door kreken en moerassen
en snoof den scherpen reuk van 't waterkruid.

Hij wist den loop der beken, 't zilverwuiven
van populieren, frisch in wind en zon.
Hij keek de wolken na met slierten schuiven
van goud en blauw ten diepren horizon.

Hij hoorde de seizoenen wisselend naderen
en telde glimlachend de jaren af.
Maar iedre herfst vielen de bruine bladeren
hooger en stiller voor zijn zachte graf.

't Mysterie van ontluiken, bloeien, sterven
heeft hij de wijde vlakten uitgeklaagd.
Geen mensch, meent hij, vermoedde iets van zijn zwerven,
een vrouw heeft nimmermeer naar hem gevraagd.

Blij als een kind verraste hij een hinde
die schuw ontvlood en niet kon achterhaald.
Zichzelf ontwijkend om de rust te vinden
hoe is hij uit zijn droomen weggedwaald?

(1) Ut een bundel die in het voorjaar verschijnt bij DE SIKKEL.

[p. 19]

 

Hij ligt nu stom en starend naar de muren

 

der witgekalkte ziekenzaal, beklemd

 

en treurig: of het zoo nog lang moet duren...

 

't Wordt donkerder en 't waaklicht blijft gedempt.

 

 

 

Hij houdt het niet. Weg uit dees duisternissen!

 

Goddank! Zijn Engel rukt hem op en vaart

 

de starren in, eer hij ontwaakt kan gissen

 

waarom zoo plots de nacht is opgeklaard.

[p. 20]

II
De magnolia

Op de kleine binnenkoer bloeit als een tuil
de jonge magnolia. Nu wordt het lente en
zie: met zekerheid hebt gij zijn komst herkend en
wàt geeft hij voor uw betrouwen niet in ruil!

Grijze en natte wintermaanden bleef uw oog
naar 't mirakel van dees klare dag begeeren,
want gij wist hoe lieflijk dan de kans kon keeren
zonder dat uw hart zich noodeloos bedroog.

Buiten schijnt de lucht gezuiverd als kristal
rond de roze en witte bloemen. Maar uw rilde
vingren trillen als het vleugje wind verstilt en
uw gedachten dalen naar een donker dal.

Weer ligt gij, eer de avond valt, te bed gestrekt.
't Wordt wel eenmaal goed! Want reeds op zilvren wieken
zwenkt uw Engel. Uw gelaat is uit gothieke
tijden: scherp en strak waar bloed en peluw vlekt.

Wij begraven u en zien de zon opgaan
wijl vandaag weer andren doelloos fantaseeren
wat de schoonheid der magnolia zal leeren
in den tuin waar nog uw laatste stappen staan.

[p. 21]

III
Nachten

Op 't ziekbed gekarteld en gekeend
ligt hij vereenzaamd in den nacht te staren.
Hij laat nu zijn gedachten stuurloos varen
verschalkend, om zijn onrust te bedaren
den tragen tijd die hoop en vrees vereent.

Hij keert ten droom die nimmermeer beliegt,
door 't spel van zon en schaduw, langs de wegen
waar ieder kind, ontwakend en verlegen
zijn eerste pijn gevoeld heeft en verzwegen
wijl in den boomgaard 't lenteloover wiegt.

Hij loopt weer fluitend en met jongen lust
de velden af. Zijn hart kan niet meer zwijgen.
Hij jubelt als weleer met koortsig hijgen,
ziet zijn gelukster in haar oogen stijgen
als hij bedwelmd haar fijne haren kust.

Zij heeft haar jongen met een krans gekroond.
Ze gaf hem, zegt ze vurig, heel haar wezen?
Hij hoort haar eeuwig toe. Wien zou ze vreezen?
Zijn liefde zal haar hongrig hart genezen
waar onder één dak beider armoe woont!

Zij bouwden lachend aan het broze huis:
't wil in den nacht weer klaar voor hem verschijnen.
Hij noodigde 't geluk aan zijn festijnen,
maar zag 't bij killen dageraad verdwijnen:
een vijand hamerde den droom tot gruis...

Waar ligt na d'eersten storm de schuit gestrand?
Wie zegt waarheen de donkre driften renden
wanneer ze slechts 't fantoom der liefde kenden
en sleepten mee de wanhoop der ellenden
als reeds zoo vroeg het hart werd leeggebrand!

[p. 22]

 

Toen kroop het, lijk de kever onder 't mos,

 

en sloop in het geheim de poriën binnen

 

wijl hij de glorie droeg van lijf en zinnen

 

om in den kamp het leven 't overwinnen!

 

Hij rukte woester alle boeien los!

 

 

 

Verdoemd! een ander sloeg de handen lam,

 

legde de voeten vast met stalen riemen,

 

gefolterd viel hij door miljoenen priemen,

 

gegeeseld onder bloedig-rijtend striemen

 

en doodgevreten door die wreede vlam!

 

 

 

Men lijmt de stukken der kristallen schaal!

 

Hij haat het bed. Hij vloekt de wilde lusten

 

die geen genade in vroeger laaien bluschte,

 

geen vrees, geen medelijden en geen rusten...

 

Zoo gaan de nachten in de grauwe zaal.

 

 

 

Hij haat het bed waar hij ligt vastgeschroefd

 

om huilend in de duisternis te staren.

 

Wie zal dees stormen eindelijk bedaren,

 

de wanhoop der verlatenheid ontwaren

 

die totterdood zijn menschenhart bedroeft?...

[p. 23]

IV
De jonge communist

Nu weet hij klaar hoe sterk het redeneeren
zijn geest met fel verlangen vult.
De pijn verdooft: weer kan zijn wil opveeren
eer men hen sluw met nevelen omhult.

De lucht is helder en het tuiltje roode rozen
vlamt vurig bij zijn blankbespreide bed.
Hij kucht en praat van Lenin en kolkhozen.
De non heeft hem tusschen de kussens rechtgezet.

‘Zuster! een dag - ik zal hem niet zien rijzen -
springt de oude wereld aan ons vloeken stuk.
Zwijg met de sprookjes van uw paradijzen...’
Zijn dorre hand grijpt naar het nieuw geluk.

De zomerzon schijnt wonnig op het laken.
Hij voelt hoe 't noodlot rustloos duwt
naar 't einde dat hij worstlend wil genaken:
want iedre dag is 't blauwe fleschje volgespuwd.

Een nacht... wat wou de zuster hem vertellen?
Wordt hij nu gek of plotseling wijs? Staat hij reeds half
ten overkant? O licht! hij kan de starren tellen! -
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Bij dageraad heb ik zijn oogen toegezalfd.