Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1937

[p. 539]

Kantteekeningen

‘Het buitenland!’...

We moesten niet zoo gemakkelijk zeggen en schrijven: hoort en ziet wat ‘het Buitenland’ denkt over onze vlaamsche schrijvers en kunstenaars!... Het klinkt zoo triomfantelijk, maar in den grond is het niets anders dan naieviteit of onvrijwillige misleiding. Want dat ‘Buitenland’ is vaak de eene of andere illustere onbekende, die met de hulp en met de voorlichting van Vlaamsche zijde, over Vlaamsche kunstenaars en Vl. toestanden schrijft. Meer niet.

Het artikel van O. Van der Hallen over K. Van den Oever, in het Juninummer van ‘Volk’, brengt daarvan weer een typisch voorbeeld. Ten bewijze dat de ‘invloed (van Van den Oever) op de huidige katholieke literatuur grooter is dan men vermoedt’, schrijft hij: ‘Luister hoe men in het buitenland de beteekenis van V.d.O. weet te erkennen’ en hij citeert dan een twaalftal regelen uit ‘Literarisches Schaffen und Volkstum in Flandern’ van Dr. L. Sertorius.

Nu is mejuffrouw Dr. Sertarius een wel ijverige, maar alleszins nog aarzelende beginnelinge op het gebied der literatuurstudie. Haar werk, dat op vele bladzijden de sporen draagt van hare eenzijdige voorlichting door een jongeren medestaander van K. Van den Oever, getuigt van nog onvoldoende kennis der Vlaamsche literatuur en toestanden. Ze had veel ongelukken kunnen vermijden indien ze mijn raad had willen volgen en hare studie vóór ze ter perse ging, aan een paar Vlamingen had voorgelegd. Ik meen dat Mej. Sertorius dit thans, met overtuiging, beamen zal. In elk geval beeldt ze zich niet in te spreken namens het ‘Buitenland’. Het zou trouwens eenvoudig belachelijk zijn.

A.V.C.

Katholicisme of clericalisme

De heer O. Van der Hallen betreurt in ‘Volk’ (Juni), dat in Vlaamsche Arbeid ‘niet uitsluitend katholieken aan het woord’ kwamen. Dit was z.i. ‘een vergissing der redactie’.

Neen, dat is geen vergissing geweest. Het was de practische toepassing van de edele leuze die pastor Verriest huldigde: ‘Alleman mee’. Dit beteekent geen vervaging van grenzen; dat beteekent geen verzwakking van principieel standpunt of leiding. Het is niets anders dan Roomsche ruimheid, bij welke wij niets te verliezen en veel te winnen hebben. Het helpt ons in de eerste plaats hoeden voor bekrompenheid, en genezen van kleinheid en al te gereede zelfoverschatting.

In elk geval heeft ook de redactie van Dietsche Warande steeds prijs gesteld op de medewerking van niet-katholieken, van het oogenblik dat hun werk past in het raam van dit tijdschrift en niet strijdt met den geest, waaruit dit geboren is.

Dat is katholicisme, zonder meer. De rest is clericalisme, verenging en verarming.

A.V.C.

[p. 540]

Eene noodzakelijke toelichting

Ter gelegenheid van de hulde door de Vereeniging der Kempische schrijvers gebracht aan pastoor De Voght en pater Fleerackers - hulde waarbij we ons van harte aansluiten overigens - schreef pastoor De Voght over het andere feestvarken een opstel in Boekengids, waarin een kleine onnadenkendheid van onzen goeden vriend De Voght ons even geamuseerd heeft.

Ziehier:

‘Hij (pater Fleerackers) doceerde de literatuur, en wil hij 't met een zenuwachtigen ruk van zijn hoofd nu weren, wanneer we zeggen dat hij zijn vlaamsche volk heel wat litterair werk heeft geschonken, dan zal ik het maar heeten dat hij 't begiftigde met een stel boeken, die, ook als literatuur, het glansrijk halen bij menig oeuvre dat belauwerd werd, en lang reeds in den vergeethoek liggen zal, wanneer Fleeracker's boeken nog een lafenis zullen wezen voor den geest en het hart van ons volk.’

De bedoeling is waarschijnlijk dat pater Fleerackers, vijand van de ‘woordkunst’ die hem artificieel voorkwam, bewust niet wilde ‘mooi’ schrijven en daardoor beter geschreven heeft dan menig belauwerd kunstenaar.

Maar de vlotte lezer die niet den tijd heeft om zoo ver te zoeken, maakt er eenvoudig uit op dat pater Fleerackers te nederig is om zijn werk bij de schoone letteren te rangschikken en dat pastoor De Voght, om die nederigheid te ontzien, hem zegt dat zijn boeken veel beter zijn en veel langer zullen ‘blijven’ dan die van gevierde litteratoren.

En omdat die lezer zal zeggen: ‘Daar hebt ge den Jezuiet! Te nederig om zich litterator te noemen, maar in den grond veel pretentieuzer dan de literatoren’ hebben wij, die steeds voor de goede faam van de Societeit op de bres staan, de bedoeling van onzen vriend De Voght even willen toelichten.

W.