Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1935

[p. 578]

Allerheiligen in De Panne

Het stemmige kerkje was dezen morgen met een ingetogen menigte gevuld. Vele soldaten naderden ter Heilige Tafel. De schreiende nood dezer dagen had de meest verharde zielen vermurwd tot in de kern.

Luid zong de hoop in ons hart, en zelfs in de lucht lag er iets feestelijks. Heerlijk glansde de zon, en zomersch blauw tintelden hemel en zee. Kalm daalde het water onder zonnestralen, wonderbaar warm en gulden voor dit seizoen. Een na een kwamen de kromgerugde zandbanken te voorschijn, een tijdlang nog als ongenaakbare eilanden door breede stroomen omringd, die langzamerhand weer naar den moederschoot terugvloeiden, niets nalatend dan eenige klare, ondiepe waterplassen, waaarin jonge krabben achteruit schaffelden, of de schubbetjes van een dood vischje zilverig glinsterden.

Het wegebbend water liet een langen snoer schelpen achter, glanzend in allerfijnste kleurschakeering. En juist op de scheidslijn van de witgezoomde baren en het donker geel zand, rustte een onafzienbare rij meeuwen, vleugel tegen vleugel, verblindend wit in de schuine zonnestralen. Soms sloeg hun aanvoerder - die zich steeds waardig een weinig van de anderen afgezonderd hield - de breede vlerken open, wiekte met schril gepiep eenige meter verder, en liet zich weer op den zoom der baren neerglijden; gansch het meeuwenvolkje volgde hem gehoorzaam, met een wild en melancholisch geschreeuw. De helle schittering van hun plots uitgestrekte vleugels zond een blanken bliksem door de trillende lucht.

Een weinig terzijde, gescheiden van de meeuwen, en toch in nauwe gebuurschap, hield een groep gemantelde kraaien raad, uitgedost in een donker grijs pak, diep zwart aan kop en wieken afgelijnd. Ze vormden een ernstig klein cenakel,

[p. 579]

op korten afstand van het talrijk, ongedurig meeuwenvolk.

Eenzaam was het strand. Uit de verte evenwel, kwamen ons twee officieren te gemoet, met snellen, regelmatigen stap. De eene hoog van gestalte....; een oogenblik later herkenden we den Koning. Toen hij ons voorbij stapte werden wij getroffen door den diepen ernst, maar tevens door de onbreekbare wilskracht, die uit zijn wezen spraken. Een man die wars van elk theatraal gebaar, in allen eenvoud, zijn plicht tot het einde zou kwijten.

Reeds was hij uit ons zicht verdwenen. We wandelden de duinen in: Hier was de kalmte nog dieper dan op het strand, waar de eeuwig-bewegende wateren een indruk van onbestendigheid gaven - beeld van het menschelijk leven dat slechts volkomene rust en vrede kent, wanneer het tot zijn oorsprong is teruggekeerd en tot zijn doel.

In de verte blafte het kanon als een doffe donder; maar de stemmige vrede rondom ons werd er niet door gestoord; het scheen eerder alsof de stilte, met die verre begeleiding, nog dieper en plechtiger werd. Zacht lagen de glooiende zandpannen in het dalende zonnelicht te blikkeren; langzaam wuifde het rilde duingras op de hellingen; aan de stekelige, zwartgetwijgde, grijsbebladerde argoutiers glansden de bessen als korrels van oranje-rood koraal; hier en daar in lage kommen, spreidde een mostapijt van groen- of bruinachtig goud zich uit, waarbij geen oostersch weefsel, hoe rijk en warm van toon, het halen kon.

Ieder oogenblik wisselde het heerlijk tafereel; elke bocht der duinen, elke kromming der grillige wegels, ontsloten nieuwe zichten. Van op een hoogen top ontwaarden wij, westwaarts, de spiegelende zee; in het wazig verschiet, de drie torens van Veurne, als waakzame wachters op de bedreigde grens. Een oogenblik later, zagen we niets meer dan de blonde, groen bespikkelde, ronde of spitse zandkruinen boven ons. Wij dwaalden verder.... We stonden nu voor een breede zandvlakte, waar geen sprietje gras of mos een schijn van leven bracht - een echte Sahara van glinsterend zand vol afgesloten schelpjes, waarop de nijgende zon reeds haar lengende schaduwen liet vallen. Indrukwekkend waren

[p. 580]

die wijde kommen van de wereld, van het leven, door een gordel van heuvelen als afgescheiden. Waarom heeft geen enkel zaadje hier kunnen wortel schieten?

Terwijl we, enkele stappen verder, een nieuwe vallei bereikten, insgelijks nauw-omsloten, maar met allerlei gewas weelderig begroeid. Dichte struiken donkere argoesiers beletten met hun fantastisch gekromde doornentakken, den toegang naar een miniatuur boschje van slanke berkjes, lage, rondgekopte populieren en breed gekruinde, bochtige mastenboomen. Blij stak het licht gulden en donker geluw najaarsboomen van berk en populier op het zwart groen der sparren af. De milde avondzon deed trillende gensters glinsteren in dat kleurenspel.

Voorzichtig worstelden wij door de stekelige struiken... Onze stappen gaven geen geluid op den mosbegroeiden grond; de zee was ver, zelfs het kanon zweeg voor een wijle; 't was of de stilte hoorbaar was; en zoo heerlijk was de kalmte, dat we ons bijna afvroegen of we den oorlog niet gedroomd hadden.

Toen we opeens beklemd bleven staan en luisterden. Dat fluitend geluid dat we zoo goed hadden leeren kennen?... Maar weer lag de stilte onverbroken, en hernamen we onzen weg. We traden weldra onder de duistere schaduw der eerste boomen; voor onze voeten vloog een fazanthen weg, met loggen, lawaaierigen vleugelslag. Terzelfdertijd werd de lucht door hetzelfde scherp gefluit gescheurd, onmiddellijk gevolgd door den krakenden knal eener ontploffing. Een paar seconden, en weer kwam hetzelfde geluid ons oor treffen, zoo klaar en duidelijk, alsof de obussen boven ons hoofd in volle vlucht de lucht doorkliefden, en ergens achter ons donderend neersloegen.

We gingen nog eenige stappen verder. Met angstig geroep schoot weer eene fazantenhen weg door het hout: de grijsbruine vogel fladderde onbeholpen voort, het bosch uit, de klaarte in, zijn hulpkreet herhalend. Ook wij voelden onze borst opeens beklemd; angst greep ons aan om spoedig weg te komen uit deze schaduw, waarop de nacht reeds woog, en terug te spoeden naar het licht en onder den klaren hemel.

[p. 581]

Het was alsof een hinderlaag hier onder de lage takken op ons loerde. Instinctief deden we ommekeer, verlieten het bosch, en ons een weg banend door gras en struiken, bestegen we 't nabije duin. Daar stonden we in 't volle licht der zinkende zon, en konden vrij in 't ronde zien, en speuren of ons werkelijk gevaar bedreigde.

Maar alles lag daar weer in onverdeelde rust. Weer was de stilte ingevallen, weer heerschte de vrede. Niets anders dan de wondere hemel van purper en goud, waarin de roode zonneschijf achter een scherm van blauw grijze wolken verdween; niets anders dan de plechtige stilte der duinen, en in de verte het kleppen van het kerkklokje voor het lof.

Wat later vernamen we dat Veurne onverwachts, op dezen schoonen hoogdag was beschoten geworden. Toen begrepen we.

l. duykers.