Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1934

[p. 685]

Over Karel Van de Woestijne

Er is steeds een wraakgierige geest in mij werkzaam geweest; zijn toeleg is op zelfvernietiging gericht. Wonderlijk heb ik, tot nog toe, het gevoel gehad uit zulke snerpende, onzalige drift heerlijk te verrijzen. Doch wat er in waarheid op de duur met mij gebeuren zal, wanneer die onmenschelijke spanning niet meer vol te houden is, is veeleer een verbijsterend vooruitzicht dan een raadsel.

Te uitsluitend, en met gierige gretigheid, herinner ik mij wat ik in het verleden brandend heb geleden; ik heb geen andere dan kwellende, smalende dingen onthouden; zelfs ingewikkelde contentementjes heb ik uitgedacht; verstandelijke misgroeidheden, zure en gure zelfsmaad, om mijn innerlijke verscheurdheid te helpen voltrekken.

_**_*

Wanneer ik me voor mijzelf ontmasker, wanneer ik me op dit zelfde oogenblik doorwoekerd voel van reeds in mijn kinderjaren gekoesterde, onbepaalbare zorgen; dan breng ik mezelf vóór de droeve ruimte waar het verstand weggeschonken wordt aan de redeloosheid van het leven, waar het leven uitbloeit in de redeloosheid van de dood. Zoo leer ik de vreugde- en smarteloosheid van een onbereikbaar-sereen, eenzaam en fier bestaan bevroeden.

_**_*

Toen ik pas een jongen van twaalf jaar geworden was, op mijn verjaardag, als om mijzelf een buitenkansje te bezorgen strekte ik me uit op het lauwe Juligras; ik trok een paar bussels stroo over mijn rug; ik schreide van opwinding.

- Vlug, riep ik, vlug, moedertje; steek me in brand, steek me in brand!

Op dit zelfde moment, in zulke opperste afwachting, overkwam mij een bedriegelijke verblinding; mijn naar binnen dwalende oogen zagen mijn eigen bloedsomloop. Deze zinsverbijstering duurde niet langer dan een bliksemende seconde.

_**_*

[p. 686]

Nadien heb ik 's nachts in een vizioen mijn eigen bloedsomloop fonkelend op de eeuwigheid afgeteekend zien staan. Van het lichaam was zelfs geen doorschijnige, vooze schaduw - als op een met Röntgenstralen gemaakte foto - merkbaar. Doch door een onuitlegbaar magische tusschenkomst ontbrak het hart. Toch bleef het bloed jagen en stroomen. Slapend was ik die nacht onuitsprekelijk gelukkig; bijna had ik mijn dertigste jaar bereikt. Maar ontwakend werd ik bedroefd, want ik had mijn hart teruggekregen en het vermaande mij meer dan ooit.

_**_*

Van het hart heb ik een gruwelijke arena gemaakt, en van de arena een hart. Daar midden in kon ik een kruis planten, terwijl de ziel maar deugt om aan het lijden een oplossing te geven.

_**_*

De oplossing die de ziel aan het lijden geeft, heb ik daarom niet gevreesd. Op het oogenblik dat ik verwachtte mijzelf naakt en bloedend te zien, aanschouwde ik een oppermachtig zegevierende Christus, mij zijn wonden toonende. Een dichter is steeds een geloovige, zelfs indien hij het bestaan van God ontkent. Hij weet immers dat hij in geen geval een produkt van de vrije wil is; en, zich daarvan bewust, zoekt hij onophoudelijk het middenpunt van waaruit hij zich voortbeweegt. Deze ‘Oefentocht’ kan voor hem met een tragedie of met een hemelsche lusthof eindigen.

Maurice Gilliams