Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1934

[p. 386]

Cyriel Verschaeve 60 Jaar.

Plots en geheimzinnig als een schot in den nacht, viel daar in September 1906 op onze tafel het knallend artikel van Lod. Dosfel: Zeemeeuwe!

Wie was Zeemeeuwe?

Ik weet het niet, beweerde Dosfel, maar in zijn verbeelding leefde van hem het volgende beeld:

‘Hij is een droomer met wijdstarend oog over verten en tijden: onder een dikke ijskorst van schijn-onverschilligheid en vrieskoelheid voor de meesten, kookt een gulfstream, ziedt een vuurberg van liefde in hem.’

Op dezen toon drie bladzijden vol.

Daarmee was Dosfel's restitutieplicht volbracht. Dat was in September 1906.

In het katholieke kamp, onder de leeraars en leerlingen onzer bisschoppelijke colleges vooral, ging van mond tot mond de ongeduldige vraag: ‘Zeemeeuwe? Wie is Zeemeeuwe?’

Den volgenden zomer bracht Jong Dietschland Zeemeeuwe's antwoord:

‘Uit mijn tienjarigen vrede ben ik geschokt, niet uit een tienjarige stilzwijgendheid. Men heeft op grond van enkele weinige gedichten en prozabladzijden erkend, dat ik de gaaf der bezieling bezat; heeft men die eens, men heeft ze eeuwig. Ik weet dat de wereld der stoffen, menschen, gebeurtenissen en gedachten die mij omgeeft mij ook ontroert, en mij ontroert zoo hevig, dat ik zingen moet of bersten, en dat immer voort. Ik heb gezongen en zing’.

Zong hij nog? Hadden zijn eigen West-Vlaamsche vrienden nog zijn stem gehoord? Doch daar kregen we nu slag op slag, met elke aflevering van Jong Dietschland, grootstijlsche studies over Rodenbach, over Vondel's Noach, Lucifer, Adam in Ballingschap en Samson, over Wagner's Parsifal en Meistersinger, over Bach's Magnificat en Beethoven's Missa Solemnis, over Ruysdael, en Rubens... Van Zeemeeuwe? Neen, van I. Oorda.

Maar op een zwijgen was intusschen het geheim heel Vlaan-

[p. 387]

deren rond gegaan: I. Oorda was Zeemeeuwe en Zeemeeuwe was Cyr. Verschaeve.

Zoo staat Cyr. Verschaeve daar op zijn 60^en verjaardag met zijn Zee-Symphonieën, een zwar en stapel: Uren Bewondering, een Passieverhaal, zijn vijf dramas, en een reeks artikelen en voordrachten.

Literair staat Verschaeve daar: hoog en alleen. Maar elke nieuwe generatie van leeraars en studenten, is sedert meer dan 25 jaar, opnieuw onder den toover gekomen van deze stem en deze persoonlijkheid. Ik geloof niet dat één hulde aan Verschaeve zoo dierbaar is geweest als deze onverzwakte, sterke vereering van het zich telkens hernieuwende Vlaanderen door de kracht zijner jeugd.

Dat geloof in de jeugd en de grootschheid van visie en scheppingsdrang had hij gemeen met Albr. Rodenbach. Rodenbach is Verschaeve's groote liefde, meer dan G. Gezelle. Rodenbach begrijpt hij; Rodenbach gelijkt hij, naar den geest. Maar de Heer heeft hem de diepere vreugde laten beleven, zijn volle kracht als kunstenaar uit te vieren. ‘Wat het meest verzwegen blijft, wordt het luidst geroepen’, heeft Verschaeve eens geschreven. En hiermede heeft hij, onbewust wellicht, niet alleen zijn grootsche gave, maar tevens het tekort aan muziekaliteit en de geringere gaafheid van zeker werk gekarakteriseerd. Maar hoe hooger het doel ligt dat de kunstenaar veroveren wil, hoe dieper hem kwelt de betrekkelijkheid van zijn menschelijke krachten. Maar op zijn zestigsten verjaardag zal C. Verschaeve weer hebben kunnen ervaren dat Vlaanderen ten volle beseft de waarde van zijn kunstenaarschap en den adel van zijne persoonlijkheid.

DE REDACTIE.