Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1931

[p. 735]

Hoe ik met het werk van Streuvels kennis maakte
door Felix Timmermans.

't Was in Westerloo. Ik bracht er mijne vacantie door in ‘Den Hert’, een gemoedelijk en aangenaam en goed hotel. Ik had al veel geschreven, maar nog nooit was er iets van gedrukt geweest. Ik had weigering op weigering opgeloopen. Maar ik hield vol. Toch schrijven. Omdat ik het niet laten kon. Ik schreef zooals men het ons in de school geleerd had, en zooals ik het gelezen had in de boeken van Hendrik Conscience. Hier en daar was er wel eens een zinneke dat niet naar de school rook. Ik hield geweldig van die zinnekens. Maar ik dacht er niet aan om zoo heelemaal te schrijven. Voor sneeuw schreef ik als iedereen: een lijkwade ligt over de slapende natuur uitgespreid, enz. Voor de morgen: De dagvorstin maalt een gloed van koninklijke kleuren aan het uitspansel, enz. Daar tusschen kon dan wel eens een zin komen als: en de boomen staan in den mist, als met verslapten chineeschen inkt geteekend. Maar zulke zinnen dierf ik niet veel te schrijven..

En eindelijk verscheen de blijde dag dat er van mij iets gedrukt was! In de Nethegalm, het weekblad van de gemeente Westerloo verscheen iets over de taalkwestie: Leopold I en onze taal. Fier en blij dat ik was! Ge kunt het niet gelooven! In die dagen wierd Pater Servaes Daems begraven. En pastoor Claessen, familie van familie, stapte van den tram die hem uit Winkelomheide bracht. Ik liep naar hem toe. Seffens was het over Letterkunde. Hij heeft eenige frissche gedichten geschreven. ‘Felix,’ zei hij, ‘'k heb dat ding van u gelezen. Maar voor ge nog iets schrijft moet ge Guido Gezelle lezen, en het werk van zijn neef, ja hij noemde me daar een naam dien ik niet onthouden kon. Pastoor Claessen spoedde zich verder naar de begravenis.

Ik zocht naar boeken van Guido Gezelle, maar niemand wist er iets van, die ik erover aan sprak. En als ik nu maar den naam van dien neef wist! En 't kan een Zondag of twee na datum geweest

[p. 736]

zijn, dat ik na een wandeling terug in 't Hotel Den Hert kwam. Er was gisteren Zaterdag, nieuw volk aangekomen. Een menheer zat in een boek te lezen in de zaal. Een kind, zijn dochtertje wellicht, riep hem. Hij liet het boek liggen. En kurieus naar boeken, ging ik eens langs die tafel om en piepte naar den titel. Er stond op te lezen. ‘Dagen’ door Stijn Streuvels! Dat was hij! Streuvels! De neef! De menheer bleef weg, en direkt heb ik het boek opengeslagen, en begon te lezen: De Kalfkoe.

Hoe stond het daar! Hoe rëeel die beschrijving van die knotwilgen in den mist, hoe vinnig aangevoeld en duidelijk meegedeeld de stemming van den Winterzondag over het land! Ik kreeg als een klets op mijn gezicht. 't Zakte in mijn beenen. Dat is 't! Zoo moet het zijn. Gulzig probeerde ik met 5 regels ineens te lezen. Geweldig. 't Sloeg heel mijn werk overhoop!

Maar daar hoorde ik den menheer terug komen. Ik sloeg het boek toe, gebaarde van niets, en ging naar mijn kamer, gelijk een ongeloovige die plots bekeerd is, en niet weet wat doen, omdat het ineens te veel is. Na het eten deed ik de afgesproken wandeling met zuster en kennissen niet mee, maar bleef in mijne papieren frutselen. Ze waren om zoo te zeggen als assche geworden.

Ik had zoo vroeger nog eens een klop gehad door het werk van Breughel te zien, nu kwam de klop van Stijn Streuvels. Niet dat ik wou navolgen, dit juist niet. Maar Streuvels had mij de dingen laten zien zooals ze waren. Van toen af was het uit met: de wereld ontving den groet der dagvorstin. Ik wou van nu af aan de dingen met hunnen waren naam noemen. Dat is zeer moeilijk, dat is de strijd van elken dag. Maar een frissche, vroolijke strijd. Die poging heb ik aan den strafsten onzer schrijvers, Stijn Streuvels, te danken. En ik wensch hem nog vele sterke, vruchtbare jaren! tot heil van Vlaanderen!