Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1930

[p. 231]

Frederik Van Eeden zeventig jaar

Hebt gij ook opgemerkt dat D^r Van Eeden en Johan De Meester thans op malkander gelijken? Het was jammer dat op de recente foto de jonge Evert Van Eeden zijn vader verving, anders hadden wij de twee misschien wel karakteristiekste koppen der Nederlandsche Letterkunde kunnen vergelijken op eenzelfde plaat.

Er is niets dat men Frederik van Eeden niet ten laste gelegd heeft, zijn gezicht niet uitgezonderd. Zoon Kalff begint er zijn boek mee. Wij doen dit laag en schandalig werk niet de eer aan van een enkelen regel citaat. Alleen dit: de heele Faunkarakteristiek van Van Eeden's kop staat veel scherper gesneden in Johan De Meester's gelaat. Maar Johan De Meester is een vriendelijke, lieftallige oude man en Frederik Van Eeden heeft zich bekeerd tot het katholicisme! Zoo wetenschappelijk is het de studie van een literair levenswerk te beginnen met den schrijver in zijn gezicht te spuwen.

Den 3 Mei wordt Dr. Frederik Van Eeden nu zeventig. Deze regelen niet om vluchtig zijn leven en zijn werk te overzien. In de werkkamer, waar de laatste interviewer hem onlangs bezocht, eenzaam, schuw teruggetrokken en overgegeven aan een moeden weemoed, zal een lang verleden van strijd en verdriet wel al te dikwijls in het geheugen terugkeeren, dan dat wij het daarbij nog helpen.

Voor ons is ‘Paul's ontwaken’ niets dan een zuiver en hoog genot. Wij bezitten het, wij zien het in het rek staan, wij bladeren er nog eens in, wij spreken er over met diepe vreugde. Maar tegenover den vader die dit boek over zijn zoon schreef vernoemen wij het niet of aarzelend.

Weten wij wel zeker dat het hem minder pijn doet als we ‘De kleine Johannes’, ‘Ellen’, ‘De passielooze Lelie’ en andere vernoemen? Zijn wij er wel zeker van dat een Europeesche literaire roem en bekeering tot het Katholicisme iemand immuun maken voor verdriet en herinneringen? Weten wij wel goed dat de betuiging van ons geluk om de schoonheid die hij schonk bij hem kan opwegen tegen het droef leven dat noodig was om zooveel schoonheid neer te schrijven? Zullen wij hem nog eens schrijven dat hij de grootste der tach-

[p. 232]

tigers is en optellen welke zijner boeken onvergankelijk zullen blijven, nu hij verlangt naar een andere onvergankelijkheid, verzadigd van alle grove versmadingen, die tot oneer van Nederland niet meer goed te maken zijn? Als scheppend kunstenaar heeft hij zijn meeste groepsgenooten twintig jaar overleefd en nu moet zijn bekeering er schuld aan hebben dat hij zeventig jaar geworden is met nog veel te veel gezond verstand en smaak om zooals W. Kloos: ‘Binnengedachten’ te schrijven.

Laten we niet bitter worden. Een blijde eeregroet uit Vlaanderen, vol eerbied en vol hartelijkheid, wat beters kunnen wij sturen?

G.W.