Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1926

[p. 355]

Eenzame Stonden
door Joz. De Voght

Zoo gaarne ben ik bij de boomen; immer ontroeren me die rustelooz ruischaards.

Of ze daar staan, de siepelende stammen gevlamd met gletsend licht en de takken gespikkeld met blijde belofte, of ze rijzen met hun golvend groen en bronzen gewaai als geschubde koepels van een fortengordel, of ze, treurend, hun dof-gouden kruinen doen klateren, dor en schor, en hun duizend knoestige takken en twijgen dooreenkronkelen als het stekelig struweel van Dante's hellebosch, aldoor zijn ze me schoon.

En, voorwaar, machtig is Hij die zeide: groeit! en door hun bollen leven drijft en teelkracht en doelmatigheid; een geniale Kunstenaar heeft hen uitgedacht en geboetseerd, met verbazende eenheid in verscheidenheid, verrijkt met rythme en harmonie in al hun geledingen, getooid met de meest harmonieerende zonnekleuren, en lachjes wekt het ijdel pogen van den bedreven mensch die ze nabootst, en niet eens de nerven en aderen kan tellen van hun prille blad.

In lachende Lente, zingenden Zomer, huiverigen Herfst en wreveligen Winter, eenzaam langs den weg als koninklijke bannelingen, getroppeld als rijzige reuzen, immer ten dienste van den mensch, spreken ze speelsch of plechtig hun Koning toe, die wandelt onder hun gewelf.

Zij waren de eerbiedige gasten op zijn Paradijsche bruiloft, en naast de bijzonderste mijlpalen op den weg van hunnen vorst, hebben zij hun schildwachten uitgezet: deze was de gewijde behoeder zijns levens, gene de stomme getuige van zijn val, een derde 't aanbiddelijk wapen tot zijn herstel.

Rond een boom krulde de Haat in 't sijfelend serpent, in een boom werd de opstandeling verstrikt, uit een boom wenkte de Genade den gebochelden tollenaar, aan een boom barstte de bengelende romp van Judas, op een boomstam stierf de Liefde voor ons aller heil.

Uit de kruin van populier, hazelaar en kastanje kapte Jacob de twijgen van zijn geluk, uit de boomen houwde Noâh zijn reddend vlot, uit hun takken rukte Mozes zijn wonderbare roede, uit hun stammen sneed Israël

[p. 356]

de ark, rond welke het zegezingend oprukte naar 't beloofde Land.

Zij bezorgen den arme zijn getouw en alaam, en de tafel waaraan hij zijn brood breekt, den rijke zijn zetel en den vorst zijn troon.

Zij schenken den kleine zijn kribbe, den oude zijn zorg, den moede zijn dak en ledikant, den doode de planken zijner laatste woon.

Zij leveren den stoel aan waarheid en leugen, 't speelbord aan casino's en kinderen, schrijfkas en koffer aan sjacheraar en rentmeester, de bidbank der heiligen, de galg voor schurk en martelaar.

Hun reuzelend geblaerte bergt zangers en roovers, hun garren bieden honing en zwammen, hun bessen heeling en dood, hun wortels den droomer een zate en den dief een hol.

Onder het rhythme van hun heimelijk geruisch worden eeden gezworen van haat en wraak, van trouw en liefde.

Onder hun lommer danste de zonde, boette de deugd, schreef de mystieker, bad en weende de Heiland en Hem, dien ondank en trots geen steen schonken tot peul, bereidden de boomen een kribbe en een kruis.

Hun leven spreekt van alle leven dat ontbot en bloeit, verkwijnt en sterft. Slaat: ze zuchten, kerft: ze bloeden, breekt: ze kraken, velt: en eendelijk is hun gereutel en vervaarlijk hun val.

Zij beluisteren de geluiden van hemel en aarde, en diep is het woord dat zij spreken. Door hun gebied galmt de stem der menschelijke driften: vrees en vreugde, stormende smart en woedende wanhoop, en 't lied van hun gevederd volk is niet zoo lief als 't gezang kan zijn der boomen. Door hun gewaai gonst het gebruis der zee, vaart de groote stem der eeuwigheid.

En ik begrijp dat de Germanen beefden en bogen voor hun gestalte, waanden dat Wodan den mensch deed ontstaan uit den esch en den els, dat Donar sprak in de ratelende kruinen, en Holda soms op haren witten draver door de bosschen rende en ze wijdde. Arme vaderen, dan knielden ze met ontzag vóór de boomen, sloegen hun offersteenen op tegen den stam, en zongen den bardiet wijl de Druïde, in den top gekropen, den marentak wegsneed die allen zou bevrijden van kwade hand en kwelling. Ze vermoedden: midden de aarde stond de hoogzuilende Irminsul, wiens takken den bouw der schepping schraagden.

Door de dikke nevelen van bijgeloof zagen ze Hem niet, maar nu rijst, hoog boven de aarde, de gewijde Irminsul, het Kruis, en zijn takken torsen den last der oude en nieuwe wereld.

Naar dien Boom schouwen thans millioenen geknielden in dank, in betrouwen en liefde, want daarop hing hun Heil en stierf hun Leven.

[p. 357]

En eens, wanneer er niets meer zal bestaan van al wat er tusschen de eerste en laatste scheppingsperiode werd voortgebracht, wanneer op den klank der zilveren bazuinen de sterke wallen van het rijk des doods ineenstorten, en de poorten van hel en hemel uit hun hengsels worden gerukt, zal boven den wriemelenden drom van zaligen en verdoemden nog die Kruisboom staan, ombliksemd met macht en glorie.

Dan zullen boomen, gewijd om dien Boom, herrijzen uit de assche - want het schepsel verwacht de openbaring der kinderen Gods, op hoop dat het zelf zal vrijgemaakt worden van de dienstbaarheid der verderfenis - en weer zullen boomen bloeien en blekken nabij den schoonen stroom van 't vernieuwde Paradijs, en de lommermilde getuigen blijven van eeuwige rust, en vrede, en vreugde en volzaligheid.

Boomen, mijn broeders, doet uwe daad: steekt hoog uwe waaiers op in de lucht, en wuift den Schepper toe, stemt de snaren uwer twijgen tot een roerende lofharmonie die ge zult uitzingen over de wereld.

Stappende door uw gouden geruisch onder 't gewelf van uw lovende loover, prijs ik Hem om de schoonheid uwer lijn, het rijke rhythme uwer zangen, de weelderige kleur uwer bloemen en blaren, het zoete sap uwer geurige vruchten, de koele schuts van uw verkwikkende lommer).

En geworteld in Zijn Waarheid, gevoed met het sap Zijner Genade, rijze mijn leven in de zon Zijner Liefde, en wijd werpe 't de vruchten af die de Hovenier wil inzamelen tot zijn lust en mijn loon.