Broeder Francesco
door Hilarion Thans O.F.M.
Na overschouw van eenige tooneelliteratuur over den persoon en het leven van dezen heilige, komt de schrijver, - die ook een poging op dit gebied wil wagen, - tot het besluit, dat hoofdzakelijk drie wegen voor hem openstaan.
Ten eerste, de complete biographie voor tooneel verwerken. De poging van Hilaire de Barenton, die in zijn werk den nadruk legt op de sociale toestanden in de dertiende eeuw, bewijst dat met deze opvatting geen praktische resultaten te bereiken zijn. Z'n Mystère de Saint François beslaat drie lijvige bundels - die door Daniël Robert tot één Pièce sociale, in vijf bedrijven, werden teruggeleid.
Er kan ook een keus gedaan worden onder hoofdmomenten uit de loopbaan van den Poverello, episoden die dan behandeld worden als een reeks eenakters. Ik denk hier aan Jan Walc'hs twaalf tafereelen uit ‘Het Leven van een Heilige’.
De meeste dramaturgen bepalen zich bij één periode, één gewichtig feit, dat ze omscheppen tot een tooneelstuk in den echten zin van het woord: met eenheid van handeling bij dramatische verwikkeling. Zoo deed Ludwig Nûdling, in zijn ‘Schauspiel zwischen Papst und Bettler“; Renée Erdos, in ”De Soldenier van Assisi’.
Doel van onderhavig spel is, Franciscus' persoonlijkheid te doen kennen, door authentische gegevens uit zijn leven, en, waar mogelijk, door zijn eigen woorden. Waar zijn biographie zoo rijk is aan karakteristieke feiten en gezegden, scheen 't ons overbodig andere gegevens bij te fantaseeren.
In drie synthetische tafereelen, elk voorafgegaan door een kort, inleidend voorspel, beproefden we een tamelijk volledigen kijk op Franciscus' loopbaan te geven.
In De Bekeerling, concentreeren we, rond de definitieve breuk met z'n wereldsch leven, den strijd dien hij te leveren had om z'n Roeping te volgen.
In De Minderbroeder, wordt de vreugde van een bereikt ideaal geschetst.
In De Heilige toonen we den Ordestichter, door volkomene onthechting, door lichaam- en zielelijden opgaande tot de hoogst mogelijke gelijkenis met Kristus, en dien gekruist.
In opzet en uitwerking werd hierop aangestuurd, dat de Kleine Arme ook door eenvoudigen zou worden begrepen.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd