Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1925

Boekbesprekingen

Th. De Jager en G. Knuvelder: Pioniers (C.R. De Klerk, Maria Viola, A.M. Binnewiertz, Theo Molkenboer, A.W.E. Moller, Gerard Brom en L.J.M. Feber), opstellen uit ‘Van Onzen Tijd’, Uitg. Van Munster's Uitsnijderij, Amsterdam.

De verzamelaars van dit essay-isties en krities werk der ‘Van Onzen Tijd’-mensen hebben in dezen bundel vooral willen vastleggen: de betekenis van deze strijders voor de artistieke bewustwording van de Nederlandsche katholieken.

In een tijd toen er geen eigen Roomse kunst bestond, en et naturalisme nog bijna overmachtig heerste, hebben de besten van V.O.T., na het gebied te hebben verkend, de pioniers-arbeid voor een eigen Roomse kunst verricht. ‘Aldus de samenstellers in het Voorwoord, dat sluit met dezen groet: ‘Zo moge dit boek ook 'n bescheiden hulde zijn aan de eerste strijders voor eigen Roomse schoonheidsleven.’

Ook dit is een daad van eenvoudig rechtvaardigheid, evengoed als die van Kloos: en het verheugt me dat ze gesteld werd door twee jongeren, of juister - want de tijd gaat snel door, een jongere en een van de jongste jongeren. Tegenover het lichtzinnig en luidruchtig misprijzen waarmee sommige jongeren het werk hunner voorgangers voorbij gaan, is dit een gebaar dat evenzeer de samenstellers van het boek als de Pioniers eert. De bundel opent met het pleidooi van den Vondelaar C.R. De Klerk voor een eigen Roomse litteratuur, verschenen in den eersten jaargang van V.O.T. en sluit met een grootstylsch essay van C.J.M. Feber die arrekende met de tachtigers enreeds in 1412 een burg bouwde naar dezen nieuwen tijd.

Daartusschen ligt werk gebundeld van twee enthousiasten de later Scheveningsche pastoor Binnewiertz en Theo Molkenboer;

[p. 768]

van de zeer scherp-aanvoelende, sterke en temperamentvolle Maria Viola, van den strijdlustigen G. Brom, die beiaardieren ging, toen V.O.T. niet meer aan zijn verwachtingen beantwoordde, en van Dr. Moller, die eigenlijk geen pionierswerk heeft verricht in V.O.T. naar de jongeren groepeerde in Roeping, toen ook De Beiaard hun vernieuwd inzicht niet meer bevredigde. Daar in dezen bundel enkel kritisch en essayistisch werk werd opgenomen, kon die andere pionierster, Albertine Steinhoff Smulders, daarin geen plaats vinden. Maar, in dien het de samenstellers werkelijk te doen is geweest om de erkenning van het pionierswerk door V.O.T. verricht, dan hadden ze een paar andren, - ik noem alleen Poelhekke - niet mogen voorbijgaan. Indien ze het aantal bladzijden niet mochten overschrijden, dan hadden ze best de lezing van C.R. De Klerk over liturgische poezie - die niet karakteristiek is voor het werk van V.O.T. kunnen weglaten.

Maar het blijft een mooi boek, waar ik samenstellers en uitgevers om dank.

A.V.C.

Ernest De Weert: Uit de Eenzaamheid, 2e herziene druk. Uitg. Gust. Janssens, Antwerpen.

E. De Weert? Nooit van gehoord? Ik evenmin, al werd deze bundel een eerste maal uitgegeven vóor den oorlog. Doet er niets toe. De Weert is een dichter.

Deze bundel bevat gedichten die Jacques Perk had kunnen onderteekenen:

Geen ander leven komt den sluimer wekken,
die donker-loom, rondom het oud kasteel,
gespreid ligt over boomen en struweel,
dan 't water-ruischen in albasten bekken...

zoo staan er strophen voor het grijpen.

Jacques Perk is zijn geliefde leermeester geweest, én om de rythmische gratie van zijn beeldend woord, én om Mathilde.

In diezelfde gelijkstemmigheid kon hij tot den lezer zeggen:

Hier is het gulden boek nu van mijn leven, -
mijn eerste en ook mijn laatste boek wellicht...

Naast Perk is Kloos hem liefst.

Kloos dichtte:

Ik ween om bloemen in den knop gebroken...

en De Weert:

Ik ween om de uitgedorde beukendreven...

Zoolang De Weert zijn leermeesters getrouw blijft zwiert hij vast en gratielijk in hooge ruimte; waar hij een anderen vorm gebruikt dan het sonnet valt zijne inspiratie slap. Dan krijgt zijn vers iets van de brave vóór-tachtigers burgerlijkheid.

Maar om de ‘gebeeldhouwde sonnetten’ hoop ik dat dit eerste niet het laatste boek zij van E. De Weert.

Felix Timmermans schreef dezen bundel van zijn stadgenoot een gemoedelijk Liersch woord vooraf.

A.V.C.