Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1925

[p. 24]

Maria-Legende naar Ouden Trant
door Fritz Francken.

De adel van dat maagdeken van lage geboorte was de kuischheid van haar gemoed. Om de verleiding te weerstaan en haar reinheid te behouden, bad ze gestadig en devoot...

Als op de beemden het groen van maisch gras fleurde, placht zij de magere koeikens van haar ouders te weiden. Terwijl de koeikens rustig graasden, zocht zij het kappelleken op aan den kruisweg. In den schemer van dat kappelleken stond het vereerde beeld van Maria, moeder Gods. Eilaas, de mantel die Onze Lieve Vrouwe om de schouders hing, was zoo versleten van ouderdom, dat het maagdeken, bij den aanblik van dat povere kleed, nooit haar spijt kon bedwingen en telkens luid-op klaagde:

- Maria, zoete bloeme vol karitaten, gij zijt ons aller koninginne en hoe armelijk zijt ge niet gekleed? Ik kan u niet tooien, o, gebenedijde moeder mijns harten, zooals ik u in gedachten zou willen tooien, want ik bezit niets, maar laat mij u met mijn gebeden tooien, naar mijn minzaam vermogen en uwer waardig.

Menig jaar zoo bleef dat maagdeken, buiten den sleur van het dagelijksche leven om, godsvruchtig en kuisch in denken en doen. In de vreeze des Heeren volbracht zij haar taak.

Er kwam ongelukkig een plaag over het land. Het maagdeken werd er een der eersten door bezocht. De menschen verbaasden er zich over, hoe iemand die nauwgezet en oprecht den Heer diende, niet gevrijwaard was tegen ziekten allerlei.

Toen de plaag het vreeselijkst woedde, raakten, op zekeren dag, twee monniken verdoold in het bosch, dat met zijn sparren het dorp omsloot, waar het maagdeken op sterven lag. Ze waren sedert uren op weg. Midden in het bosch zei een der broeders plots tot zijn gezel:

- Ik kan niet meer verder. Ik heb mijn voeten ten bloede geloopen. Laat ons hier uitrusten!

Hij kreunde en jammerde...

Maar zijn maat duchtte den nacht en zijn verschrikkingen in dit geheimzinnige bosch en drong op spoed aan.

[p. 25]

- Moed, broeder, fluisterde hij. Een loopje nog, en we zijn dit bosch uit. Straks overvalt ons de duisternis. God weet of er hier geen roovers rondsluipen. Ze zullen ons opknoopen met onze eigene koorden!

Hoe klemmend en beklemmend het betoog van zijn reismakker ook was, de andere luisterde naar geen wijzen raad. Hij zeeg neer op het wakke mos, geeuwde dat zijn kin er van beefde en sliep in, schielijk. Besluiteloos, achterdochtig, zette zijn kompanjon zich naast hem neer. Ten einde raad opende hij dan maar zijn brevier en verdiepte zich in gebeden...

Daar werd zijn aandacht eensklaps gewekt door het ritselen van stappen. Hij keek op en zag verbaasd een zwijgende schare van jonkvrouwen naderen. Allen droegen zij gestreepte kleeren van eendere stof en kleur, kostelijk doorwerkt met goud en zilver. Haastig stond de broeder op. Bij wijze van salutatie boog hij traag en strak. Vormelijk neigden de schoone jonkvrouwen hem tegen. Ze gingen voorbij zonder spreken en verdwenen uit het zicht, tusschen de parallel opgeschoten stammen van de boomen.

De onthutste broeder zette zich weer op den grond, naast zijn ingesluimerden gezel neer en bladerde verstrooid in zijn brevier. Nauw was hij echter neergezeten of daar naderde een tweede schaar van jonkvrouwen. Deze maagden waren veel schooner nog dan de vorigen. Ze hadden sneeuwwitte kleeren aan. Stilzwijgend ook trok deze schare voorbij.

Niet eens was de schare heen of daar trad er een derde aan. Verrukkelijker nog dan al dezen die de broeder reeds aanschouwd had, waren deze jonkvrouwen. Ze schreden voorbij in de rozige wolk van hun met goud af gezoomde en belegde gewaden...

Achter deze laatste schaar stapte een aanbiddelijk schoone jonkvrouw aan. De glimlach op haar gelaat was als de weerschijn van een vriendelijke klaarte. Om haar slapen heen was een krans van witte en roode rozen gevlochten. Een wit-en-rood zijden kleed onderscheidde haar verder ook nog van de andere maagden.

Weer stond de monnik overeind, verbluft deze maal. Statig groette hij.

Hoe gaarne had hij geweten wie of die jonkvrouwen waren. Hij dorst echter niet te spreken bij het aanschouwen van een zoo wonder vertoon. De aanbiddelijke jonkvrouw ried zijn begeerte aan het vuur van zijn oog. Ze wendde zich tot hem om en sprak hem toe:

[p. 26]

- Ik ben Maria, zei ze, Maria die geen zondaar aan zijn lot overlaat.

De broeder vouwde de gezwollen handen saam en zalfde:

- Wees gebenedijd, Maria, vol van gratie...

Hij knikte beamend en ootmoedig bij het uitspreken van den geheiligden naam. Maria aankijkend, vraagde hij daarna, eenigszins aarzelend.

- Wie zijn al die jonkvrouwen toch en waarom is de eene schaar schooner dan de andere?

Waarop Maria:

- Het zijn alle maagden die kuisch geleefd hebben en kuisch gestorven zijn. Maar hun aller loon is niet hetzelfde.

De maagden van de eerste schare zijn zulke maagden die, toen ze in de wereld stonden, rein van zeden zijn gebleven, zoo tijdens als voor hun huwelijk. Hun glorie is groot. Toch is die glorie gering, vergeleken met deze van de maagden van de tweede schare. Dat zijn zulke maagden die, toen ze in wereld stonden, de reinheid steeds geprezen hebben en, om die reinheid onbevlekt te behouden, uit het wereldsch leven zijn getreden. Ze werden ingelijfd bij geestelijke genootschappen. Tot op het einde van hun leven hebben ze mij en mijn Zoon gediend!

De maagden van de derde schare zijn zulke, die niet enkel den lof van de reinheid verkondigd hebben, maar om die reinheid onbevlekt te behouden, hebben ze liever hun bloed gestort, zware pijnen geleden en zijn ze den bitteren dood gestorven. De glorie van die maagden overtreft deze van al de anderen!

Maria's woorden waren den broeder muziek. Zijn nieuwsgierigheid was echter nog niet ten volle bevredigd!

- Waar gaat gij allen heen? vraagde hij opnieuw. Dadelijk klonk het:

- Wij gaan naar de maagd toe, die in het naaste dorp op sterven ligt. Wij zullen haar meenemen in ons gezelschap. Ze heeft me vele jaren vroom gediend en me versierd met haar gebeden. Ze vlocht me elken dag een krans van bloemen, zooals ik er nu een om de slapen draag. Op mijn beurt zal ik haar bloemen in de lokken vlechten.

Aangedaan sprak de broeder:

- Vrouwe, sta ons toe, u te vergezellen. Wij ook

[p. 27]

willen de maagd aanschouwen, die u zoo trouw heeft gediend en waarover gij u ontfermt in deze stonde.

En terwijl Maria de maagden, die ze allen in reinheid overtrof, achterna schreed, wekte de monnik zijn gezel en vertelde hem zijn wedervaren. Opgetogen verklaarde deze:

- Ik heb hier een zaligen slaap geslapen, want ik heb slapende gezien wat gij wakende hebt aanschouwd... Kom, toe, laten we dadelijk de zieke maagd opzoeken!

Van blijdschap vervuld spoedden de broeders zich voort. In het dorp wist niemand wat omtrent een zieke maagd mee te deelen. Wie was die maagd en waar hield zij zich op? Het was voorzeker een arm, arm meisje? Arme menschen worden niet geacht...

De monniken namen al beraad of ze hun reis liefst niet zouden voortzetten, toen een haveloos koewachterken hen, buiten het dorp, een hut aanwees, waar volgens hij toevallig gehoord had, aldra een pover meisje zou ter ziele gaan. De broeders dankten den knaap en begaven zich naar de aangewezen hut. Ze klopten aan. Omzichtig traden ze binnen. Werkelijk, in 't donker van een hoek, op een stroozak, lag een stervend maagdeken uitgestrekt. Bij het gerucht hief het kranke meisje lichtekens het hoofd op.

- Broeders, lispelde ze, flauw, gejaagd, broeders... doet uw kap af. Bidt God en onze Lieve Vrouwe... en ge zult het schoone gezelschap zien... dat hier aanwezig is...

Ontroerd knielden de monniken neer. Ze ontdeden zich van hun kap en baden. O, wonder, daar ontwaarden ze plots al de jonkvrouwen die ze in het bosch enkele oogenblikken te voren hadden ontmoet. De maagden hadden zich omheen hun zieltogende zuster geschaard en zongen gedempt...

Daar trad onverwachts onze Lieve Vrouwe uit de rei van stralende engelen en lei den schoonen krans van rozen, dien ze zelve om de slapen droeg, omheen de slapen van het stervende meisje. Onmiddellijk daarop bezweek het maagdeken. Was de geur van die rozen haar te sterk geweest? Jubelend nu schalde de lofzang der hemelsche jonkvrouwen. En te midden van hun koor, voerden dezen het verloste zieltje van het arme, verscheiden meisje mee, naar het rijk van de hoogste glorie...

Waar dat zieltje blijven zal, eeuwig en zonder einde. Amen.