Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 24

[p. 1033]

Varia

De groote primaat van Ierland, Z. Em. Kardinaal Lague, een der grootste figuren van het hedendaagsche Ierland, is kortelings overleden.

***

In Oostenrijk is een groote figuur heengegaan. - Mgr dr Ignaz Seipel, pronotarius apostolicus, oud-hoogleeraar in de godgeleerdheid aan de universiteit te Weenen, de feitelijke leider der Christelijke - sociale partij en sinds twee jaar bondskanselier van Oostenrijk, heeft zijn laatstgenoemd ambt neergelegd. Seipel leeft weliswaar nog, doch gaat toch heen als slachtoffer van zijn plicht. Moeilijk is het een edeler voorbeeld van plichtbetrachting aan te wijzen dan dezen man, die zich zelf geheel opofferde voor zijn land en volk en daarbij een toonbeeld is gebleken van onbaatzuchtigheid, omdat hij de kracht voor zijn harden, gestadigen, veelzijdigen arbeid putte uit den rijkdom van zijn priesterlijke en kloosterlijke deugd.

***

De groote schrijfster Augusta De Witt wordt bij gelegenheid van haar zestigsten verjaardag gevierd. - Top Naeff schrijft in N.R. Ct.:

‘De vraag: waar men, sedert de socialisatie van den roem, een kunstenaar meer mede eert, met van hem te zwijgen, of met van hem te spreken? wordt beklemmender met den dag. En de persoonlijkheid van Augusta De Witt maakt ons dan nog dubbel beducht... Want deze voorname vrouw, die stil en stoer haar litterairen weg ging, die in haar fraai proza ons den afstand voorschreef, en nimmer begeerig scheen naar eenig blijk van bewonderende verteedering, is tegelijkertijd de moeder van dat allerteederst boekje, van het innig gedicht-in-proza, dat we op den 26sten November e.k. wel in goud zouden willen beslaan, zoo lief als het ons bleef.

Wat weten wij van elkaar? Niet meer dan wat Si-Bengkok's smachtende fluittoon ons verhaalde... Wat verbindt ons, wat beklijft? Het woord van den stervenden “Orpheus in de Dessa”, die de buffels stal van den rijken gelukzoeker, en al der wereld nood en schuld richtte in zijn laatsten zucht: “Ik ben een al-te-arm mensch”.

Och, en dan doet het misschien toch goed in dit leven, waar ieder zich op zijn wijze wel iets-te-arm voelt, een dag openlijk “jarig” te zijn. Om desnoods tegen wil en dank nog eens te hooren hoe in veler hart het beeld van dien gehurkten Javaan als een Boeddha bleef bewaard, om te weten hoeveel warme genegenheid dit zeldzaam mysterie van menschenliefde en schoonheidsontroering wekte voor de schrijfster, die wij om haar overigen arbeid vooral eerbied en bewondering toedragen.’

***

Onder den titel ‘Tolstoj over Tolstoj’ heeft het Tolstoj-mu-

[p. 1034]

seum te Moskou een door N.N. Goesjer bewerkte bloemlezing uit de nagelaten papieren van Tolstop het licht zien.

Het boekje vangt aan met een tot nu toe niet gepubliceerd hoofdstuk van de Kreuzer - sonate, bevattende bespiegelingen van Pozlnyef over jalouzie. Het manuscript van dit hoofdstuk vertoont de kantteekening, in Tolstoj's handschrift, - ‘overslaan’. In Tolstoj's manuscripten komt deze kantteekening veelvuldig voor; het schijnt dat de schrijver er moeilijk toe kon besluiten, om gedeelten van een geschrift die hij om literaire of andere reden niet wenschte te publiceeren, te vernietigen. Dit fragment uit de Kreuzer-sonate wordt gevolgd door een reeks tot nog toe eveneens onuitgegeven brieven van Tolstoj aan verschillende personen, handelende over onderwerpen als: het huwelijk, de geslachtelijke liefde, het gezinsleven, enz.

Van het verdere materiaal, dat het boekje bevat, mogen vermeld worden, de volgende bijdragen: ‘Woorden van L.N. Tolstoj’, weergegeven door Sofja A. Stachowietsj (voornamelijk fragmenten uit gesprekken over kunst en litteratuur), - herinneringen van T.L. Soechotina - Tolstaja (een dochter van den schrijver) onder den titel ‘Hoe ik met vader een huiselijke kwestie oploste’, artikelen van A.W. Starkof (lid der Oekrainische academie van wetenschappen) en N.N. Apostolof respectievelijk over ‘Tolstoj en de Wetenschap’ en ‘Tolstoj en Dickens’ en ten slotte ‘Herinneringen aan de laatste dagen van L.N. Tolstoj’, geschreven door zijn geneesheer A.P. Semjonofski.

***

De kunstschilder Prof. Emil Franz Adam is 81 jaar oud te Munchen overleden. Zoon van den dierschilder Benno Adam en afstammeling van den paardenschilder Albrecht Adam, had ook hij de dieren, paarden vooral, en de jacht gekozen tot zijn speciaal gebied. Doch ook portretten heeft hij geschilderd, waarin hij zich onder leiding van zijn oom Franz Adam had geoefend. Uit Duitschland, Frankrijk, Engelaand en bovenal uit Oostenrijk - Hongarije kreeg hij steeds vele opdrachten.

***

De ‘Prawda’ meldt, dat het volkscommissariaat van onderwijs besloten heeft, den uitvoer van Russische belletristische werken naar het buitenland te vergemakkelijken, o.m. door het uitschakelen van het tot nog toe gebruikelijk advies van de commissie voor wetenschappen.

***

De Hongaarsche bisschop Fraknoi, de stichter van het Historisch Instituut te Rome, die zelf als historicus een beroemden naam, is, volgens een bericht uit Boedapest, op hoogen leeftijd overleden.

***

Er heeft zich te Grave een comité gevormd om op den tweeden Kerstdag den volksdichter G.W. Lovendaal, die dan 80 jaren oud wordt, te huldigen.

In een artikel in ‘Symphonie’ wijst de heer P.J. Wierts op den grooten invloed dien Lovendaal op de ontwikkeling van den volkszang heeft gehad.

[p. 1035]

***

Een eeuwfeest in de Fransche letteren: in 1224 is Jean seigneur de Joinville, een der bekendste kroniekschrijvers in de Middeleeuwen, bij Wassy (Haute - Marne) geboren.

In het Heilige Land, op den kruistocht van 1248, geraakte hij met Koning Lodewijk IX in vertrouwelijken omgang. - Toen hij zich sinds 1254 op zijn landgoed in Champagne had teruggetrokken, kwam hij veel ten hove. Doch eerst op 80-jarigen leeftijd zette hij zich aan het schrijven van de mémoires, waarin de geschiedenis van Saint Louis en de kruistochten is vastgelegd; blijkbaar op verzoek van Jeanne van Navarre, de echtgenoote van Philips IV. Aan haar zoon, den lateren Lodewijk X, heeft Joinville in October 1309 zijn ‘Vie de Saint Louis’ opgedragen.

Vijf en negentig jaar oud is hij in 1319 gestorven.

***

Naar wij vernemen zal de redactie van ‘De Beiaard’ worden uitgebreid met Dr Ernest Claes, te Brussel, en Willem Nieuwenhuis, te Amsterdam.

***

Het licht in het voornemen van de schrijfster Annie Salomons, in het huwelijk getreden met Mijnheer Van Wageningen, zich metterwoon in Indië te vestigen. Zij blijft echter mederedactrice van het tijdschrift ‘Leven en Werken’.

***

Francis Jammes heeft een werk voltooid, een komischen roman van avonturen dezen keer. ‘Les Robinsons Basques’ zal in den loop van December verschijnen.

***

Mevrouw Frances Burnett, de schrijfster van ‘De kleine Lord’ is te New-York in den ouderdom van 74 jaar overleden.

Tot kort voor haar dood is ze blijven schrijven. Pas twee maanden geleden had zij nog een nieuwe roman voltooid.

Zij hield dol veel van kinderen. Men weet dat haar zoontje Vivian als model diende voor Little Lord Fauntleroy.

***

Zijn thans aan de R.K. Universiteit te Nijmegen ingeschreven 253 studenten, waarvan 117 eerste jaars, 15 seculiere en 20 reguliere Geestelijken en 63 vrouwelijke studenten (waarvan 12 Zusters).

***

De firma Scheltens en Giltay te Amsterdam heeft uitgegeven:

van het Amsterdamsch Epos De Jordaan I den twaalfden druk, 18e duizendtal;

van het Amsterdamsch Epos De Jordaan, II, Van Nes en Zeedijk, den tienden druk, 16e duizendtal.

beide in stijlrijken, stemmigen band, van twee tinten, grijs met goud.

Jan Sluyters heeft voor Querido's epos een affiche gemaakt in wit-zwart met drie kleuren er bij, rood, geel en blauw. Drie koppen komen daaruit naar voren.

***

Ook Herman Gorter wordt als zestigjarige gevierd.

[p. 1036]

Het is goed beschouwd, toch niet een uitsluitend feestelijk geval, deze zestigste verjaardag van Herman Gorter.

Want de dichter, na zijn eerste jeugd spoedig over zijn scheppingskracht heen, is wel erg vereenzaamd komen te staan, afgesneden van alles en allen, van het volle, rijke leven.

En dat juist hij, dich zich voor zichzelf bij uitstek een sociaal dichterschap droomde, die meende de zingende profeet van een nieuwen tijd te zijn, leider van onafzienbare scharen, aanvoerder van het strijdend proletariaat, de bloem der menschheid van zijn poëtische verbeelding.

Hij heeft hard gewerkt en gijverd, geschreven, gesproken en geageerd. Hij heeft zijn zeer schoon en zeer zuiver dichterschap opgeofferd, of het een beuzeling was.

En wat heeft hij gewonnen?

Hij ervoer de eene teleurstelling op de andere, hij verloor aan invloed slag op slag, hij werd lid van steeds kleiner en kleiner partijen. Door zijn nauwste geestverwanten is hij weggehoond en verdreven uit de gelederen der strijdbare communisten. ‘Gorter mist, door zijn eigen aanleg of schuld de gemeenschap met de menschen en de meeningen en is daardoor overgeleverd aan de zieke overprikkeling van het uiterste geloof aan eigen waarde’, heeft de partijgenoot W.L. Brusse eens geschreven. ‘De eenheid van het internationale proletariaat is het uithangbord, maar de erkenning van het onsterfelijk werk van Gorter (in tien deeltjes) het doel’, heeft een ander partijgenoot, Dr Knuttel, opgemerkt.

Zoo stond hij bij het ouder worden geheel alleen, als dichter al land dood, als partijman door zijn geestverwanten verlaten, in het beschavingsleven van zijn land een nauwelijks nog opgemerkte figuur.

En we hooren het den vijf jaar ouderen Toorop zeggen: ‘Vrienden - artiesten van mijn leeftijd zijn al meer uitgebrand dan ik. Als je een kracht wilt blijven, moet een kracht je voeden. Anders gaat de kunstenaar zich afvragen: ‘Waarvoor dient dat alles? - Zelf in Henriette Roland Holst begint de bron te ebben. Het politiek communisme kan die niet vullen, ook om de kleine mensch - eigenschappen: onvrede onder elkaar......’

(N.R. Ct.)

***

L.J.M. Feber, lid der hollandsche tweede kamer, is toegetreden tot onze redactie in vervanging van wijlen Professoor De Groot.

***

Te Oude-God is overleden de heer Ad. De Ceuleneer, oud-professor der Gentsche Universiteit en lid der Kon. Vlaamsche Academie. Over dezen verdienstelijken Vlaming zal Prof. Vercoullie in het Februari-nummer een artikel geven.

***

Van Herman Heijermans zijn de volgende vertalingen verschenen:

In het Duitsch: Ahasver, - Allerseelen, - Die Augen oder Jobs Wundersame Erlebnisse, - Berliner Skizzenbuch, - Diamantstadt, - Erlösung, - Ausgewählte Falklandskizzen (28),

[p. 1037]

- Das siebente Gebot, - Ghetto, - Der Tanzer, - Die Hoffnung auf Segen, - Interieurs, - Ein Judenstreich, - Kettinglieder, - Ora et Labora, - Sabbath, - Schande, - Schauspiele: 1. Seltsame Jagd, Das Mädelen, - 2. Der grosse Flug, Erlösung, - 3. Die neue Sonne, Der Brandstifter. - Geflügelte Taten, - Trinette, - Vier und zwanzig Stunden in der Irrenanstalt, - Wasserratten.

In het Fransch: La Bonne Espérance.

In het Engelsch: The Ghetto, The good Hope.

Heijermans' tooneelwerk werd vertoond te Parijs, Londen, Berlijn, Hamburg, Moskou, Boedapest, Weenen, Wilna, Sint-Petersburg, Belgrado, Stockholm.