Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1922

[p. 32]

Het ‘Te deum’ eener Sinjorin.

Ik heb mij altijd beroepen op mijn West-Vlaamschen oorsprong, maar voor 't oogenblik moet ik bekennen dat ik mij meest bewust ben van mijn geboorte en mijn langen levensloop als Sinjorin.

Zoo kost het mijn herinnering geen moeite 50 jaar achteruit te zien - een halve eeuw, die mij toelaat vergelijkingen te maken, en verleden aan heden te knoopen.

In een kiesvergadering zegde staatsminister Helleputte het zoo treffend: Wat op het Antwerpsch stadhuis gebeurt, is de voortzetting van de meeting-politiek. Uit die verre tijden zijn er niet veel meer gebleven om hunne herinneringen mee te deelen, maar voor wie weet wat er verknoeid werd, wat een bloei van hoopvolle beschaving ten ondergang werd gedoemd toen de geuzen ons stadhuis overrompelden, is het plicht nog zijn laatste krachten in te spannen om getuigenis te geven.

Een kind was ik in die jaren 60, die de opkomst zagen der meeting-politiek, maar een kind geplaatst in een midden waar alle zwenkingen en zinderingen van 't politiek leven intens werden medegevoeld. Mijn grootvader, gouverneur Teichmann, was toen op 't einde van zijne loopbaan. Geboren in 1788 was hij de zeventig reeds over, maar dacht er nog niet aan op ruste te gaan. Feitelijk kreeg hij zijn ontslag van een liberaal ministerie, zoogezegd omdat zijne jaren hem niet toelieten het noodig gezag in eene woelige stad te handhaven.

- En juist na zijn vertrek begon het spel voor goed, want voor den bejaarden man die zijn ambt 17 jaar lang had uitgeoefend, hadden allen eerbied en ontzag.

En wat een jammeren, wat een woede onder 't vrouwvolk der familie - de echtgenoote, de vier dochters - nadat hij afgezet was geworden! Wat een schelden op den opvolger en op het liberaal ministerie Rogier dat het ontslag toediende! De eenige die kalm bleef, was de gouverneur zelf, maar de dames die zoo veel goed gedaan hadden op dat goevernement, die heel

[p. 33]

het Antwerpsche leven van kunst en liefdadigheid hadden tot stand gehracht, waren ontroostbaar.

Dit alles werd onuitwischbaar gegrift in een kindergeheugen.

En dan de meeting-avonden, toen heel de stad in rep en roer was, er koorts in de lucht hing, men wanorde vreesde en er werkelijk soms botsingen in de zaal gebeurden! De kiezingen, met triomfantelijke zegeviering voor de meetingisten; de stadsmuren vol plakkaten en karikaturen; het optrommelen van alle mogelijke kiezers; het wekelijksch verschijnen van Vleeschouwer's ‘Reinaert de Vos’, de groote macht dier dagen; de welsprekendheid van Jan de Laet, van Gerrits, van Jan Van Ryswyck, S^r! Wie zou dit alles kunnen vergeten, die als kind deelnam aan opwinding, geestdrift en verontwaardiging.

Maar eindelijk was de meeting meester, de laatste liberaal uit het stadhuis gekegeld, en nu deden daar vrijheid en volksgezindheid hun intocht. Want dàt is wat het meeting-bestuur bracht, en daar ligt de knoop die verleden en heden aaneenbindt. Wat de liberalen nu nog zijn, zijn ze altijd geweest: haters van godsdienst, dus van volks- en vlaamschgezindheid; farizeeërs die een uitwendige orde, een schijnbare deftigheid willen onderhouden tot eigenbelang en zich schamen voor socialistische buitensporigheden. Van socialisme was er toen nog geen spraak: de strijd was tusschen liberaal en katholiek, en de katholieken alsdan waren allen vrienden eener democratie die ze bevrijdde. Door de meeting werd het Vlaamsch op het stadhuis ingeburgerd.

Niet het Vlaamsch alleen: dat was maar de voertaal voor de gedachten van menschenliefde en volksgezindheid die de stad gingen bevrijden.

Zooals nu. De meeting was eene coalitie, van katholieken, oprechte liberalen, onpartijdige vlaamschgezinden, coalitie waarin de katholieken het groot getal waren en waarin de katholieke gedachte van rechtvaardigheid, gelijkstelling, vrijheid, volksliefde de leidende gedachte was. In een uitmuntenden burgemeester, den heer Van Put, werd die gedachte belichaamd, en onder zijn bestuur heerschten reine zeden, bloeide het schoolwezen... hij was immers de schepper er van... ontstond een christelijk-vlaamsche beschaving, zich uitende in allerlei richting, vooral in die van de kunst: -

[p. 34]

stichting van Peter Benoit's muziekschool, oprichting van den Vlaamschen Schouwburg, enz.

Niet moeilijk is het die figuur te stellen nevens die van onzen nieuwen burgemeester: Frans Van Cauwelaert. Hij ook vertegenwoordigt op 't stadhuis de katholiek-vlaamsche gedachte; hij ook zal zeden en orde doen eerbiedigen met vaste hand; hij ook zal de beschermer zijn van een veel meer gevorderd Vlaamsch kunstleven. En aan zijn wijs beleid mogen gerust de welvaart, de vooruitgang, de bloei onzer Scheldestad vertrouwd worden.

Daarom klonk een plechtig Te Deum onder de eeuwenoude en verloste gewelven onzer Onze Lieve Vrouwe-kerk, luidden de klokken, jubelde de beiaard. Daarom klinkt in 't hart van de sinjorin die de heugenis draagt van vijftig jaren, een lied van dank voor de verlossing harer stad van 't drukkende juk der geuzen; over de bekroning door deze verlossingsdaad van heel het leven van haar voorgeslacht, gewijd aan godsdienstbloei, menschenliefde en veredeling door de kunst.

M.E. BELPAIRE.