Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1913

[p. 478]

Hoe Kobe-Cies de huishuur niet moest betalen aan Wanne-Mie

- Kobe-Cies, 't is gemeend, hoor, ge moet er uit, g' hebt nog tijd om te betalen tot morgen avond; dat duurt nu drie maand en ik kan toch ook van den hemelschen dauw niet leven.

- Ik wel, grinnikte Kobe-Cies, zes weken heb ik ziek gelegen zonder een slag te werken, zonder eten of drinken, zonder oppas. 't Geld kan toch langs de schouw niet binnen komen lijk een uil. Overal ben ik op den schooi gegaan, twee keeren heeft de garde mij op de hielen gezeten en ik heb nog geen blinkend half-frankske bijeen gekregen.... Mijn konijnen en mijn hoenders heb ik moeten verkoopen om niet te verhongeren; ik kan toch den gevel van 't gemeentehuis niet gaan afknagen? Heb geduld, Wanne-Mie, ik heb u altijd treffelijk voldaan, en uw geld hebt ge zeker den een of den anderen dag; heb medelijden met een armen duts van 'nen vent lijk ik. Ik word oud en versleten, de armen zijn stijf en de beenen willen ook niet meer te mee.... Wat doet ge er aan... de oudedag komt alleen niet!

- Prullen, al prullen! Geef den boffer een brood, de klager heeft geen nood.... een vijffrankstuk te maande, en niet willen betalen, 't is schande.... maar morgen is 't gedaan!

Zij vertrok lijk ze gekomen was, Wanne-Mie, een gierig, mager wijf met een hart als een steen. En in 't naar huis gaan, raapte ze de brokskens hout op langs den weg, al knorrend over die menschen, die smeren en teren buik sta bij, en hun schuld niet kunnen betalen. Twee van haar pachters aan zeven frank en half te maande per barak had zij meedoogenloos op straat gezet, en Kobe-Cies zou de derde zijn. Zoo 'n struische manskerel, die putten in den grond kloeg! Zuipen deed hij lijk een verken en 't was daar dat het kalf gebonden was. Zij had nu stout en bout

[p. 479]

doorgesproken en zij verwedde tegen heur eigen, dat de drie klinkende vijffrankstukken er tegen morgen zouden gereed liggen. Hoe zij drie maand had gewacht om hem buiten te kegelen was haar een raadsel: zijn ziek-zijn was toch maar een gemaakt spel om niet te moeten doppen. En nu zal hij tóch doppen!

Wanne-Mie was nog geen kwartier de gaten uit, of bij Kobe-Cies stapten drie jonge gasten binnen, drie studenten met verlof, gekke kerels om 't goede leven, dat ze genoten van 's morgens tot 's avonds, en dat zij op hun eigene luidruchtige manier doorbrachten. Lustig lijk vinken die schetteren in de hagen en vrij lijk visschen die wentelen in de beek, schopten zij alle kleinzeerige dingen van kant, smoorden dampende pijpen en dronken soms groote potten schuimenden bruinen.

Kobe-Cies stond daar als een boonperse tegen den zwartberookten muur, nevens den haard; dezen keer was hij tenden draad en van wat hout pijlen maken wist hij niet. De drie jonkheden sprongen naar den eenigen stoel, een oud meubelstuk op drie pooten, met gescheurde zate en zonder leun, snokten en sloegen al stampend in hun zottigheid dat 't kot er bij daverde. Kobe-Cies glimlachte flauwkens om 't geweld en de leute der losgelaten bloedgezonde knapen; anders kon hij meedoen, gekscheren, razen en dansen en zingen lijk een eerste onbezorgde jonkheid.

Zij zagen aan zijn doening, dat er iets in den haak niet zat en zij verstilden. Tegen hem drumden zij aan en bliezen den rook in zijn wezen.

- Kobe, nen keer stoppen?...

De lange zwikzwak stak hem den tabakszak onder den neus, de dikke papboer reikte hem het kalken pijpke over dat tusschen twee nagels aan een brokke balk van de zoldering hing, en de korte pekbroek frotte een solferke in vlamme.

- Kobe, ge moet ons zeggen wat er scheelt, zei de zwikzwak.

- Ja, hoor! bevolen de twee anderen.

- 't Is maar, zuchtte Kobe-Cies, 't is maar dat leelijk ziek-zijn..-.

[p. 480]

- Ziek, gij ziek, luie schelm! 't Is zeker iets anders dat u nijpt, Kobe, 't is de geldpijn?

- Percies, 'k moet vijftien frank doppen en 'k heb geen rooden duit in geheel mijn wereld. Die gierige hekse, die...

- Niet vloeken! Kobe, is 't aan die kwezel dat ge moet betalen, aan Wanne-Mie van Peer-Jan Rijkaerd van achter de vaart? Ja jongen, Kobe, ge zit in slechte handen, zij houdt dat haar vuisten kraken.... maar we willen u toch helpen, hoor Kobe! Zeg ons nu 'n keer hoe geheel dat spel scheidt en thoope staat, en dan zien we wat er te doen staat.

- Drie maand ziek zijn en geen knoop verdienen.... en den pacht niet kunnen betalen! Morgen avond komt ze af, en ligt het geld er niet, ze steekt me op straat, zoo arm als job op zijn mesthoop. Is dat een heks! 'k Heb haar wel tien keeren meer pacht betaald als dat geheel het kot weerd is.... maar 'n mensch moet toch ergens wonen....

Kobe zweeg. De zwikzwak, de papboer en de pekbroek knikten trage en nadenkend; waarachtig, de vent moet ergens zijn bed kunnen zetten.

- Kobe, zei de zwikzwak alopeens, ik heb het gevonden, vent. We gaan dat gierig kwezelken 'n keer een liedje leeren. Luister met alle twee uw ooren wagenwijd open, want vandaag ben ik profeet en morgen een heilige. Als Wanne-Mie morgen avond afkomt, ge gebaart u van geen geld, maar ge zegt: Wanne-Mie, jonk, kijk hier 'n keer op 't schouwbord, ziet ge dien heiligen daar? dat is de heilige Jakobus, mijn heilige patroon.

- 't Is de heilige Jozef, die daar staat, onderbrak Kobe.

- Houd uw mond, Kobe, Wanne-Mie is bijziende en bij haar zijn alle heiligen even goed. En verder werd aan Kobe zijn rol voorgespeld.

Bijzonder ingewikkeld was 't niet. Maar de student vroeg toch aan Kobe of 't gaan zou.

- Gaan genoeg! zei Kobe hoogmoedig. Hij begreep wel niet hoe 't spel zou eindigen, maar hij begon met goeden moed te hopen. De zwikzwak en zijn twee onafscheidbare maats hadden hem reeds meer dan eens boven

[p. 481]

water gehouden, en hij had er zooveel wondere toeren hooren van vertellen, dat hij in 't geheel niet twijfelde of zij zouden 't werk ook dezen keer tot een goed einde brengen.

De drie jonkheden trokken op; en Kobe-Cies wrocht geen slag meer van heel den namiddag: hij strekte zijn lang lijf lui uit in 't gras en smoorde smakelijk de eene pijp na de andere tot laat in den avond.

's Anderendaags, op slag drie uur stormden de drie kerels binnen met een heelen reesem gerief. Om vier uur pikkelde Wanne-Mie binnen met een busselken hout, dat zij onderwege nog geraapt had. ‘Hewel, Kobe?’

Kobe-Cies stond weer tegen den wand van den haard lijk een dondersche luiaard, met de pijp tusschen de tanden:

- Ha, Wanne-Mie, zijt gij het? Ge deedt me verschieten?

- En 't geld? kreet zij kwaad-weg, omdat hij zoo onverschillig bleef staan en durfde smoren als hij zooveel schuld moest betalen!

- Ach, Wanne-Mie jonk, kijk hier 'n keer op het schouwbord, ziet gij dien heiligen daar, dat is de heilige Jakobus, mijn heilige patroon; geheel den nacht heb ik hem op mijn knieën gesmeekt en geduiveld om me te helpen....

De achterdeur piepte en een gestalte trad plechtig binnen, gehuld in een langen witten tabbaard. Op zijn borst schitterde een groot kruis, waarover hij de handen biddend hield gevouwen, en door den dikken, zwarten baard klonk een kalme, waardige stem: - Jakobus-Franciscus van Kevelaer, gij hebt me geroepen, hier ben ik!

Kobe-Cies liet zijn pijpke vallen van verbouwereerdheid en stortte, lijk een bliksem zoo snel, op de knieën, vóór den heiligen, en zei met stotterende stem: O mijn goede, heilige patroon, help mij, help mij toch!

Wanne-Mie stond als van de hand Gods geslagen, ze luisterde zonder adem te halen, en zakte bevend op de knieën, al prevelend met haar kwezellipkens.

De groote heilige Jakobus strekte zegenend zijn rechterhand uit: - ‘Sta op, mijn zoon, gij zult geholpen

[p. 482]

worden’, en luider sprak hij: Heilige Petrus, trouwe portier des hemels, kom te voorschijn.

Sint Pieter in 't witte, met het kruis op de borst, een bos sleutels in de eene, een lijvig boek in de andere hand, verscheen. Hij geleek een oud verrimpeld ventje, gebukt en gebogen, met grijze puihaarkens op zijn kin.

- Geef rekening over dien mensch! en de heilige Jakobus wees welwillend op Kobe-Cies.

Sint Pieter rammelde met zijn sleutels en bladerde aandachtig in zijn dik boek. Dan las hij: Jakobus Franciscus van Kevelaer is een brave man, die den hemel verdient voor zijn deugdzaam leven, maar die drie dagen vagevuur zal krijgen als hij zijn drie maand huishuur niet betaalt aan vrouw Johanna Maria, dochter van Pieter Johannes Rijkaerd.

Wanne-Mie herademde.

- Vijftien frank is hij mij schuldig! heilige Petrus!

- Geef rekening over die vrouw! beval de heilige Jakobus en hij wees er op maar wendde zijn hoofd af.

Sint-Pieter doorbladerde weder zijn groot boek, en rammelde met zijn sleutels. Hij las met strengen blik binst dat de pinhaarkens op zijn kin beefden: Johanna-Maria van Pieter-Johannes Rijkaerd is een goddeloos wijf, dat de hel verdient om haar gemaakte godsvrucht en haar vele ondeugden. Zij stopt haar geld weg, gelijk alle vrekken. Ik zal voor haar de deuren der hemelen niet ontsluiten. Zij zal branden ten eeuwige dage, zij zal zijn gevloekt op aarde en dragen den last van haar opgewoekerd goed?

- Heb medelijden met mij, medelijden, heilige Petrus! kreet Wanne-Mie, zweetend van angst en vreeze, ineengekropen voor de voeten van den portier der hemelen. Wat moet ik doen om zalig te worden?

Doch de heilige Jakobus bekeek haar verachtend, en stampte met den voet. Hij geleek reuzengroot. - Hebt gij medelijden met de arme godvreezende menschen, gij? Wat ge moet doen om zalig te worden? wacht, we zullen dat eens aan den aartsengel Michaël vragen.

De achterdeur piepte en Sint Michaël stapte binnen, in 't witte gekleed, met het blinkend kruis op de borst, een

[p. 483]

langen degen in de hand en een punthelm op den jongen, frisschen kop, juist een hemelsche krijger!

- Ik groet u, broeders, zei hij heel langzaam en gemeten. Onze-Lieve-Heer vraagt waar ge verwaaid zijt?....

- Wat moet die vrouw doen om zalig te worden? vroeg de heilige Jakobus, en bekeek daarbij Wanne-Mie zóó ondeugend, dat zij bibberde lijk een rijshoutje in den wind, en schaars 'n smeekend oog durfde slaan naar den prins der hemelsche heirscharen.

- Zij moet aan Jakobus Franciscus van Kevelaer de drie maand huishuur kwijtschelden, en dien braven man hier geheel zijn leven voor niets laten wonen. Zij moet die twee arme huisgezinnen weer in hun huisje laten komen en maar huishuur eischen te beginnen van de zesde maand van het toekomende jaar. Zij moet bovendien een goed gebruik maken van haar geld en goed en daarover den raad inwinnen van haar biechtvader!....

- En als zij het niet doet? vroeg de heilige Jakobus bedenkelijk, als wilde hij de puntjes op de i's hebben.

- Niet doen? daverde Michaël's stemme, dan is ze ten eeuwigen dage verdoemd!

Dat woord verdoemd klonk als een donder.

- O, mijn heilige patroon, mijn groote, machtige, heilige patroon Jakobus!.... stamelde Kobe-Cies.

- Ik doe al wat gij zegt, snikte Wanne-Mie met den voorschoot voor de oogen.

- En mag ze van onze verschijning aan de menschen der aarde spreken? vroeg nog de heilige Jakobus.

- Als ze één woord van onze verschijning aan een mensch der wereld durft zeggen, zenden we den engel des doods!

Statig keerden de drie hemelgeesten zich om en verdwenen langs de achterdeur: hun lang wit kleed fladderde en Sint Pieter deed zijn sleutels rammelen.

Lang bleven Kobe-Cies en Wanne-Mie nog geknield zitten, vervuld van ontzag en met vrees bevangen.

- Kobe-Cies jongen, kunt ge me vergeven? kreesch Wanne op den duur, gij zijt een doorbrave man, gij hebt mij uit 's duivels klauwen gered.

Kobe-Cies durfde niet opzien, hij hadde om dat gezegde

[p. 484]

moeten lachen de tranen uit zijn oogen. Met een diepe basstem, doende als ware hij ontroerd tot in 't diepste van zijn ziel: - Zwijg, Wanne-Mie! alles is vergeten en vergeven; ik draag geen haat.

- Dank, dank, ik ga mijn leven beteren en alle dagen een kaarsken doen branden ter eere van uw heiligen patroon.

Zij snokte op, raffelde haar busselke hout thoope en beende zeere-weg, in haar razenden kop overwegend wat wondere dingen er toch in de wereld buiten 's menschen weten gebeuren.

Joost Stokers.