Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1913

[p. 398]

Allerlei

Het rederijkersfeest te Hoogstraten.

Eigenaardig was het feest, dat een 14^den September 1.1. in mijne geboorteplaats gevierd werd: de wijding der vlag van de Koninklijke Rederijkkamer ‘Het Eglantierken’ en de aanstelling van den heer Minister Baron de Broqueville als Prins dezer Kamer.

De plechtigheid in de kerk was indrukwekkend. Misschien weten alle lezers van dit tijdschrift niet, dat onze H. Katharinakerk een meesterstuk der gothische bouwkunst is. Zij is het werk van Antoon Keldermans. De grondslagen werden in 1525 gelegd. De geschilderde glasramen, vooral van het koor, vinden bezwaarlijk huns gelijken in België.

Onder de hoogmis dien dag in het prachtige hooge koor, in welks midden het praalgraf van Antoon van Lalaing, eersten Graaf van Hoogstraten, en zijne echtgenoote Elisabeth van Culenborg, aan wie wij de oprichting van den tempel verschuldigd zijn, oprijst, hadden o.a. plaats genomen de heer Minister Baron de Broqueville, de heeren Baron van de Werve en Schilde, Gouverneur, en Graaf de Baillet-Latour, Senator en Eeregouverneur der Provincie, de heer Naets, Senator, de heeren Baron de Bethune en Le Paige, Volksvertegenwoordigers, Graaf de La Faille, Stas de Richelle, tal van Provincieleden, Burgemeesters, Schepenen van het kanton, benevens afgevaardigden van al de nog bestaande Rederijkkamers van het land.

De Z.E. Heer Kanunnik Valvekens, onze deken, hield een treffend gelegenheidssermoon.

Daarop werd de vlag gewijd; zij bevat in de hoeken de wapens van België, van Hoogstraten, van Baron de Broqueville en van Graaf Antoon van Lalaing, den stichter der Kamer, (1533).

Van de kerk begaf men zich in stoet naar het lokaal van het Eglantierken.

Het was aldra bomvol. De heer Lambert Jagenau, Hoofdman der Kamer, sprak zijn rede uit:

Hoogedele Prins,
Heeren Beschermleden,
Gezellen,
Mijnheeren,

Wat onze gevoelens op dezen stond best samenvat en weergeeft is hetgeen ons, eeuw in, eeuw uit samenschaarde: het kernwoord door Antoon de Lalaing, 1^en graaf van Hoogstraten, onzen stichter, tot kenspreuk aan de Rederijkkamer ‘Het Eglantierken’ geschonken, het woord ‘Caritas’!

Antoon de Lalaing, 's Keizers raadsman, de oprichter der prachtige gebouwen van Hoogstraten, schonk dezen Kring als geestelijk monument aan de inwoners dezer ‘Vrijheid’ tot

[p. 399]

kunstgenot en geestesontwikkeling, met den Eglantier als zinnebeeld van onze Kempische Vlaamsche Kunst, rond een Kristus aan het Kruis: 't verhevenste voorbeeld van naastenliefde.

Dit karakter heeft onze Kamer, ondanks de ongelukkige dagen, die onze gemeente soms doorworstelde, gekenmerkt en samengehouden, tot op dezen 14^en September, waarop ‘Het daget in den Oosten!’ wederom klinken mag.

En nu ook, na 400 jaar bijna, op 't oogenblik dat de zwierigste edelman onzer gouw, te midden zijner beslommeringen van grooten Staatsman, de herstichter wordt van het roemrijke Eglantierken, nu wil als heilgroet datzelfde woord naar onze lippen ‘Caritas’!

Caritas! dankbare eerbiedige genegenheid, Excellentie, omdat gij eene volksmaatschappij steunt in haar streven: haar te veredelen door de Taal, 't grootste werktuig der beschaving voor een volk; omdat gij aan 't hoofd gaat van ons pogen: den medemensch door Vlaamsche kunstuiting nader te brengen tot het Ware, het Schoone.

Caritas! dankbare eerbiedige genegenheid, van verre, aan U, Heer Antoon de Lalaing, afstammeling van onzen Stichter, ongelukkig, door ziekte van ons verwijderd.

Caritas! dankbare eerbiedige genegenheid aan U Excellentie, Heer Minister van Schoone Kunsten, die op dit feest wilt vertegenwoordigd zijn om ons te doen blijken dat UEd. onze nederige voetstappen met liefde gadeslaat.

Caritas! eerbiedige dankbare genegenheid aan U, Koninklijke Vlaamsche Academie, hier afgeveerdigd, die het streven van onze Kamer beseft en het aanziet ats eene verzuchting van ons Kempische Volk naar letterkundige ontwikkeling en verbinding, door diezelfde beschaafde Taal, met den hoogeren stand.

Caritas! eerbiedige dankbare genegenheid aan U allen, beschermleden van adellijken bloede; gij zijt het schitterend borduursel van ons feestgewaad op onze gloriedagen; wij zijn U dankbaar omdat het U verheugt dat wij onze kracht zoeken in het zorgvuldig samenvoegen der bestanddeelen van onzen eigen machtigen rasaard niet om ons af te scheiden van anderen, maar om dieper en schooner mensch te worden tot algemeene verbroedering en beschaving.

Caritas! aan de vrienden binnen en buiten Hoogstraten, die hebt gewild dat de oudste maatschappij onzer gemeente zich heden vertoone als eene bruisende goud-belichte fontein.

Dank aan uw aller hulp en steun, groeit onze Kamer van dag tot dag in getal en sterkte.

De bloem van 's menschen hert is liefde, naastenliefde, Caritas! Dat beide bloemen, steeds gepaard in onzen Kring, geuren door het Land!

Weledele Prins, mochte uw hoofsche glimlach ons dikwijls komen aanmoedigen!

Dat voor U, Excellentie, heeren beschermleden, en U, gezellen der Conste, ons dierbaar Eglantierken het gemoedelijk geestverheffend samenzijn blijve dat, de sterke adem onzer heide gelijk, alle beslommeringen en stoffelijke onrust uit hoofd en hert verbanne, dat het op den afgebakenden weg voorttrede immer meer in den glans van Caritas en den luister van Kunst!

[p. 400]

Leve onze Prins,
Leve onze Euverdeken,
Leven onze beschermleden,
Leve het Eglantierken!!’

Ook op de toespraak van den heer Minister dient de aandacht gevestigd. Vreemdelingen kunnen zich bezwaarlijk voorstellen welke populariteit de heer de Broqueville in ons arrondissement geniet. Hier te Hoogstraten meer dan elders.

Hij weet dit, hij gevoelt dit. Het was dan ook aandoenlijk hem te hooren verklaren, dat hij zich toch zoo gelukkig gevoelde zich, al ware het slechts voor een uur, aan de beslommeringen der politiek te kunnen onttrekken om zich bij zijne Kempische vrienden te bevinden.

Onze Kempische Minister heeft zaken tot stand gebracht, welke geen onzer politieke mannen heeft aangedurfd. Velen kunnen niet begrijpen hoe hij daarin heeft mogen slagen. Zijne persoonlijkheid is zijne macht. Hij is waar, hij is oprecht. Er gaat van hem een adem van sympathie uit die onweerstaanbaar werkt.

Het is nog zoolang niet geleden, dat hij, wanneer hij hier voor zijne kiezers optrad onze taal onbeholpen sprak. Op het Rederijkersfeest sprak hij die met ongewonen zwier. Zijne toespraak was merkwaardig om hare gepastheid, haar letterkundigen vorm, vrij van alle plaatselijk dialekt.

Namens de Koninklijke Vlaamsche Academie wenschte ik de Rederijkkamer geluk met het feest; ik dankte tevens de verschillende overheden om hun bewijs van belangstelling in onze taal- en letterkunde.

Dat ons volk, gansch ons volk, eene Vlaamsche Universiteit wil, werd hier andermaal ten volle bewezen. Ik prees het ‘Eglantierken’ vooral omdat de maatschappij er ruimschoots toe bijdraagt de algemeene letterkundige taal onder het volk te verspreiden, wat thans noodzakelijker is dan ooit daar de tijd aanstaande is dat onze taal in het bezit zal zijn van al hare rechten en de voertaal van het hooger onderwijs zal wezen.

Mijne toehoorders voelden mijn besluit slechts komen, of daar barstten de toejuichingen overal los: zij waren zoo aanstekelijk, dat de heer Minister, dat al de overheden er deel aan namen.

's Avonds werd de Bond der Kempische Kunstenaars gesticht. Daarbij werd het woord gevoerd door den heer Voorzitter Jageneau en D^r Grietens.

Ik dankte namens de Kempische schrijvers en drukte den wensch uit, dat onze Kempen haar eigenaardig volkskarakter mocht behouden en dat ons volk zich steeds geheel en al in ons en in ons werk moge terugvinden.

De Rederijkersstoet was alleszins geslaagd. Het feest was een wezenlijk kunstfeest: de Rederijkkamer ‘Het Eglantierken’, vooral haar talentvolle Hoofdman, Lambert Jageneau, halen eer van hun werk: het is billijk dat wij hun onze oprechte gelukwenschen aanbieden.

G.S.