Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1912

Inhoud van tijdschriften

ONZE KUNST, November 1912. - Dirick Jacobsz. Vellert (N. Beets). - Twee Allegorische Portretten van Vorstinnen uit het Huis van Medicis, door Suttermans (Pierre Bauthier). - Hedcndaagsche Meubels (slot) (Corn. Van der Sluys). - Kunstberichten: uit Amsterdam, Brussel, den Haag, enz.

VLAAMSCHE ARBEID. - Veruit het merkwaardigste wat ons de Conscience-literatuur van het eeuwfeest heeft gebracht is het Vlaamsche Arbeid-nummer aan den Meester gewijd: Portret van Hendrik Conscience door Alwis Rossbach. - Remembrance aan Hendrik Conscience, gedicht van Gerry Helderenberg, muziek van Albert Hansen. - De honderdste geboorteverjaring van H. Conscience, mede een hulde aan tijdgenooten in de kunst en den strijd. - Conscience in de Kempen (Em. van der Straeten). - Brief van Jef De Cock over Conscience. - Conscience en zijn eerste roman ‘In 't Wonderjaar’ (Karel van den Oever) een brok Antwerpsch leven en Antwerpsch geknoei uit dien tijd, met fac simile van een handschrift van P.F. Van Kerckhoven over de veranderingen in ‘het Wonderjaer,’ en een plaat uit de eerste uitgave - De vroegere Duitsche Letterkunde over Conscience (Alwis Rossbach). - Antwerpen in het werk van Conscience (Joz. Muls). - Hendrik Conscience (Em. Van der Straeten). - Verzen van Emiel van der Straeten (5 stuks), van Karel van den Oever en van Clemens Besseleers.

DE KATHOLIEK, Mei 1912. - Geschiedenis en Synthese (D^r J. Sassen): De zegetocht der overdreven analytische geschiedschrijving is gestuit, de toekomst der synthese verzekerd. - Om de Sixtijnsche Vulgaat (J. Van den Dries), vooral over de handelwijze van Paus Sixtus jegens Bellarminus. - Hedendaagsche Apologie III. (St. Deenen): oordeel van oud-Hoogleeraar Matthes over den Talmud, Petrus Canisius' uitgaven, nl. Van Kasteren's ‘Eerste brief van den Apostel Petrus’, Hollenberg's ‘Zegepraal der Pauselijke Onfeilbaarheid op het Vat. Concilie,’ en Knuif's ‘Naar het Rijk des Lichts’.

- 10 Juni 1912. - Het Begrip der Ziel in het O. Testament (E. Driessen). - Letterkundige Kroniek: Over Jonckbloet's ‘Bij het Allerheiligste’, Binnewiertz' 2^en dichtbundel, enz. -

- Juli 1912. - Een stem van over de Zee (M.S.): een merkwaardige Japaneesche edelvrouwe, de jonggestorven Kartini. -

[p. 405]

Spanje, zijn godsdienstig leven (J. Keuller). - Nieuwe uitgaven: o.a. Cam. Couillant: La Réforme de la Prononciation latine.

- Augustus-September 1912. - Eigenaardig-schoone feestverzen van Binnewiertz voor Mgr. Callier. - Atheensche kunst (Jos. Kleyntjens). Een merkwaardig sociaal artikel, want het behandelt vooral de inwerking van het Atheensche leven op de kunst. - Waardoor weer achteruit (Adr. Hollenberg): Blijkens de laatste volkstelling zijn de Katholieken in Holland weeral gezakt: te veel Roomschen huwen laat of huwen in 't geheel niet. - Over eene Bibliografie van Nederlandsche katholieke tijdschriften (B. Kruitwagen): wat er alles aan Roomsche periodieken te zamelen valt binnen 't kleine land - Verzen van D^r Van Koeverden, Fr. Berthold, Const. Eeckels. - In de ‘nieuwe uitgaven’ bespreking o.a. van: D^r H. Kuyper: ‘Het zedelijk karakter der Reformatie gehandhaafd tegen Rome.’ - Letterkundige Kroniek: o.a. over Marie Koenen's ‘Witte Burcht’, Sheehan's ‘Haarband der Koningin’, Coloma's ‘Boy’, Hahn's ‘Peregrin’, Bazin's ‘Davidée Birot’, Linnebank's ‘Dagboek van mijn Roomsche Reis’, Jul. Persyn's ‘Hoogstraatsche schooluitgave van D^r Schaepman's Gedichten,’ enz.

- October 1912. - Nog een Nederlandsche Kardinaal (D^r Gisb. Brom): D^r Brom gaf, naar aanleiding van 't nieuwe Nederlandsche kardinalaat van Mgr. van Rossum, een geschiedkundig overzicht der Nederlandsche kardinalen - Thans brengt hij er nog een in de lange rij: nl. Johannes van Goessen, een staatkundige der 17^e eeuw, gehecht aan 't huis der Habsburgers. - Spanje (J.M.L. Keuller): de strijd tegen de Kerk in den loop der 19^e eeuw. - Onze Doopnamen (J.J. Graaf): het slot van deze boeiende en voor eenieder belangwekkende studie. - Los Seises (M. Kessels), de geschiedenis van den bekenden dans in de kerk van Sevilla. - Verzen van Felix Rutten en van G.H. van Haastert. - Recensies o.a. over het jongste boek van Melati van Java ‘Koninginnen met en zonder kroon’.

DE STUDENT, September 1912. - O.a. Zuiverheid van Taal: een beamenswaardig artikel. - Iets over Liturgie. - Over beschaafde Uitspraak. - Abstine, Sustine. - Volkstaal: Voortzetting van de flinke folkloristische bijdragen van Jef Goossenaerts.

DE GIDS, September 1912. - Een jubileum-nummer gewijd aan Mevr. Bosboom-Toussaint, bij haar eeuwfeest. De Liefde in den Levcester cyclus (J. Prinsen J. Lz.): 't Is voor Prinsen het boek van ‘de Liefde in al haar uitingen’. - Over Mevrouw Bosboom-Toussaint (Fr. Erens). - De Cornetjes, een fragment van een novelle uit Juf. Toussaint's jeugdjaren, in handschrift teruggevonden door Dr Dyserinck. - Brieven van A.L.G. Bosboom-Toussaint (J. Bosboom Nz), tot het jaar 1842. - Drie brieven van Juffrouw Toussaint aan Willem De Clercq (J.N. van Hall). Verder uit de brieven van Mevr Bosboom-Toussaint aan Mr. Is. da Costa, Mevr. Elise van Calcar, Ds. O.G. Heldring en Mr. G. Groen van Prinsterer.

- October 1912. - Lodewijk van Deyssel (Just Havelaar), in bewondering voor van Deyssel's jongste werk: ‘Frank Rozelaar’: ‘In deze eeuw van experimenteeren schijnt soms geheel de van Deyssel-figuur mij toe zelf een enorm en levend experiment te zijn: het experiment van 't individualisme, dat in telkens

[p. 406]

wisselende wijze zich te handhaven zoekt en tot zijn synthese tracht te komen.’

VOLKSKUNDE, 7-8, 1912. - Volkshumor en Volksgeest (Victor de Meyere en Leo Verkein): Navertelling van een dertigtal goeie Vlaamsche moppen. - Spreekwoorden, Zegswijzen en Uitdrukkingen op volksgeloof berustend (A. De Cock): ditmaal de rubriek: Het Menschelijk Lichaam. - Uit de Scandinavische Landen (D. Logeman-van der Willigen): recensie van het Festskrift til H.J. Feilberg, fra nordiske sprog, og folkemindeforskere paa Aars Dagen, den 6 August 1911. - Uit onze oude Schrijvers (Maur-Sabbe): ‘Kint-baerenden Man, in Dicht beschreven door heer Philippus Jongherycx, pastoor in Coolkercke, 1898.’

DE LELIE, October 1912 - Liederen van Helena (K. van de Woestijne). - Praatjes over den Waaier (B. Cliffors), met tal van sierlijke platen. - De Wachter (Marie Koenen): Marie Koenen is de koningin onzer neo-romantiek - Iets over het dienstboden-vraagstuk (Joh. Wigman). - Modekroniek. De Strijd tegen de moderne Zedeloosheid (slot) (Prof. Mausbach). - Hoe geleerd Nederland denkt over het Alcoholgebruik door kinderen (P. Fr. Ildefonsus): ‘Alcohol is in iederen vorm voor het kind vergift; dit is geen stelling meer maar een axioma.’

DE NATUUR, Augustus 1912. - Keuze van het Type van het Panamakanaal (J. Rückert), duidelijk geïllustreerd - Het Zwarte Roodstaartje (T.E. Bouman). - Iets over de A-deeltjes der radio-actieve stoffen (G.L. de H.L.). - Onze Brandstoffen (D. Stavorinus): Watergas. - De Theorie der Panspermie in het licht der moderne wetenschap (D. Daalder). - Vanille (M. van Slooten).

- September 1912. - Holbewoners onder de vogels (J. Hendr. van Balen). - Een merkwaardig Nest (J. Havenhorst), van een kleine wesp, de ‘odynerus oviventris’. - In en om den Boortoren (P. Kok), in 't Limburgsche kolenveld - Portretten van nuttige Vogels (J. Daalder): winterkoninkje, kievit, buizerd, specht. - Bezoek aan ‘Vulcaansoord’ bij Terborg (Z.P. Bouman), een vakmanskijkje in een ijzergieterij.

- October 1912. - Berkenmonografie (D.J. Van der Ven) met mooie landschappen. Kyrenaïka in de grijze Oudheid: naar aanleiding der bezetting van Benghasi door de Italianen. - Textiele sierkunst (Stavorinus). De Ring van ‘Gramme’ (Z.P. Bouman). - De Menagerie van Lodewijk Napoleon (G.A. Evers). - Iets over den rijstbouw en de Rijstbewerking in Japan (Mimosa). - Het Kiezelgoor en zijn technische Toepassingen (D^r A.J.C. Snijders). - De technische uitvoering van Panamakanaal (J.H. Ruckert).

BIEKORF, Augustus-October 1912. - O.a. De Tijdrekening der oortijdsche tijdvakken (J. Claerhout). - Oude Volkenkunde (J. Filliaert) enz.

DE LEVENDE NATUUR, 1 October 1912. - In den zwammentijd (J. Thyssen). - Excursie in Drente (G. Mulder), met eigenaardige plaatjes. - Krabben van onze Kust (D.J. Tesch) - Nog iets over uilen: een geestig canserietje. -

[p. 407]

- 15 October 1912. - Curiosa (E. Heimans): eendenmossels. - Kieskeurige zwammen (B.E. Bouwman). - Een nieuwe Plant voor de Nederlandsche Flora (H.R. Hoogenraad): Thesium pratense Ehrh.

VAN ONZEN TIJD, Juli-October 1912, wekelijksche nummers. - Laurens Alma Tadema (M. Viola), bij den dood van den grooten schilder. - De ‘Spaansche Kapel’ te Florence (B. Molkenboer), slot van de fijn-kunstzinnige studie. - Tragiek en Tragedie (H.W. Moller), slot van de belangrijke Vondel-studie. - Het Paard in de Prentkunst (M. Viola). - Internationale Tentoonstelling van hedendaagsche religieuze Kunst te Brussel (Felix Timmermans). - De h. Bloedprocessie te Brugge (Okt- Steghers). - Marie Koenen's ‘De Witte Burcht’ (M. Viola), een welverdiende lofprijzing aan 't heel mooie boek. - Oud-christelijke literatuur (D.J.P.). - M. Herbert (W. De Veer), aanbeveling van de verdienstelijke katholieke Duitsche romanschrijfster en dichteres. - Roomsche Boeken: Coloma's ‘Boy’, Anna van Krane's ‘De Groote Zondares’, Sheehan's ‘De Haarband van de koningin’. - Weener Tentoonstellingen (Frits Leurvelt), Sesezzion. - Vlaamsche Muzich (Ruth Klop): ‘Benoit's Oorlog’. - Carl Larssonen David Edström (M. Viola): de twee befaamde Zweden, de schilder en de beeldhouwer. - Uit ‘de Tuinen der Koninginnen’ naar John Ruskin. - Tentoonstelling: Walter Vaes (Maria Viola): een goedklinkend lofartikel voor onzen Antwerpschen schilder van stadsgezichten en stillevens. - ‘Gangen en Wegen’ door Frans Erens (Maria Viola): zaakrijke recensie over het werk en rake ontleding van 's mans merkwaardig talent, zoo fijn meestal en soms zoo slordig. - Het Sonnet (B. Van Meurs), een leutig sonnet. - De Nieuwste Literatuur (L.J.M. Feber), een con brio en con amore geschreven prachtstijlstuk. Hamerende gedachten en knetterende woorden. De individueelste kunst komt er slecht van af. Enkel de evolueerende tachtigers, Van Deyssel en Boutens hebben zich voor de toekomst gered. - In de aanteekeningen een lezenswaard stukje over de sfinx. - Kairo (Wr.): een prettige wandeling door de stad. - De Dichter Humilis en zijn werk (F.V. Toussaint van Boelaere): de kunstgenoot van Verlaine goed geschetst en met keurige aanhalingen verklaard. - Over Helden en Heldenvereering (L.J.M. Feber): weerom een van die schitterend-karaktervolle bijdragen, zooals we er steeds van Feber mogen verwachten. Hooge beschouwingen uitgaand van Thomas Carlyle's boek: ‘Zes Lezingen over Helden, Heldenvereering en Heldengeest in de Geschiedenis’. - In alle nummers voortzetting van ‘De Tragedie eener Koningin’, vertaling van Albertine Steenhoff-Smulders. In elk nummer ook verzen, o.a. van Marie Koenen.

Met den aanvang van den nieuwen jaargang - den 13ⁿ - van Nederlands katholiek puikperiodiek komt weer een lekkere verrassing: Prof. Mr Struycken opent een nieuwe rubriek: ‘Over Staatkunde’. Hij vangt aan met een serie diepgaande beschouwingen over ‘Grondwetsherziening’ en ontleedt het ‘Koningdom’ als rechtsvorm. - Kinderportretten van Toorop (Maria Viola), een fijne ontleding, met een heerlijke reproductie. - Het Avondgebed (C. Eeckels): mooi impressionistisch proza.

[p. 408]

STUDIËN, dl. LXXVII, Afl. 2. - De jeugd van d'Espinoza. (W. Mulder: Knappe samenvatting van P.V. Dunin-Borkowski's boek over de wording van Spinoza's wijsbegeerte - - Dickens' verhouding tot zijne ouders. (P. Zeegers.: Algemeen wordt aangenomen dat Dickens' verhouding tot zijne ouders niet zóó geweest is, als van een rechtgeaard kind verwacht kan worden. P. Zeegers brengt omstandigheden aan het licht, die wel geschikt zijn, om dat oordeel merkelijk te wijzigen. - De ware vrijheid van het menschelijk verstand (J.J. Louwerens). Degelijke uiteenzetting van de scholastieke leer over de vorming van begrippen en beginsels. Maar zou het nu haast geen tijd worden, om het positief gedeelte van Kant's Kritik, eerder als een voortzetting, dan als een tegenstelling van S. Thomas' denkleer te gaan beschouwen? Want wat is dat gedeelte in hoofdzaak anders dan een uitleg van den intellectus agens, en een diepgaande bepaling van de analogie onzer kennis? - Het oude Seminarie te Culenborg II. (F. Sträter. - Voorts boekenschouw en een interessante mededeeling van H. Bexersbcrgen over het motu proprio ‘Quantavis diligentia.’

- dl. LXXVII, Afl. 3. - De ware vrijheid van het menschelijk verstand, (G.J.J. Louwerens): De menschelijke rede, zoo betoogt de schrijver, heeft haar eigen vrijheid en zelfstandigheid maar binnen de grenzen door de natuur aangewezen. Zij is gebonden aan de objectieve waarheid en als kenvermogen van een beperkt en sociaal wezen is zij, waar eigen kracht te kort schiet of gevaar van dwaling dreigt, ook gebonden aan het gezag en de verstandige leiding van anderen. Binnen die grenzen en op die voorwaarden mag ze vrij en zelfstandig werken. - Drie kruishymnen (J. Boelen): Interessante verklaring en mooie interpretatie van het Pange Lingua, het Vescilla Regis en het Laudes crucis attolamus. - Het vonnis van Pieter Panne (C. Dirickx): Rake weerlegging van een Jezuietengruwel: de moordpoging op Prins Maurits. - Over Christus Verrijzenis (L. Steins Bisschop): Diepgaande verklaring van den invloed welken de verrezen Christus onmiddellijk uitoefent op ieders persoonlijke verlossing. - Boekbespreking. - Mededeeling.

DE BEWEGING, Juli 1912. - Het Mondeling Examen voor Onderwijzers (J. Koopman. - Uit eigen Rijk (Alb. Verwey): een proeve uit weeral een nieuwen bundel poëzie van den steeds ijverig dichtenden denker. Gedichten van Aart van der Leeuw, Bloem, Willem van Dooren, A. van Bruell. - In de Boekbeoordeeling een beschouwing over de toestanden bij het tooneel in Duitschland, recensie van ‘Aus dem Tagebuche einer deutschen Schauspielerin’ door Helene Scharfenstein.

- October 1912. - In Russische gevangenissen (Jac. Israël. de Haan): schrijnende dingen door den schrijver zelf gezien, vooral in de kindergevangenissen. - Amerikaansche Reisherinneringen (H.P. Berlage), slot van de leerrijke beschouwingen van den kranigen bouwmeester. - Van Vogels en Menschen (Nine van der Schaaff), de beste novelle die we tot nog toe van de begaafde, verbeeldingrijke schrijfster lazen. - Aan den Bode van het Lot (W.L. Penning), weer een goed vers van den blinden dichter. - Kunst en Geest in Literatuur (P.N. Van Eyck) minder gunstig, Boutens' Carmina: Van Eyck oordeelt hier van uit

[p. 409]

een denkbeeldige en bedenkelijke hoogte. - Politieke Kroniek (G. Burger), den grooten Duitschen Katholiek, naar aanleiding van de uitgave zijner ‘Ausgewählte Werke’ en zijne ‘Ausgewählte Briefe’ door Kösel, München.