Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1912

[p. 162]

Kamperfoelie

In den kleinen tuin geurt de kamperfoelie....

Vocht is de lucht: 'n zwoelzachte lauwe adem gaat over de rozestruiken, wiegt den wilden wingerd, dat de takken naar binnen glijden....

Sterk geurt de kamperfoelie, prikkelend in zwaren dampkring: uitwaseming van warme aarde, nasiddering van hitte en zonnegloed....

Onder de verandah zitten beiden stil tegenover elkaar: een man en een vrouw.

Hij dacht: een man in zijn volle kracht en een oudere vrouw.

Heeft hij niet veel afleiding gehad, een reizend leven, nieuwe indrukken?

Zij is altijd hier gebleven, stil en eenzaam, lange jaren....

Nu ze beiden weer hier zitten onder de verandah, op dezelfde plek, nu ziet hij 't hoe hij zich vergiste.

Zwijgend staren ze in de nevelige avondlucht, waar de warmte van den dag natrilt. Soms spreken ze tot elkaar in klare, koele taal: een oud man en een jonge vrouw.

Was het verschil tusschen hen, ook het verschil in leeftijd, reeds vroeger zoo groot?

- Wil je nog thee? vraagt de vrouw.

De man knikt, ziet haar bewegen. Snel, zonder maat, strooit ze suiker en de goudbruine straal spluttert op den bodem door 't hooghouden van den trekpot.

- Je schenkt nog net thee als vroeger: weet je nog hoe je moeder daar altijd over knorde?

- Ik heb het nooit beter kunnen leeren....

- Ook geen moeite voor gedaan?

- Welneen, waarom zou ik?

Ze vervallen weer in zwijgen.

..... En daarom, om een klein stuk menschengeluk, om die eene, was het dus alles gekomen? Het reizen en trekken

[p. 163]

de halve wereld rond, de trots, de eerzucht, 't spel, 't krankzinnige huwelijk.... en 'n paar jaar later nog eens opnieuw de poëtische verliefdheid, 't huisbakken trouwen.... en nu z'n degelijke bedaarde leven.... Om een vrouw.... dat alles? .... In zíjn leven?.... Om 'n vrouw die niet wilde.... dwaasheid.

Was de geur van kamperfoelie altijd zoo sterk.... Hij hield er van vroeger,.... zij niet. Waarom zou er zoo veel zijn, heel den tuin rond?

De jonge vrouw roert even met den lepel door 't bruine vocht, brengt den kop aan haar lippen; rustig gaan haar grijze oogen over hem heen.

- Je hebt veel gereisd?

Hij knikt.

- 'n Prettig leven, reizen?.....

- Tenminste afleiding.

- Maar vermoeiend?....

Hij antwoordt niet, glimlacht bitter; 't heeft hèm vermoeid, uitermate, en zij ziet het.

Ze weet niet meer wat te zeggen, buigt het lichaam achterover in den rieten stoel, grijpt naar de wingerdranken, die terugspringen.

- Vertel liever eens wat van jouw leven. Wat heb je gedaan al die jaren? Je moeder is toen zoo gauw gestorven...

- Och, niets eigenlijk.... wat doe je al zoo.... wat deed ik vroeger? 'k Had het toch altijd druk.... de tijd gaat gauw om, achteraf lijkt 't niets, zoo 'n paar jaar....

- Tien jaar! Noem jij dat niets?

Hij voelt de koude, die tusschen hen komt.

.... Zou het verleden niet meer bestaan voor haar? Zijn die lange jaren snel voorbijgegaan?.... Die lange moordendeentonige jaren?....

- Je ziet er erg goed uit; je bent haast niets veranderd.

- Neen, geeft ze toe, ik leek vroeg oud als meisje, dan blijf je lang 't zelfde uiterlijk houden.

Weer gaan haar klare oogen over hem heen, woelt haar blik in zijn grijzend haar, boort in de rimpels van zijn gelaat.

Nu zou hij graag vragen, ineens, alles.... of dit haar leven is, 't alledagsbestaan.... of ze niets weet van verlangen

[p. 164]

en herinnering.... of nooit 'n weemoed klaagt in haar ziel....

Ja, hij was lang de sterkste geweest, vroeger. Zij wilde nooit buigen en hij was gegaan, trotsch, meenend dat zij hem terug zou roepen en haar blonde hoofd in zijn armen leggen, deemoedig.

Ze wilde niet. Ze kon hem wel aan, o ja, zij had hem altijd aangekunnen. Ze was geen vrouw om zich te voegen naar een man....

Als hij toen eens terug was gekomen, hij, uit zichzelf... zou het zich dan niet gebogen hebben voor de macht van zijn liefde, het trotsche blonde hoofd?....

De stilte is spanning geworden; zij verbreekt ze. Regelt ze niet alles nu, hun doen, hun spreken, ook den toon van van wat ze beiden zeggen?

- Je hebt me nog eens 'n aankondiging gestuurd van je huwelijk. Je bent twee keer getrouwd geweest, hè?

- Ja-a....

- Hoe maakt je vrouw het; hebben jullie kinderen?

- Ja: twee.

- Wat aardig. Meisjes?

- Nee jongens; natuurlijk jongens!

Ze lacht:

- Waarom ‘natuurlijk’?

- Omdat Else graag 'n meisje had. Dingen, die Else graag heeft, gebeuren nooit.

- Heet je vrouw Else?.... En ze is natuurlijk klein en teer en heel fijntjes...

- Hoe weet je dat?

- Ik kan 't me voorstellen. Dat is 't soort vrouw waar jij op verliefd mòèst raken.... Heb je geen portretten bij je, van haar of van de kinderen?

- Neen, die draag ik nooit bij me.

- Waarom is Else niet meegekomen? dat was veel aardiger geweest; dan hadden we eens kennis kunnen maken.

Hij antwoordt niet.

- Een anderen keer moet je bepaald de jongens eens hier brengen; zijn 't leuke kinderen?

- Echte rakkers! Koppig, driftig, ongezeggelijk. Else kan ze niet eens meer baas.

[p. 165]

De vrouw kijkt op, verwonderd.

- Hoe is 't mogelijk! Haar eigen kinderen... en ze zijn nog zoo jong.

Hij lacht even, scherp.

- Ze is te zwak, te toegevend. Jìj zou ze in één dag onder den duim hebben.

- Natuurlijk, zegt ze kalm. Een paar wilde jongens, met fut erin, dat lijkt me juist... 't Is jammer voor je vrouw.

- Och weet je, Else is alleen goed met een baby: aankleeden, uitkleeden, baden, in slaap zingen, wagentje rijden, enfin, wat je zoo een ideaal-moeder vindt... op een plaatje... Maar verder....

Hij haalt de schouders op, voltooit niet; dan kijkt hij strak naar de groote blonde vrouw tegenover hem, zooveel jonger dan hij, zoo mooi en sterk.

Zijn oogen ontmoeten de hare, de kalme, rustige, bewogene, en ze zegt voor zich heen: ‘Arm vrouwtje’....

Hij is niet alleen, hij heeft twee zoons, hij is rijk: en zìj beklaagt zìjn vrouw.

Weer zitten ze stil; 't donkert al in de hoeken van den hof; lichte koelte verdrijft de geuren van de kamperfoelie.

Plotseling staat de vrouw op, loopt vlug den tuin in.

Wat is ze blond; wat lijkt ze gezond en onbezorgd....

En denken dat het nu tien jaar her is, dat ze twee-en-twintig was toen hij hun verloving verbrak.... Dat hij nu weer hier is en er niets veranderd schijnt, zelfs zij niet....

Halverwege den tuin blijft ze staan, klapt in de handen:

- Cesar!.... Cesar!.... Daisy!!! Waar zitten jullie weer!....

Ze komt naar hem terug. Was ze werkelijk altijd zoo groot en slank?....

Twee collies springen over de heg, hollen den tuin door naar binnen.

- Ho, ho jongens, stil! Stil dan toch!

Haar prettige lach doet weer vroolijk bij 't stoeien van de dieren.

- Kom nou jongens, niet zoo woest... niet zoo woest... allah Cesar, koest.... zoet beest! Daisy, kom 's hier!

[p. 166]

Het dier gooit de slappe bruine pooten op haar schoot, kijkt haar aan, kwispelstaartend.

- Cesar, Cesar dan toch, roept ze driftig. Je loopt de tafel om!

Hij wil haar helpen, het beest in bedwang houden, grijpt het bij den halsband.

- Moet hij weer den tuin in?

Ze ziet hen aan; van den hond naar den man, die het jonge dier vasthoudt met krachtigen greep, als was hij zijn meester.

Dan voelt ze 't bloed weer hollen door haar lichaam, en hard:

- Hij hoeft niets. Hij gehoorzaamt toch alléén aan mij. Hier Cesar! ze klopt op den stoel naast zich.

Met één sprong rukt Cesar zich los, vliegt op den stoel en legt den kop op haar arm.

Streelend gaan haar handen over zijn zachte huid: Zoet beestje, stil zijn hoor....

- Wat 'n prachtige honden heb je, zegt hij gedwongen.

- Ja.... - ze kijkt in Daisy's bruine oogen - en zoo verstandig....

- 'n Heel onderhoud anders, voor een dame....

- Oo oo, lachte zij stil, je dacht zeker, dat ik 'n poes zou houden en een papegaai... misschien wel 'n paar kanaries of... goudvisschen.....

Ze zitten nog een poos. Hij voelt dat 't niets worden zal tusschen hen.... geen troebele vriendschap.... daar is zij de vrouw niet voor.... Geen zwoele aandoeningen of sterke spanning.... Als hij weg is zal alles voor haar weer vergeten zijn.

- Me dunkt, ik moest nu maar opstappen.

- Nu al, is 't al zoo laat?

Beiden staan ze op; hij strekt de hand uit, zij reikt de hare:

- Kom je eens gauw terug, met Else en de jongens?

Even kijkt hij haar onderzoekend aan: dus onverschillig, volkomen onverschillig?

[p. 167]

Dan draait hij zich snel om:

- Dank je, het is heel vriendelijk van je.

Ze loopen langs het huis naar den voortuin: 't is bijna heel donker nu, toch nog drukkend.

Sterker, sterker geurt de kamperfoelie, ook hier....

Even, even, één oogenblik maar geen herinneringen hebben. Denken dat het leven begint en ze beiden jong zijn.... zij héél jong en hij toch nog ook. Nog eens, één enkele maal haar sterk lichaam in zijn armen drukken en gelooven dat in haar bloeit de oude liefde....

Ze loopen rustig verder tot aan het hek.

- Wel thuis, klinkt haar heldere stem van ver in zijn ooren, wel thuis en groet ze allen voor me.

- Zeker....

Alleen loopt hij den dorpsweg af, langzaam en gebogen, zoo 'n vermoeid man....

‘Nooit, nooit’, bonst het in zijn hoofd bij elken tred, ‘nooit, nooit’.

De jonge vrouw gaat terug in den tuin.

Zacht geuren de bloemen in den stillen avond, de hittedampen stijgen uit de aarde.

Ze gaat naar de kamperfoeliestruiken tegen de schutting. Waarom ruiken die zoo sterk, juist van avond?....

En met ruwe handen rukt ze er trossen af, zoo hoog ze reiken kan, dat de bloemen op haar neervallen en rondom haar. Altijd meer: groote afgerukte bloeiende trossen.

.... Arme kamperfoelie.... waarom heeft zij ze dan gekweekt al die jaren? Omdat hij er zoo van hield... en terug zou komen?....

Och, wat doet het er ook toe, die bloemen of andere, er staan er zooveel in den kleinen tuin.

Weer gaat ze terug naar de verandah en valt neer op den rieten stoel, waar straks de man gezeten heeft.

Cesar holt rond, stuift de afgetrokken bloemen naar binnen tot op de tafel juist voor haar; Daisy legt den spitsen kop op haar knieën.

Ze kijkt in de zachte oogen van het dier, haar handen glijden over zijn haar.

[p. 168]

.... ‘Tien jaar is te kort, Daisy’.... er blijft altijd nog iets hangen... een klacht van late weelde: zoo 'n lieve oude herinnering.... het sterke geuren van de kamperfoelie.... of 't slingeren van wingerdranken....

Daisy zit stil, heel stil; de mooie blonde vrouw schreit....

Stephanie Vetter.