Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1911

[p. 410]

Inhoud van tijdschriften

ONZE KUNST, November 1911. - Emile Claus (Ary Delen). - Een onbekende Joan Van Noordt in het Museum van Brussel (J.O. Kronig). - Kunstberichten: uit den Haag, Leiden, enz. VLAAMSCHE ARBEID, 8^e en 9^e n^r 1911. - De Ster met den Steert (R. Vermandere): De Vlamingen moeten hun best doen om dezen nederigen Vermandere voor ieders oog te brengen waar hij recht heeft te staan: op een der eerste plaatsen onder onze vertellers. - De groote Omgank (Karel van der Oever): verzen zwaar van Rubensweelde. - In eer hersteld (Oct. Steghers): een vlijtig poger, maar met meer rhetoriek dan onze ouderen. - Mooie Verzen van Jos. Muls en Jor. Eeckhout. - De Rozentros (L. Lambrechts). - Poëmata (G. Helderenberg): vreemd gedoe, maar hier en daar zich opdringende schoonheid. - Zaakrijke Kroniek. - Vlaamsch Leven: De Jongste Hervorming in de Leuvensche Hoogeschool en de Katholieke Vlamingen. - Veel goeds van Karel van den Oever over Hugh Bensons' romans. - Lodewijk De Vocht als orkestleider, en over het orkestleiden in 't algemeen. - Carel Scharten en de Spellingkwestie. - Oogslag op de geschiedenis van het Hollandsch Tooneel: om te beginnen een overzicht van 't weervaren in de 17^e en in de 18^e eeuw. - Kleinere intermezzo's over 't verslag van Prof. Lecoutere, enz. - Weer een degelijke hoeveelheid ‘Vlaamsche Arbeid’. VERSLAGEN EN MEDEDEELINGEN DER KONINKLIJKE VLAAMSCHE ACADEMIE, September 1911. - Kleine verscheidenheden: n^r 10, Namme, Donslaghen, Verwilderde Haeye (Edw. Gaillard). - Over Vrouwe Courtmans (Frank Lateur): zeer lezenswaard, vooral als psychologie van onze romantiekers. ONS GELOOF, October 1911. - E.H.L. Coppens (L. Scharpé): een ontroerde en ontroerende necrologie in een stijl als een echte natuurkracht, voor dezen jammerlijk vroeg verscheiden priester-werker en -wekker. - Over den apologetischen uitleg van den Catechismus (F. Drijvers). - Over Johannes Jörgensen (Al. Fierens): met loffelijken ijver tracht men den grooten Deen door vertalingen en levenschetsen nader tot ons volk te brengen. - Over het Geluk (J. De Cock): voortzetting der vertaling van St. Thomas' degelijkheid in gedegen Nederlandsch. - Eenige Beschouwingen over de Romeinsche Quaestie (Ivo Cornelis): een geschiedkundige meditatie te pas komend bij het Italiaansche staatsjubilee. - Opgravingen in Palestina (Th Van Tichelen): de schrijver kent het als weinigen om strenge-harde wetenschap verteerbaar te maken voor 't volk. - Over Christelijk Tooneel (L. Dosfel). - Sociale en godsdienstige Vorming op 't Congres te Bonne Esperance (G. Simons). - Werk tot Bescherming der Buitenlieden in Brussel en Voorsteden. - Belangrijke Mengelingen.

[p. 411]

VOLKSKUNDE, aflev. 9-10, 1911. - De Engelsche Morris-Dansen (Arth. H. Cornette), een eigenaardig landelijk spel in Sussex. - Oude Kempische Liederen (Th. Peeters), met de muziek er bij. - Spreekwoorden, Zegswijzen en Uitdrukkingen op Volksgeloof berustend (A. De Cock). - Waar de kinderen vandaan komen (G.J. Boekenoogen). - Volkshumor in geestelijke-zaken (G.J Boekenoogen) - Latinska Skolsanger i Sverige och Finland af Tobias Nordlind (D. Logeman-Van der Willigen), een lovende recensie over dit belangrijke werk. - Kroniek en Boekbeoordeeling. ELZEVIER'S GEILLUSTREERD TIJDSCHRIFT. September 1911. - De Tentoonstelling van Oud-Hollandsche schilderijen te Parijs (Prof. Dr. W. Martin), met platen, naar Van Goyen, Cuyp, Aert van der Neer. Metsu, Jan Steen, Gov. Flinck. - Iets over Paulus Potter en zijn Stier (Just Havelaar) met een heerlijke reproductie. - Over Tooneelinrichting (P.H. van Moerkerken, Jr.), een overzicht van de oudste tijden af, met uitweidingen voor het heden, vooral betreffende Royaards en Verkade. - Impasse (Annie Salomons), kunst, jawel, maar die wijze Salomons durft nogal. - Moeder (Fr. Verschoren) een goed-Vlaamsche schets - In Retraite, vervolg van Zoetmulder's roman. - Kroniek: afscheid aan Israëls. - Boekbesprekingen, tentoonstellingen, enz.

- October, 1911. - De Tentoonstelling van oud-Hollandsche schilderijen te Parijs (Prof. Dr. W. Martin): voortzetting, met platen naar Frans Hals, Gerard ter Boren, J. Leystor, W.C. Duyster, Nic. Maes, Thom. De Keyser, Jac. van Ruysdael. Is. van Ostade. - De Fransche Overheersching (C.F. Gysberti-Hodenpijl), met een rijken voorraad reproducties van zeldzaamheden. - Zandvoort, 1855 (Dr. Max Eisler): het stille verblijf van den toen nog zoekenden Israëls. Verzen van R. De Cneudt. - De Maecenas: een monoloog van J De Meester, geschreven voor en voorgedragen door Vogel. - In Retraite: vervolg van Zoetmulder's roman. - Boekbespreking: Prof. H. Brugmans ‘Opkomst en Bloei van Amsterdam’. - C.L. Dake: ‘Jozef Israëls’. Tony Offermans, de Haagsche schilder. - In ‘werk van Walchersche schilders te Domburg’ over J. Toorop, Piet Mondriaan, C. Toorop, Jan Heyse.

DE STUDENT, September 1911. - Leuven boven! (A.B.): met zijn begin van vervlaamsching aan onze dierbare Alma Mater. - Ons oudste Gebuurvrouwtje (Dodo Stokers): goed proefwerk. Spreekt zuiver Nederlandsch (Pip). - Een Beeld van Liefde (J. van Vroeslaer): gewijd aan Pater Damiaan. - De Spellewerkster, een versje van Fr. Ackermans. - Hoog vliegen, diep vallen (Vieme): inderdaad zoo in 't Fransch opgeschrikt worden uit een heerlijken Vlaamschen droom. - Volkstaal: dialect-woorden met verklaring. Schetjes van Hiawaka, Wick Jack, M Sanders, Ledegouwer Lode Winters. - Een goede bijdrage over Drankbestrijding (Eiklander). - Vlaamsche Hoogeschool (Stokers). - Overzicht van tijdschriften en boekbeoordeeling. BIEKORF, n^r 17. - De Cistercienzer Hervorming (M.E.): ditmaal hunne betrekking tot de kunst. - Eene Luchtreis (Th.

[p. 412]

Brakels): een plezierige ook. - Een vers van Arm. Van Veerdegem.

STUDIËN, dl. LXXIII, afl. 1. - Op en om de Zon. (F. De Bruyn). Interessante studie waarin het verloop wordt aangegeven en de tegenwoordige stand der zonne-studiën, en de verschillende richtingen waarin vermoedelijk nog opzienbarende ontdekkingen zullen gedaan worden. - M. Van Steen is van zijn reis in Zuid-Spanje voorspoedig t'huis gekomen. - Hetzelfde mag niet gezegd worden van Dr Aigner's Wonderweerlegging IV, door P. Bolsius De weerspannige dokters willen hunne blijkbare nederlaag maar niet erkennen. Tegen de bewijzen van Bolsius en Dr van Hoestenberghe vermogen ze echter niets in te brengen. - A.J.M. Mulder, geeft eenige bijzonderheden omtrent de ontdekking en de eigenschappen der Edele en Radioactieve Gassen. - Over de Ontdekkingsgeschiedenis der Zuid-pool en voornamelijk over de expeditie van Shackleton brengt C. Wessels een heele vracht merkwaardige bijzonderheden aan den dag. - In den vorm eener recensie van de ‘Ontologie’ van P. Hugon volgt dan eene vrij-diepgaande bespreking over zekere philosophische twistpunten. - Het nummer wordt besloten door een belangrijken brief van Montalembert waarin deze in 1854 het kunst-inzicht en het geschiedkundig oordeel van Alberdingk-Thijm beoordeelt.

- Dl. LXXV, afl. 2. - Monismus en Monisten I (H. Bolsius). Nieuwe episode in de prijsvraagkwestie der genezing van P. De Rudder. - Herinneringen aan de gebroeders Wilde (F. Sträter). Nadere inlichtingen over deze drie in Holland zoo bekende Jezuieten. Bijzonderheden over hun verblijf te Freiburg, te Rome en te Leiden. - Een radiologisch Congres (J.M. Mulder). Een zakelijk verslag van het eerste internationaal Congres van Radiologie en electriciteit te Brussel gehouden. - De studie van den Pentateuch, III, (H. Wilbers). Helder overzicht der bewijzen die men tegen den Mosaïschen oorsprong van den Pentateuch heeft aangevoerd en die J. Wellhausen in zijn ‘Prolegomena zur Geschichte Israëls’ op behendige wijze heeft bijeengebracht. - Bento de Goes, S.J. (C. Wessels) Een ontdekkingsreiziger in Centraal-Azië (1603-1607): Vervolg der lange en gevaarvolle reis van dezen koenen Jezuiet die, van Hindoestan uit, China bereikte. - Uit de Pers. - Mededeelingen.

DE BEWEGING, Augustus 1911. - Persoonlijke Bijschriften (Alb. Verwey), een verzameling van Verwey's kleine verstrooide gelegenheidsverzen uit de laatste twintig jaren. - De Romantiese Vrouw (Maur. Uyldert) meer mij dunkt, met het doel van den lezer te boeien, dan met het oog op het leveren van een echt-wetenschappelijke bijdrage. Dit slot loopt, gelijk het vorig fragment, over de vrouwen in het werk van Alfred de Musset. - Verzen van N. Van Suchtelen, Giza Ritzchl en Wenke. - Tweeërlei taktiek der Vakbeweging (J. Molenmaker), Boeken, Menschen en Stroomingen (A. Verwey); Een fijne studie van A Verwey over A art Van der Leeuw's Liederen en Balladen. Ook van A. Verwey in ‘Boekbeoordeelingen’, recensie van H. de Régnier's: ‘Le Miroir des Heures’ en J. de la Brè's ‘Au fond des yeux’.

[p. 413]

DE LELIE, September 1911. - Gezonde opvoeding (Dr Fr. Van Cauwelaert), iets wat eenieder lezen moet niet enkel om den man van wien het komt, maar ook om het practische dat al wie met kinderen omgaat er in vinden zal. - Kerkborduursel (H. Krooneman). - Iets over X-stralen en Radio-Aktiviteit (Leo Senden). - Madame (Alb. Steenhoff-Smulders), het Fransche leven der 17^e eeuw zeer aanschouwelijk geschetst met behulp van E Henderson's boek A Lady of the old Regime. - Sociale studiedagen voor vrouwen (7 en 8 Augustus te Antwerpen). - O.L. Vrouw wil het, voortzetting van Mevr. Logeman's vertaling uit het Deensch. - R. Nederlandsche Bloemendag, 24 September 1911, ten bate van het Dr Ariëns-fonds. Een heerlijke dag voor den grooten menschenvriend Dr Ariëns. Voor het stichten van zijn sanatorium voor drankzuchtigen is dien dag fl. 50 000 ingezameld. - Een vers van Fr. Berthold. - Weer tal van mooie platen. - Wie de Lelie niet heeft in zijn huiskring mist een mooie bloem en veel zon. ST. LUCAS, Juni 1911. - Over Beginselen (Ridder de Wouters de Bouchout): over ‘scheppen of namaken’ vol gezonde, door ondervinding verstevigde wijsbegeerte. - De Oude Kerk van Bost (A. van Gramberen): met het ontwerp van vergrooting. - Een merkwaardig schilderstuk van Abraham Bloemaert (Dr. X. Smits): namelijk in de kathedraal te 's Hertogenbosch. - Muurankers te Brussel (Spectator): met allerhande eigenaardige afbeeldingen. HET LAND, September 1911. - Van den vrekkigen Mulder (V. Vermeyen): de verteltrant voor ons volk uitstekend getroffen. - Beowulf het oudste der Germaansche Heldendichten (O. Wattez), een bewijs te meer hoe door en door Wattez onze oud-Germaansche wereld kent. - Hedendaagsche toestanden in de Samenleving (V. Naveau). - Het oudste Vertelsel (St. Vetter). - De Walkure en Kloos' Vertaling (E. Van Bergen). De degelijke Wagner-kenner heeft aan Kloos heel wat terecht te wijzen. - Verzen van Simons, Pieters en Vander Haeghe. DE NIEUWE GIDS, September 1911. - In Memoriam Jozef Israėls (J. Veth), het ingetogenste en het beste wat we lazen over Israëls bij zijn heengaan. - De Beteekenis der Bouwmeesters-traditie voor onzen tijd (H. De Boer). Bouwmeester en zijn verhouding tot de modernen. Een geestdriftige verdediging van den grooten tooneelspeler. - De Brief (Fr. De Backer), een lieve jongensschets. - Over de Psychologie van Jul. Laforgue (A. De Ridder en Gust. van Roosbroeck), een merkwaardige bijdrage over den Franschen decadent. - Heldendaad of Dolzinnigheid? (D^r W. Meyer). Multatuliana uit de Java-jaren. - Literaire kroniek (W. Kloos): zeer optimistisch over C. Meyer's ‘Het nieuwe Leven’. - Philosophische kroniek (M^r G. Grashuis), voortzetting van de zwaargrondige bespreking van Prof. Heymans' ‘Einführung in die Metaphysik auf Grundlage der Erfahrung’. - Staatkundige kroniek (M.), niets dan bezoek van Fallières aan Holland. - Buitenlandsch Staatkundig Overzicht (Chr. Nuys), over 't verval van de Kamer der Lords. - Boekbeoordeeling (D^r A. Aletrino), over de werken van den geruchtmakenden

[p. 414]

D^r Cabanès, ‘Le Cabinet secret de l'Histoire’ en ‘Les Indiscrétions de l'Histoire’.

- October 1911. - Holdijn (Fel Timmermans), een ‘dramatisch spel’ naar onze smaak wat àl te spokerig Maar Timmermans openbaart toch een ongewone literaire kracht. - Een Inleiding tot de Wijsbegeerte van het Geestesleven (Dr E. Bauman). Onze catechismus weet het veel beter en zegt het veel eenvoudiger. Een Vrouw (P.N. van Eyck), weinige dichters van heden zijn tot zulke verzen in staat. Uit eerste en uit laatste Levensgetij (W L. Penning Jr): toch wel een beetje droog-constateerend, die poëzie. - Die Herkunft der Brüder Maris (Dr Max Eisler), de geslachtsboom opgemaakt naar al de eischen der Duitsche geleerdheid. - Het Einde van een Jeugd (Fr. van Raalte), een goed geteekende school-schets. - Literaire Kroniek (W. Kloos) zie daarover in ‘Allerlei’ van dit n^r. - Buitenlandsche Literatuur (P.N. van Eyck): Uitvoerig en belangwekkend over ‘Le Miroir des Heures’ van H. de Regnier. - Buitenlandsch Staatkundig Overzicht (Chr. Nuys), over Marokko. - Boekbeoordeeling (Fr. Erens) over ‘De Vrouwe’, der menschheid vloek en zegen, een merkwaardig werk van Dr. H. Derckx, dat ook eerlang in Dietsche Warande zal gerecenseerd worden.

DE LEVENDE NATUUR, n^r 10. - Rottum (Jac. P. Thysse) levendige beschrijving van die schilderachtige eilandnatuur. - Een nieuw Fossiel uit de O.-Zuid-Limburgsche Leisteen (E. Heimans). De Veenmol (J.P. De Vin), Botanische Aanteekeningen, enz.

- N^r 11. - Rottum, voorzetting. - Het Ontkiemen van de Kokosnoot (Dr W. Docters van Leeuwen). - Het Aboretum der Rijks hoogere Land- Tuin- en Boschbouwschool te Wageningen (Dr J. Valckenier-Suringar). - Suikervoedering aan bijen in het najaar (Ant. Laboyrie). - Is de Vliegenzwam giftig?

- N^r 12. - Een Analogon van de steile Kust van het Engelsche Kanaal - onder den rook van Amsterdam (C.L. van Balen), met mooie platen. - Levenschetsen van eencellige Dieren (H.R. Hoogenraad). - Grintvonderij (H. Vrijman). De Leeuwerik (H.E. Kuylman).

ONZE KONGO, September 1911. - Lubavolkeren in den spiegel van hun spreuken (A. De Clercq) werklust, stelen, rechtvaardigheid, valschheid, slimheid, hoofdmanschap, enz. - Wellevendheid bij de Negers (Th. Vriese). - Mayombsche Penneproeven (L. Bittremieux) boeiende vertelling van ‘een kindeke van de dood’ aldaar. - Het Beschavingswerk der Cistercincers in de Evenaarstreek (R. Dries), met overvloedige platen. - Kongoleesche Wetgeving. Nederlandsche Boeken over Congo, enz. VAN ONZEN TIJD. - Sedert 15 October is Van Onzen Tijd overgegaan van de statige, slanke jeugdgestalte tot een meer gezeten gezetheid van den practischen man uit het werkelijk leven. 't Formaat is nagenoeg op een derde geslonken, zoodat het nu minder voornaam, maar, op 't verlangen van veel huiselijk-aangelegden, handiger is geworden. Bij deze stoffelijke wijziging heeft het weekblad niets verloren aan innerlijke waarde. Integendeel, 't schijnt het lot te zijn van dit Zondagskind onder de Nederlandsche weekbladen steeds crescendo te mogen gaan, wat betreft den aard en de behandeling der bijdragen. De ruimste en de mooiste afwisseling, en toch een weergalooze keurigheid zoodanig dat jong en oud wordt geboeid op

[p. 415]

een steeds fijn getroffen wijze van deugdelijkheid en degelijkheid en prettigheid saam. Tekst en platen zijn steeds een lekkernij. Laten we niet vergeten dat er thans twee uitgaven Van Onzen Tijd bestaan. Een luxe-uitgave tegen fl. 6.00 per jaar; een gewone uitgave tegen fl. 3.75.

Reeds het hooren der namen van de medewerkers in de laatste nummers, suggereert het waardevolle der bijdragen, 't zij beschouwend proza, 't zij vertelling, 't zij poëzie, 't zij polemiek.

Maria Viola, Alb. Steenhoff-Smulders, Karel van de Woestijne, Van Poppel, De Klerk, Marie Koenen, Ed. Brom, B. von Meurs, Ger. Brom, Dr. Hoogveld, P. Rijken, Dr. Endepols, Const. Eeckels, Jor. Eeckhout, J. Sterk, Jurriaan Zoetmulder. Fern. Toussaint van Boelare liet onlangs in Van Onzen Tijd verschijnen: Een Legende van Onze Lieve Vrouw van Halle, meesterwerk tot in de kleinste details.

DE NATUUR, 15 Oct. 1911. - Een kijkje in de Koraal- en Sponswereld (D. Van der Ven). - Het Meten van Luchtweerstand (Z. Bouman), van zooveel belang voor de vliegeniers. - Moderne Gasverbranding (D. Stavorinus). - De Bietsuiker-fabricage (D. Bieselaer) met een bezoek aan fabrieken, waarvan fotografie. - De grootste Locomotief (S. Snuyff), natuurlijk een Amerikaansche. - Iets over Mimoseën (Mimosa) met duidelijke platen. - Iets over kolloïden en hunne toepassingen. DE KATHOLIEK, Aug.-Sept. 1911. - Hagiografie en historische wetenschap (slot). - Het wereldlijk tooneel in de 16^e eeuw (A. Koender): in deze eerste bijdrage worden de abele spelen bestudeerd. - Een nieuwe ‘Reinaert’ verklaring (C. Daniels): van de hand van Dr. Buitenrust Hettema. - De weg der Schoonheid naar God (H. Van Haasters): de weg langs welken O.G. Destree, Dom Bruno Destree is geworden. - Korte indrukken van Amsterdamsche gebouwea (A.J. Kropholler). - De Balling verlangt naar den tempel, proeve van vertaling van Os. XLII-XLIII, door W.v. Koeverden. - Over Bijbel en Bijbelkunde (D. Hoet): Historisch verloop van Jezus' leerwandel in Galilaea. Letterkundige kroniek o.a. ‘Bij het Allerheiligste’ van G. Jonckbloet; Religion et Littérature’ van P. Halflants, ‘Lilith’ en ‘Godenschemering’ van M. Emants, ‘De Mourlons’ van Stijn Streuvels’ enz. Verder vermelding van Dr. A. Fierens' studie over den geschiedkundigen oorsprong van den Portiuncula-Aflaat, enz. STIMMEN AUS MARIA-LAACH, 7, 1911. - Richard Wagner's Psyche (Jos. Kreitmaier), een diepere vorsching naar de ziel van den grooten toondichter, met al den kalmen ernst der onpartijdigheid. - Maria Ebner (A. Pummerer), karakterbeeld uit de mystiek der Duitsche Middeleeuwen. - Der atheistische Monismus (Aug. Deneffe), slot van de stevige studie; het geldt hier de leer die de eenheid aller dingen uitroept, met loochening van Gods bestaan; dus de mengeling van materialisme en pantheïsme. - Christentum und Sozialdemocratie (A. Lehmkuhl). - Zum Streit um die Romantik (Jak. Overmans), met het oog vooral op de verdiensten en eigenaardigheden van Eichendorff. - Recencies, o.a. over Pater Grisar's ‘Luther’, over Asschen-

[p. 416]

dorff's ‘Sammlung lateinischer und griechischer Klassiker’, over ‘The Catholic Encyclopedie’.

- 8, 1911. - Der Französischer Roman der Gegenwart (J. Overmans), minder wereldsche liefde en meer levensernst: de Fransche romans gaan een hoopvolle toekomst in. - Ursprung des Ambrozianischen Lobgesanges (Cl. Blume), nl. het Te Deum. - Die Fortbildungsschule (H. Koch). - Recensies o.a. over Newcomb Engelmann's ‘Populäre Astronomie’, ‘La Renaissance et la Réforme’ van Fern. Mourret, enz.