Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1911

[p. 570]

Hoe Janneken Veulemans ruzie kreeg met den brouwer en....

Janneken Veulemans was getrouwd, ten tweeden male, verledene week, en sindsdien was hij nog voor den eersten keer zat.

Kwalijk nemen kunt ge dat niet als ge weet, dat Janneken is:

gemeente-ontvanger, en dat hij moeten tracteeren had voor den dorpsgemeenteraad - en meedrinken;

herbergier daarbij die tracteeren moest voor al de biertappers van het dorp - en meedrinken;

voorzitter van den gesloten kring ‘De Konijnenvreters’ welke wekelijks een half franksken uitlegden om maandelijks in de herberg van Janneken een konijnen-, kalfskopof mosselenfeest te houden; en voor die leden had Janneken als voorzitter en waard moeten tracteeren en met hen meedrinken tot hij er bij viel;

om te sluiten, lid van de fanfare, welke dezen voormiddag na de hoogmis met luidklinkende kopers een serenade kwam brengen aan Janneken en zijne heks-leelijke tweede vrouw; en voor die goeie jongens had Janneken getracteerd en met hen meegedronken.

En na die tractatie van dezen voormiddag was Janneken op zijn bed gaan liggen om zijn roes uit te slapen en nu het avond werd kroop hij weer recht om naar ‘Den Arend’ te gaan waar hij wist dat de bestuurleden van de fanfare zouden wachten op eene extra-tractatie;

‘verder ga ik niet’, zei hij tegen zijn vrouwken, ‘ik kom nuchter thuis te avond en morgen begin ik te werken.’

En Janneken buiten.

Hij was blij dat het rechtop-stappen hem beter ging en dat de koude wind de zwaarte verminderde in zijne beenen.

[p. 571]

't Was maar een stap tot in den ‘Arend’ waar bij zijne intrede hij begroet werd door het hoera- en bravogeroep van

den burgemeester, dikbuikig met een gezicht als een doghond;

den schoolmeester met rooden neus, gloeiend van de jenever-walmen;

den brouwer, jong met blond kroezelhaar en opgeblazen bierkaken;

en vier boeren in blauwen kiel die waren schatbewaarder en vaandeldrager en schrijver en trommelslager van de fanfare.

- ‘Hoera voor Janneken! Bravo voor zijn wijf!’

Janneken trok zijn zwart houten pijpken uit den bezeeverden mond en lachte stil en lang; en de glimlach puntte aan beide uiteinden zijn rossen knevel en toonde twee rijen vuile afgebrokkelde tanden.

- ‘Mietje’, zei Janneken tegen het herbergmeisje, ‘breng ons een ronde cognacskens.’

Een zure plooi viel om de lippen van den brouwer omdat Janneken geen bier bestelde, doch in de algemeene vreugde van ‘voor niet’ te kunnen drinken werd zij niet opgemerkt, niet dan door Janneken die het zeer kwalijk nam al zweeg hij voor 't oogenblik.

En achter die ééne ronde kwamen er nog en 't ontvangerken was de held van den avond omdat hij getrouwd was en het gelag zou betalen.

Janneken deed als een jongman die nog aan zijn eerste kalverliefde is: ‘En ze ziet mij zoo gaarne! En we komen zoo goed overeen... en ze neemt ook azijn bij haar gebakken patatten, net als ik...’

Zatter werden de hoofden en losser de tongen. Janneken vertelde zijne zuippartijen van elken dag dezer week en de schoonste ware die van Donderdag geworden, beweerde hij, toen de borstelman, die vierhonderd frank bijeen had welke óp moesten, hem kwam verzoeken om mee te gaan - maar die verbruid was doordat de borstelman hém daar, den brouwer, ook verzocht de ronde mee te doen, den brouwer die niet wilde omdat hij volk verwachtte - en dan had de borstelman van Jan ook niet meer gewild en was

[p. 572]

hij een dorp verder gegaan om zijne braspartij te beginnen.

‘En daarom’, zei Janneken die 't hooge woord voerde, ‘omdat ge aan het dorp schade deedt, aan de herbergiers en aan U zelf, brouwer, zijt ge een lafaard!’ En 't ontvangerken bonsde met de vuist op tafel dat de glazen opsprongen al rinkelend.

De brouwer, die pas uit het soldatenleven zich in 't dorp gevestigd had, en de draagkracht van het woord ‘lafaard’ in den mond van Janneken Veulemans ver overschatte, stond recht en zei driftig tusschen zijne tanden:

‘Zeg dat nog eens, zoo ge durft...’

Janneken zei niets en sloeg met zijne vuist een slag op tafel.

In de oogen van den brouwer schitterden twee gensters:

‘Zeg dat nog eens, zoo ge durft...’

't Ontvangerken stak zijn vinger omhoog en zei met zattemansplechtigheid:

‘Janneken Veulemans zegt nooit iets twee keer: hij heeft maar één woord en daarbij blijft het.’

Daarop vielen de twee zware brouwershanden op Jannekens schouders die vooroverbogen onder het geweld; de brouwer schudde 't ontvangerken woest zoodat zijn voorhoofd tweemaal bonzend de tafel raakte - dan met een forschen duw vloog Janneken voorover vallend, onbeholpen als een oude stijve bok wiens gewrichten slecht meer plooien kunnen, en schreiend tusschen de plompe herbergstoelen...

Zijne woede intoomend en hoogrood wierp de brouwer een tweefrankstuk op tafel en vertrok zonder ‘goeden dag’ of ‘goeden avond’ te zeggen.

Dit gansche tooneeltje was afgeloopen zonder dat iemand tusschenbeide kwam dan de schoolmeester, zijn stoel achteruitschuivend, met een bang ‘allee - allee’ -geroep; niemand stak een hand uit omdat de burgemeester stil bleef, en deze zweeg daar de brouwer om zijne dochter vrijdde, de brouwer die eene niet te versmaden partij was: immers had hij de brouwerij met huis en hof niet comptant betaald?

Schreiend kroop Janneken recht: ‘Dat is me nog

[p. 573]

nooit voorgevallen!... vier jaar soldaat geweest en nu in mijnen ouden dag - 'k ben vijf en vijftig jaar, menschen! - nog bijna gewurgd worden door een jongen kadee... en dat als er de burgemeester bij zit!... maar lafaards zijt ge allemaal zooveel ge hier zijt... en ge hebt allemaal gehoord wat de brouwer zei terwijl hij mij schudde: “komt niet meer onder mijne oogen of ik maak u kapot”... lafaards, die ge zijt... allemaal!’

Rond de tafel was iedereen opgestaan, elk betaalde 't zijne en ze gingen buiten, latend Janneken alleen, die nakwam strompelend weenend door den duisteren naar zijn huis.

...En hoe een potteken melk alles weer op zijne plooien bracht.

Janneken Veulemans werd wakker en weende - weende omdat het gebeurde van gisteravond hem te binnen schoot...

- ‘Vrouw’, snikte hij...

Maar toen hij nader zag bemerkte hij de voorste helft van de slaapsteê leêg en toen hij scherper hoorde klonk van uit de keuken het weg-en-weer stappen van holleblokken: 't wijfken voederde de geiten.

Janneken kleedde zich peinzend aan en kwam de trappen af... zijne vrouw wenschte heusch ‘goeden morgen’ en bekeek hem met een blik vorschend wat hij in den zin voerde; zij had het uitvoerig verhaal gisteravond nog aan moeten hooren en wonderde wat er nu volgen zou.

Eten wilde hij niet... ‘Ik zal toonen dat Janneken Veulemans geen lafaard is... Waar is 't melkpotteken?’

Sinds de brouwer zijn jong hondeken had droeg Janneken dagelijks een potteken melk naar de brouwerij omdat de baas van 't beestje hem voor later een jong van het teefken beloofd had, en geitenmelk had het ontvangerken toch te veel.

- ‘Ge gaat toch geen melk meer dragen, zeker... naar den brouwer... en door zoo een weer!’

Janneken stak zijnen vinger op: ‘Ge weet wat de

[p. 574]

brouwer zegde: “Kom niet meer onder mijne oogen, of ik maak u kapot”... dat kan hij als hij wil... want hij is tien keer sterker dan ik en dertig jaar jonger... maar ik zal laten zien dat ik geen lafaard ben...’

En Janneken schepte zelf melk uit den emmer in het potteken, schoof zijne klak aan den kop en strompelde buiten.

En de regen doorzijpelde Jannekens kleeren en de wind spookte spottend om zijn lijf en de twee kastanjeboomen die stonden voor den gevel van de brouwerij huilden van zot plezier toen zij Janneken snakkend naar zijn adem zagen aanbeenen komen.

De brouwer zat als een jonge Bacchus op een ton, nog vervaakt en bedwelmd door den drank, en hij zag na hoe de bierwagen geladen werd die naar de stad moest...

En toen hij Janneken onnoozel zag afkomen met zijn potteken werd hij kwaad en moest hij toch lachen...

Janneken ging bleek voor de ton staan waarop zijn vijand zat en vroeg stil doch uitdagend: ‘Brouwer, waar is uw hond?’

- ‘Kom achter mijn huis met mij alleen, als ge mij iets te zeggen hebt!’

Janneken beefde, maar hij was geen lafaard.

Hongerend kwam de jonge hond tusschen Jannekens beenen geloopen; deze liet hem lekken uit zijn aarden eetschotel... en dáár, onder den afhang waar de tonnen gespoeld worden, kwam de verzoening... omdat de brouwer zóóveel hield van zijnen jongen hond...

De eene kruik werd geledigd na de andere en toen 's middags de brouwersgasten hunnen meester gingen roepen vonden zij de twee drinkebroers tusschen de tonnen liggen, zich omdraaiend en malkander zoenend als twee dol-verliefden...

J. Simons.