Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1911

Inhoud van tijdschriften

ONZE KUNST, April 1911. - De Mysteriespelen en de plastieke kunsten (III) (Jac. Mesnil). - Jan Toorop (vervolg en slot) (Dr. Julius de Boer). - Het grafische werk van Georg Rueter (A.H. de Roos). - Kunstberichten, uit Antwerpen, Brussel, Haarlem, Leiden, enz. - Boeken en Tijdschriften. ST. LUCAS, Jan. 1911. - Gesprek in 't hoekje van den Haard (E.G.): een goed geslaagd bespiegelend praatje over de Brugsche restauratiën en nieuwe Brugsche stijlhuizen, met tal van platen, en met den goedgegronden wensch dat ons kunstonderwijs steviger zou worden. - Een zeer oude Kerk (Spectator), die van Muggia Vecchia, op den golf van Istria, dagteekenend van omstreeks 't jaar 1000. - De herstelde Kerk te Mook (Dr X. Smits): Het Maasdorpje mag fier zijn op zijn verrezen juweel, waarvan we hier de heele geschiedenis in tekst en afbeeldingen doormaken - Het Altaar van H. Van der Geld (Dr X. Smits): De kerk die 't zal krijgen zal zich mogen gelukkig heeten: ‘wellicht heeft het in zijn soort zijns gelijken niet onder de Nederlandsche en Rijnlandsche beeldhouwwerken der laatste tijden...’ Het retabel-drieluik telt elf tafereelen uit het leven, lijden en sterven van Christus en 24 kleine groepen uit het Oud Testament... Zoo bevat het meer dan 200 beelden, alle uit eikenhout gebeiteld. - Varia. - St. Lucas heeft opstellers en uitgevers die hun tijdschrift weten te maken tot een model in alle opzichten. ELZEVIER'S MAANDSCHRIFT, Februari 1911. - Willem Maris 1844-1910 (Dr M. Eisler), 8 platen, met hoogen lof voor den schilder, die bij dezen fijn-inzichtigen schilderkunstkenner geldt als de groote Hollandsche ‘rythmicus van de

[p. 404]

lente’. - Een Verzameling van Grieksche Kunstnijverheid (C.W. Lunsingh Scheurleer) II, 25 platen, met allerhande fragmenten van beeldhouwkunst erbij. - Herinneringen aan Spanje (B. Wiggers van Ysselstein): Cuenca, met 4 platen: Geen stijlkunst als die van J. van Looy, maar zeer zakelijk-aardrijkskundig. - De Fransche Overheersching (C. Gijsberti Hodenpijl) III, met 7 platen: o.a. de inkwartiering in de groote steden: Utrecht, 's Gravenhage, Amsterdam. - Notities (Adr. van Oordt): Behalve het romanbegin dat in De Nieuwe Gids verscheen, liet Adriaan van Oordt enkel een notitieboekje na, waaruit hier een paar bladzijden. - Holland en Sneeuwliedje, gedichten door J. Reitsma en Rich. de Cneudt. - Gysbert en Ada (Peter Dumaar), tweede gedeelte van den roman, vervolg II en III. - De Smulpapen (H. Van Boonen), novelle. - Kroniek: o.a. over Ellen's ‘Een Vriendschap’ en over Buysse's ‘Ezelken’.

- Maart 1911. - James Ensor (Ary Delen): over hem en over de ‘tachtiger’-schilderschool alhier. - Winter-sonnetten (H Swarth). - De Sproke van den Ridder met het kroesken (Frans Thiry): Ardeensche novelle. - Vervolg van ‘Gysbert en Ada’, van de ‘Verzameling van Grieksche Kunstnijverheid’, weer rijk geïllustreerd, en van ‘De Fransche Overheersching’ met o.a. een vermakelijke spotprent over de koepokinenting.

DE NIEUWE GIDS, Februari 1911. - Beschuit met Muisjes (H. Heyermans), een hedendaagsche Amsterdamsche familiegebeurtenis in drie bedrijven. - Helene Mercier (G. Kapteyn-Muysken), inderdaad een heilige van den nieuwen tijd; ik heb liever de ouderwetsche. Maar dit doet niets af van deze zeer hoog staande persoonlijkheid. - Ad. Retté (Mr F. Erens), over den Franschen dichter-bekeerling, zoo fijn-zielkundig als we 't van Erens gewoon zijn. - Simpele Liedjes (Aug. Van Cauwelaert), de jonge dichter krijgt zuiverder eigen stem. - Tot den Dichter Penning (H. Boeken), na het lezen van ‘Benjamin's Vertellingen’ en ‘Tom's Dagboek’. - Literaire Kroniek (W. Kloos), zuurzoetig over ‘Afwijkingen’ van Karel van de Woestijne. Kloos boet hoe langer zoo meer zijn objectiviteit in. - Philosophische Kroniek (Mr G.J. Grashuis), over ‘Drie Wijsgeeren onzer Dagen’ door den Hartogh; over Eucken, Hartmann, Wundt, en over ‘Het Geloof aan God in de XX^e Eeuw’ door Dr J.R. Slotemaker-de Bruine. - Staatkundige Kroniek (Mr H.P. Marchand) over den dood van Veegens en den nieuwen minister Colijn. - Buitenlandsch Staatkundig Overzicht (Chr Nuys), de nieuwe Engelsche Koning en zijn Land. - Boekbeoordeeling (Dr A. Aletrino), over Ina Boudier-Bakker's ‘Armoede’: inderdaad een der beste romans van den dag.

- Maart 1911. - Verzen (S.G. Reddingius), weer in zijn gewonen danstrant. - Een persoonlijk Belang (Dr. G. Jelgersma), geen nood, 't is maar tusschen philosofen: Dr Jelgersma tegenover Dr. J. Bierens de Haan. - Kleine Piet en het nieuwe jaar (H. Robbers). een smakelijke novelle van den man, die thans wel onze sterkste romanschrijver is. getuige zijn ‘Een voor Een’ en zijn ‘Gelukkige Familie’. - Schoone gedichten van Aart van der Leeuw. - Literaire Kroniek (W. Kloos), over Van Eyck's ‘Getijden’, welverdiende lof. -

[p. 405]

Buitenlandsche Literatuur (P.W. Van Eyck), een lange studie over Charles Guérin. - Staatkundig Overzicht; het Buitenlandsch over Italië bij zijn halfeeuwfeest. - Boekbeoordeeling (Dr Aletrino) o.a. een afstraffing van Balet om zijn James.

DE KATHOLIEK, Februari- Maart 1611. - Uit de schriftelijke nalatenschap van Mgr van Bommel (Dr. A. Hensen). merkwaardige brieven van Broere. - Bosnië en Hercegovina (J. Evers), beschrijving van de stadjes Sarajevo, Suha, Garazda, Mostar. - De Wondteekenen van St. Franciscus van Assisie (Fr. De Kok). de oorspronkelijke stukken en de jongste studiën. - Evangelie perspectief (A. Van Delft). - Moderne Dante-verklaring (P.J. Ter Maat), goed en kwaad over Dr Boeken's werk. - Meer Wiskunde (Fr. M. Truijen), heel geestig gesteld; meer mathesis in de humaniora en wat minder geliefhebber in de natuurwetenschappen. - Uit het boek genaamd Meditationes St Augustini (G. Jonckbloet), de Jesaivertaler laat zich nog eens hooren. - Nieuwe uitgaven, o.a. over Mgr Duploige: ‘Le Conflit de la Morale et de la Sociologie’, ‘Het Leven van Vondel’ door Dr P. Leenderz, waarover veel goeds in een kranige recensie van pater Molkenboer. VLAAMSCHE ARBEID, 1^e n^r, 1911. - Rond eene Hoogeschool (De Redactie). - Liedje (Th. Weiman). - Credo in vitam aeternam (Alb. Steenhoff-Smulders): tenger-fijn. - De Ivoren Fluit (Fel. Timmermans en Frans Thiry): lichte lezing en toch gedegen kunst. - Renaissance Sonnetten (Paul Kenis): inderdaad goed getroffen. - Sociale kunst (K.v.d. Oever): Beter verduwd dan gewoonlijk en daarom ook beter te verduwen. - Verhalend Proza (J.D.C.). - Kritisch Proza (J. De Cock en K.V.d. Oever). - Van J.D.C. eene rake meening over Van de Woestijne.

- 2^e n^r, 1911. - De Ivoren Fluit (Felix Timmermans en Fr. Thiry): vervolg. - Verzen van Rich. De Cneudt. - De Toekomst (J. Greshoff): vooral Boutens en Van de Woestyne zijn de huidige dragers onzer poëzie toekomst. 't Slot is nog al curieus, maar er steekt waarheid in: ‘Ga in uw gedachten eens na wat de 80-gers schiepen, opstellen, studies, critieken, novellen, enkele romans, veel lyriek; Kloos schrijft 14-regelige verzen, zijn groote verswerk is fragmentarisch; Van Deyssel schreef buiten een tweetal jeugdromans kleine prozastukken, Erens en Veth brachten het nooit tot een groot werk, Boeken, Swarth, noem wie ge wilt, zij allen hebben werk gemaakt waarop waardeerende epitheta van toepassing zijn: het woord groot en grootsch echter niet. In Van Eeden is de wil tot het groote en het bereiken somwijlen, vooral in de latere periode van scheppen. - Gorter's Mei is een ernstig en heilig zoeken naar het groote. - Verwey vond het zeer groote in zijne drama's en zijn proza. - De meeste tachtigers misten adem, d.i. innerlijke levenskracht, en vooral de doorzetting... Bij vele der tachtigers zien wij het verschijnsel dat zij hun emotie nog niet eens binnen den duur van een sonnet zuiver konden houden. - Nog Renaissance-Sonetten van Paul Kenis. - Sociale kunst (K. van den Oever): zeker ideeën genoeg, en flink betoogd maar een wezenlijke woord-overdaad.

STUDIËN, Dl. LXXV. afl. 1, 1911. Uitgevers: Malmberg,

[p. 406]

Nijmegen en Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen. - De Studie van den Pentateuch (H. Wilbers): Bewijzen der Kritiek: godsnamen, taal en stijl, paralelplaatsen. - Herinneringen aan de gebroeders Wilde (P. Sträter): Het Roomsche Amsterdam der vorige eeuw mag fier gaan op groote Katholieken. Naast Alberdingk-Thijm en zijn kring, de bisschoppen Stijns, Groof en Mgr Schaep, de E H. Bulen, Feye en Broere mogen ook de Jezuieten Leo, Clemens en Willem Wilde met eere genoemd worden. Zij verrassen, bij nadere beschouwing, door hunne merkwaardige en belangwekkende karakters. - Bento De Goes, S J. (C. Wessels): Verdiensten van dezen Jezuiet, op aardrijkskundig gebied met name wat betreft de uitbreiding onzer kennis van Centraal Azie. - Van een Zuid-Spaansch dorpje (M. Van Steen): Landbeschrijving en zedenschets. - Uit de Pers. - Mededeelingen.

DE BEWEGING, Maart 1911. - Opstandigheid en Dichtkunst (Is. P. De Vooys): mooie studie tastend naar de ziel van Shelley. - Deuteria (C.A. Wynschenk Dom): een drama in éen bedrijf, met, als heldin, Deuteria, echtgenoote van Theodebert, koning der Franken; 't speelt omstreeks 540 in de koninklijke Villa te Verduin. - Breitner, Karsen en Verster (Alb. Verwey): de drie schilders aan wie de dichter, naar zijn bekentenis, een kostbare werkelijkheidsliefde is verschuldigd. - Negen Zangen van Bilitis voor de eer: te maal uit het Grieksch in het Nederlandsch overgezet. (Al. Lichtenberger). - Milton's Paradijs verloren (vertaling van Alex. Gutteling). - De krakende Molen (J. Molenmaker): de wettenmolen van den Haag. - Wil Molenmaker hem herstellen? DE VLAAMSCHE GIDS, Maart-April 1911. - Zeven brieven van Multatuli: de laatste 4. - Het Volk der Friezen (Marie van Zadelhoff-Minnaert): goed verteld, niets geen aanstellerij. - Teil Uilespiegel (Jan Jans) genoemd: ‘een brok folklore, in verzen’, maar liever op rijm, hier en daar zeker kluchtig. - Nederlandsche Letterkunde: De Dichters (M. Sabbe): over van de Woestijne's ‘Gulden Schaduw’, Boutens' ‘Vergeten Liedjes’, Van Eyck's ‘Getijden’, Greshoff's ‘Door mijn open Venster’, Loeb's ‘Ten schaamlen Disch’, Schürmann's ‘Uit de Stilte’, Marie Metz-Koning's ‘Derde Bundel Verzen’, Volker's ‘Kleindichtjes’, Van Oye's ‘Balder's Dood’. - Fransche Letteren (L. Van Riel). - Engelsche Letterkunde (M. Basse). VOLKSKUNDE, Afl. 3-4, 1911. - Christus is opgestanden (Dr C. Van de Graft): een brokje folklore uit Overijsel. - Een Kindergevecht te Brugge in 1489 (Dr V. Fris). - Spreekwoorden, Zegswijzen en Uitdrukkingen op volksgeloof berustend (A. De Cock). - Eene Wandeling naar de Katreveeren (E.d.K.): een herberg nabij O.L. Vrouw-Waver, schuiloord van folklore. - De Vlaamsche Kinderprenten (E. Van Heurck, met afbeeldingen. - Geparodieerde Sermoenen (A.D.C.). DE LELIE, Febr. 1911. - De Noorsche Vrouw (Dr F. Rutten): Vrij is zij, ja; maar toch ook vrouw gebleven: ‘Zij ontwikkelt zich tot eene volledige zelfstandige persoonlijkheid, die hare geestelijke ontwikkeling niet bereikt, ten koste van de cultuur haars gemoeds.’ - Modepraatje (S. Beekhorst): eigenaardig, uit modebladen van begin 1800 en begin 1900. - Pianogeschiedenis

[p. 407]

(Joz. De Cock): éenig verteld. - Aan Sinte Agnes (L. Reypens, S.J.): we krijgen weer een echt dichter. - Uit de Natuur (A. Wigman): vogels-modeoffers. - Letterkunde voor Vrouwen (H. Linnebank): aangenaam praatje over Abraham a Santa Clara. - Vrouwenontwikkeling (H.L.): over Fr. Van Cauwelaert's voordracht op den Lelie-avond te Turnhout. - Kleeding voor de kleinen (Harriet). - Druppelsgewijze (Chr. Vetter).

- Maart 1911. - Der Vrouwen maatschappelijk Werk (Joh. Wigman): Over den Vrouwenbond Constance Teichmann, onlangs onder voorzitterschap van Juf. Belpaire gesticht. - Een Liedje van de Dagen: woorden van J. Simons en muziek van A. Verhoeven. - Praatje over de Sterren (V. von Genson), meteoren en sterrenregens. - De Inrichting onzer Woning (W. Elberts). - Paramentiek (Gust. v. Kalcken). - O.L. Vrouw wil het, uit het Deensch door Mevr. Logeman.

DE NATUUR, 15 Febr. 1911. - De Pronkboon (J. Sturing). - De Sirene (D^r Valewint): haar heele geschiedenis en haar moderne vorm. - De Bril-uil (J Hendrik van Balen): inderdaad juist een autobril. - 't Een en ander over de pupil van ons oog (Jos. van der Elst). - Over een ouden Regenmeter (Z.P. Bouman). - Het nieuwere onderzoek van ijzer en staal (D^r Snyders). - Iets over Planten, voorkomende in de literatuur (P Van Eck). - Vliegen en vliegmachines (M. Kollewijn): motor en schroef.

- 15 Maart 1911. - De Edison-accumulator (D^r Z. Bouman). - Een merkwaardig verschijnsel in de Insecten-wereld (P. Haverkorst): albinisme en melanisme, - Dagga (Mimosa): de Afrikaansche opium. De Horizonlijn voor sterrekaarten (J. Corven). - De Montgofière herleeft (D.S.S.). - Diatomeen als proefvoorwerpen van het Microskoop (D^r R, Rykens). - Vliegen en vliegmachines (N.J. Kollewijn): Sturen en stabiliseerinrichtingen. Bouw van de Aeroplaan. - Een Praatje over de Chemie van onze voeding (A. Slingervoet Ramond).

DE LEVENDE NATUUR, 1 Febr. 1911. - Bij de Stoepsteengroeven (E. Heirmans): met een foto der groeven bij Chanxhe. - Een Paar voor de Nederlandsche Fauna nieuwe Bijen en Wespen (W. van de Beek).

- 15 Febr. 1911. - In 't Noorden (Jac. Thyssens): de Groningsche polders in 't Rottumsche De Wadden. - M.H. de Graaf: een groote Hollandsche vlinderverzamelaar. - Van eenige werkwaardige Keverlarven (S. Leefmans).

- 1 Maart 1911. - Schetsen uit een zeer ver verleden (J. van Servellen): Het Steenkolentijdvak. - De vogelwereld van Java (W. Van Harencarspel).

BIEKORF, 3, 1911. - Oud Vlaanderland (J. Claerhout): een novelle uit den Friesch-Vlaamschen tijd. - Verzen van van Horand, Arm. van Veerdeghem en B. Biekens. - Nog over Gezelle's Nachtegaal (A. Walgrave): paralelplaatsen uit Keats en Milton. - Bij dit n^r behoort een prachtige volkskundige Boekenschouw.

- 5, 1911. - Uit een Dagboekje van een Student (A. Coursens: schrijver moet beperking leeren.

VERSLAGEN EN MEDEDEELINGEN DER KONINKLIJKE VLAAMSCHE ACADEMIE, Januari 1911. - Rede van

[p. 408]

den nieuwen bestuurder (J. Teirlinck). - Van Peene herdacht (Gust. Segers): bij den honderdsten geboortedag van onzen vruchtbaarsten Vlaamschen tooneelschrijver, een goed verzorgde levensschets.

LEUVENSCHE BIJDRAGEN, 2^e aflever. 9^e jrg. - Het Dialect van Tongeren (L. Grootaers), phonetisch-historische studie. - Klauk en Rhythmus in Vondel's Lucifer (J. Salsmans). - Het Dialect van Bree (J. Dupont). - Iets over de Punctuatie in de Middelnederlandsche Dichtwerken (D. Stracke), terechtwijzingen aan Prof. Van Veerdeghem voor de uitgave der dietsche vertaling van het leven van S. Lutgardis, door Thomas Cantimpratensis, 1248. - Boekennieuws o.a. over Leendertz' Leven van Vondel. VAN ONZEN TIJD, n^rs 19 tot 24. - Kunstartikelen van Maria Viola: o.a.P. Dupont, Tentoonstellingen-Dijsselhof, Karsen en Vaster in Arti; Letterkundige bijdragen ook van Maria Viola: ‘Romeo en Julia’ van Verkode's Hagespelers, ‘De Vrouwenpeerle’, Van Dishoeck's modernen herdruk van 't oude vertelselboek. Van Maria Koenen en Alb. Steenhoff-Smulders verzen en proza; verzen ook van Constant Eeckels, Joz. Simons, Peerken den Belg, Karel van de Woestyne, August Van Cauwelaert, Eduard Brom, Joz. de Voght, H. Van Tricht; prozaschetsen van Maria Gysen, Frans Thiry, L. Feber. - Kritisch werk van G. Van Poppel over ‘Rainer Maria Rilke’, van H. Wismans: ‘Was Milton een Christen Dichter?’ van J. Van Lieshout; Het Verstorven Leven om Christus, van Molkenboer: over ‘de Sixtijnsche kapel’; van R. Schutte, over: ‘Lezingen en Toespraken van W. De Veer’; A. Kropholler ‘over Stadschoon, het Silhouet onzer Huizen’. - Aller hande losse berichten en aanteekeningen over wetenschap- en kunstaanbelangende actualiteiten. Kwistig zijn weer de platen: allerhande, natuur- en kunstschoon. 't Is als een naijver der afleveringen onder mekaar; een wedspel van wege ieder volgend nummer om zijn voorganger te overtreffen. STIMMEN AUS MARIA-LAACH, 3^er Heft, 1911. - Die historisch-theologische Wissenschaft nach der Eidesformel im Motuproprio ‘Sacrorum Antistitum’ (Jul. Beszmer). - Carlo Dolci (St. Beissel): de Italiaansche schilder der 17^e eeuw. - Die Freidenkerbewegung (O. Zimmermann): de voornaamste genootschappen over de wereld ter verspreiding van rationalistische werken. - Prof. Branco über den fossilen Menschen (E. Wasmann): Branco over Kerk en ontwikkelingsleer. - Der Simplonflug (B. Wilhelm), de heldendaad van Chavez. - Recensies.

Met 1911 zijn in Vlaanderen twee nieuwe tijdschriften verschenen: Het Land, onder redactie van E. Claes, J. Grietens, F. Prims, A. Verstreken, enz. Antwerpen, en Ons Geloof, onder redactie van Leo Coppens, Brussel.