Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1904

[p. 496]

Grootmoeder

Grootmoeder Verhelst woonde nu in een gesticht... Zij was zoo heel oud nog niet, maar zij was, de arme, zoo goed als kindsch.

Vóor vier, vijf jaar woonde zij nu hier, dan daar, bij de familie. Maar zij deed niets dan klagen en de menschen zeiden: och, het is overal wat; gij zult uw rust niet weten in het gesticht, werd haar aangeraden.

Het was wel waar. En zij berustte erin.

Veel bezoek kreeg zij niet.

Grootmoeder scheen thans het klagen verleerd te hebben; zij was altijd maar stil; sprak men haar aan, zoo deed het haar meestal opschrikken.

_* * _*

Dáar stonden de kinderen van hare oudste dochter: Anneke, een lief blondje, hoewel eenigszins te têer en Gustaafke, ook met een meisjesachtig aangezichtje, net zijn zusje, - kinderen van nog geen tien jaar!

Ze kwamen geregeld om de week naar grootmoeder - maar zij bleven nauwelijks eenige minuutjes, steeds vol ongedurigheid.

Immers, dat was maar een opgelegd bezoek?

[p. 497]

omdat de ouders en de groote broêrs en zusters zelven niet kwamen en zich aldus konden ontschuldigen. En zulks was al meer dan eens het geval geweest, als men vroeg hoe grootmoeder het stelde.

Grootmoeder werd vergeten!

_* * _*

Weêr dat kinderbezoek - dat ijdel gesnap.

Hoe kwam het toch - het maakte de oude vrouw zwaar in 't hoofd en zij voelde als een weerzin tegen die twee onschuldige bloedjes. Neen, zij verlangde niet meer naar hun bezoek.

Het was Emilie, hun oudste zuster, die al getrouwd - rijk getrouwd was, naar wie zij verlangend uitkeek.

‘Hoe is 't met Emilie,’ kwam het haar over de lippen.

‘Ha, goed, heel goed,’ zeiden de kleinen zonder het zelf te weten, want zij gingen er niet aan huis; hun zuster behoorde nu tot een andere wereld!

En sedert was het begonnen: bij elk bezoek vroeg grootmoeder, ‘hoe is 't met Emilie?’ Steeds dezelfde vraag, op denzelfden zeurenden toon uitgebracht.

_* * _*

Anneke en Gustaafke kregen er erg in. Zij zouden het onthouden, het optellen, hoe dikwijls grootmoeder naar Emilie gevraagd had, om het hun groote zuster te kunnen zeggen - als die eens mocht komen!

Het was of grootmoeder geen ander woorden

[p. 498]

meer kende dan: ‘hoe is 't met Emilie?’ En eens haar vraag gesteld - oogenschijnlijk gansch werktuigelijk, want zij lette al niet meer op 't antwoord, 't antwoord dat ook onveranderlijk luidde: ‘ha, goed, heel goed’, - verzonk zij weêr in gepeinzen, waarvan de kleinen gebruik maakten om weg te sluipen.

_* * _*

Dat was nu de zestiende keer: ‘hoe is 't met Emilie?’

Gustaafke trok Anneke bij de mouw en, lachte zijn zusterken geheimzinnig toe. En daarop: ‘hoe is 't met Emilie?’, sprak het meisje, kinderlijk-wreed, grootmoeders stem nabootsend.

Wat een schateren steeg er toch op; wat een uitgelatenheid nu grootmoeder meêlachte!

- ‘Grootmoeder, waarom vraagt gij altijd naar onz' Emilie’, sprak Gustaafke, als de lachbui ten einde was.

- ‘Altijd Emilie’, zei Anneke gemaaktgestoord, ‘Emilie die u nooit komt bezoeken.’

Daar had dat kind onbedacht een treurige waarheid gezegd - maar grootmoeder kon zulks niet hooren, want het ging in haar hart.

En heftig klonk het: ‘Emilie komt wat dikwijls, gij, stout kind!’

En men zou haar geloofd hebben!

- ‘Komt zij zóo dikwijls?’ vroegen de verbaasde kleinen, als uit éen mond, en vol ongeloof.

Maar het was der arme oude te veel om het te herhalen: ‘Emilie komt wat dikwijls’, want zij

[p. 499]

kwam nooit, zij had nog nooit den voet in 't gesticht gezet!...

En zij snikte, de verlatene, haar gemoed boordevol, omdat ze het wel zouden vermoeden, dat Emilie niets om grootmoeder geeft...

_* * _*

Eindelijk kregen Anneke en Gustaafke hunne oudste zuster te zien - vluchtig maar, kort vóor schooltijd, gelegenheid te over echter om Emilie toe te roepen: ‘Emilie, grootmoeder vraagt altijd naar u!’

- ‘Ja, Anneke’, sprak de trotsche zuster achteloos.

- ‘Al zestien keeren, dat zij naar u gevraagd heeft’, waagde Gustaafke te zeggen, want hij had het meeste ontzag voor die ranke, slanke vrouw, die fiere, mooie, die zijn zuster was.

- ‘Maar ik vind dat toch vreemd’, moest Anneke zeggen.

- ‘Moet ge dat nu vreemd vinden?’ schertste Emilie.

- ‘Gij, die haar zoo dikwijls ziet’, voegde broêrke er aan toe, ‘grootmoeder zegt het!’

- ‘Ik’, ontsnapte het Emilie.

- ‘Zij zegt dat gij wat dikwijls komt’, vertelt Anneke.

- ‘Maar daarop is zij gaan snikken’, verraadt Gustaafke argeloos.

Emilie begrijpt plotseling en - voelt zich kleuren, voelt een plotseling nawee om hare schuldige vergetelheid.

[p. 500]

Ware zij alleen, zij zou aan 't snikken gaan - evenals grootmoeder, want met moeite bedwingt zij zich, wischt haastig een opkomende traan weg.

Hoe lief vond zij dat van de oude vrouw de kleinen om harentwille wat voor te liegen - alsof die wisten dat Emilie nog altijd een schuld van dankbaarheid aan die arme grootmoeder te voldoen heeft, alsof Anneke en Gustaafke wisten, dat zij vooral die arme grootmoeder niet vergeten mag... Want plots herinnert zich de jonge vrouw wat die zelfde grootmoeder papa en mama eens heeft willen voorliegen om haar, Emilie, uit een leelijke verlegenheid te helpen. Zij moet zich omwenden, want nu snikt zij werkelijk. Maar broêrke en zusje zijn al naar school en moeder is in een zijkamer gegaan om een verversching.

Zij heeft zich dus herinnerd... eens, tijdens het verlovingsfeest van haar oudsten broêr had zij den bandhond, den geduchten Blak losgelaten en het dier de feestzaal ingejaagd. Zij was toen een kind van een jaar of veertien; uit kwaadaardigheid had zij 't gedaan, omdat zij niet bij de groote menschen mocht meê aanzitten. De genoodigden waren in den tuin, maar de tafel stond nog vol glas-gleis en porseleinwerk. Blak sprong verwoed rond, gestoord in zijn dutje te zijn gestoord. Wat hij anders nooit deed, deed hij nu: grollend, als razend, sprong hij op het kind... en, in haar angst had Emilie de feesttafel omver geloopen! Alles lag aan stukken! Grootmoeder was de eerste daar. En grootmoeder had alle schuld op haar genomen.

- ‘Ik heb den hond losgelaten!’ Zóo had zij gesproken, om de lichtzinnige Emilie te sparen,

[p. 501]

want vader, zóo oploopend, zou haar voorzeker geslagen hebben.

- ‘Weet gij wel wat gij gedaan hebt?’ had vader barsch gezegd, als sprak hij tot een kind in plaats van tot zijn eigen moederken.

En grootmoeder had kalm geantwoord: ‘ik zal alles betalen, stuk voor stuk!...’

En dat heeft zij gedaan - voor Emilie, de ondankbare Emilie!

Neen, geen ondankbare, klinkt het als een verzet in haar binnenst; zij zal alles weer goed maken, zóo, dat grootmoeder weer veel van heur zal houden. Nog zooveel als vroeger?

Hoe heeft zij toch die arme grootmoeder, die edele ziel, dit fijnvoelend hart, zóo kunnen vergeten!...

Antwerpen.

Leo Van Nerum.