Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1903

[p. 518]

Kunstonderwijs

In een college een kunstmuseum oprichten, of eene toogzaal voor alle meesterstukken van de schilder-, bouw- en beeldhouwkunst schijnt wel niet zoo licht te verwezenlijken. En toch is dit ideaal bereikt in het Sint-Lievensgesticht te Gent. En daarom dient dit feit vermeld te worden omdat het ook elders zonder veel moeite kan nagedaan worden. In den breeden gang die naar de hoogere klassen der humaniora leidt, wordt iedere week eene keus van kunstplaten uit den duitschen ‘Bilderschatz’ in daartoe bestemde houten lijsten ten toon gesteld, en wel op zulke wijze dat de bijzonderste werken van eene en zelfde school gezamentlijk voor de oogen der leerlingen prijken. Zoo komen opvolgentlijk de Italiaansche, de oude Vlaamsche, de Spaansche, de Duitsche, de Fransche, de nieuwe Vlaamsche, de Hollandsche Schilderschool met hunne voornaamste meesters aan de beurt.

Daardoor kunnen de leerlingen, bij het in- en uitgaan der klassen, en op menige vrije stonden den blik vestigen op de kunstwerken van alle eeuwen, de karaktertrekken en hoedanigheden der onderscheidene scholen vergelijken, kennis maken met den frisch gezonden en tevens zoo godsdienstigen trant van Van Eyck, met de innig mystieke engelenvoorstelling van Fra Angelico en Raphael, met de schitterende en sterk uitdrukkelijke borsteling van Rubens en de meesters der Renaissance, met de fijn afgewerkte portretten van Van Dyck, de zoo net en waar geteekende natuur- en huistafereelen van Jordaens en Teniers, de bekoorlijke landschappen van Ruysdael, de overfijne licht-en schaduwschakeeringen in de onderwerpen van Rembrandt enz.

Dat het beoogde doel hier werkelijk bereikt wordt, namelijk dat de leerlingen het hoogste belang stellen in de kunstwerken die elkander wekelijks opvolgen, en daardoor den geest van

[p. 519]

opmerkzaamheid ontwikkelen en een kijkje doen in de geschiedenis der kunst, blijkt wel hieruit dat de leeraars meermaals hunne onderhoorigen met een vingerwijzing moeten te kennen geven dat het uur van zien voorbij is en dit van hooren begint.

Het spreekt van zelf dat bij zulke gelegenheden ook het gehoor lichtelijk ter hulp komt aan het gezicht; dat in het onderwijs de uitgestelde modellen gemakkelijk ter spraak komen, hetzij als voorbeeld of vergelijkingspunt in het uitleggen van letterkundige stukken, hetzij, mits enkele voorafgaande aanduidingen, als onderwerp voor een huiswerk. Daarenboven wordt er jaarlijks een-of tweemaal een bijzondere prijskamp uitgeschreven voor het beredeneerd beoordeelen van een uitschijnend, of het vergelijken van enkele gelijksoortige modellen, die te voren een tijd lang de aandacht geboeid hebben.

Wat in de klassen voor minder gevorderde leerlingen gedaan wordt voor het veraanschouwelijken van de beginselen der natuurkunde, heeft hier plaats voor het kunstonderwijs. - Al de lokalen der hoogere humaniora zijn behangen met wandplaten die de bijzonderste kunstgebouwen en beeldhouwwerken uit alle tijden voorstellen. Nevens de coliseums van Rome en Verona prijkt het dogenpaleis van Venetië, nevens de domkerk van Sint-Pieters te Rome, die van Keulen, en de statige, zwierig ingekleede standbeelden van Cicero en Demosthenes maken de tegenhangers uit van het borstbeeld van Homerus en het indrukwekkend standbeeld van Marcus Aurelius te paard.

Buiten dat zulke versiering aan een schoollokaal niet weinig aantrekkelijkheid bijzet, leveren die onderwerpen gedurig stof tot bedenkingen aan de studenten, en wanneer soms hunne aandacht van de niet altijd gemakkelijke lettergewrochten der ouden afdwaalt, dan wordt de geest toch een oogenblik opgehouden bij de helden van het voorgeslacht of valt het oog op de strenge figuur der klassieke meesters, die de jonkheid tot plichtbesef en werkzaamheid aanspoort.

Een laatste middel tot het verspreiden der kunstbegrippen onder de leerende jeugd, en dat niet het minst bijval inoogst, zijn de wandelingen met de leerlingen der hoogere klassen naar

[p. 520]

de voornaamste kunstwerken en gebouwen die in den omtrek van het College bestaan met uitleggingen van een deskundigen meester.

Zoo hebben de leerlingen van Rhetorica en Poësis van het Sint-Lievensgesticht herhaaldelijk bezoeken gebracht aan het nog in herstelling zijnde, doch zoo veelzijdig belangwekkend gravenkasteel te Gent, aan de puinen van de vermaarde Sint-Baafsabdij, aan het overheerlijk meesterstuk der Van Eycks, de ‘Aanbidding van het Lam’ en andere kunstwerken in de Sint-Baafskerk te Gent, aan het oud kasteel van Laarne en andere monumenten meer.

De verdienste dezer toepassing van de voorstellingsmethode op het gebied van kunstonderwijs komt toe aan den Zeer Eerw. Kanunnik Van den Gheyn, bestuurder van het Sint-Lievens gesticht en Voorzitter van het Geschied- en Oudheidkundig Genootschap van Gent.

E. Soens.