Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1901

[p. 552]

Wit en zwart.

De jongen had eene bulte, en was mager, lijk het hout van de galge.

Zonder zijne twee pekzwarte oogen, die glarieden, had zijn wezen aan eenen doodskop geleken.

Hij liet zijnen mond openhangen om beter te kunnen ademen en, in de schole, dook hij zich, bij dage, weg, lijk de vledermuizen.

's Winters, als zijne broeders wrochten lijk ijsberen in de koude, zat hij ingekrompen nevens den heerd, zijn voeten te warmen.

Zijne moeder, die arm was, lijk de heilige man Job, verlangde om hem te kunnen verhuren voor koewachter.

Zij kocht hem een paar nieuwe kloefen en hij vertrok, op eenen zomerschen achternoene, met de tranen in zijne oogen.

De hofstede, waar hij naartoe moest, lag zooverre in 't Noorden, dat hij er met moeite, bij den valavond, aankwam.

Hij kreeg eten en drinken, en de peerdeknecht aanstak zijnen bollanteern om mede te gaan naar den koestal en hem zijn bedde te toonen.

In den blek van den lanteern had de jongen eene lange reke slieten gezien en, in den versten hoek, twee schragen met planken op en dekkinge.

- 't Is ginder, zei de peerdeknecht, goe ruste! en hij snakte de staldeure, achter zijne hielen, toe.

De jongen strekte zich uit op het bedde en

[p. 553]

begon te luisteren naar het krospen van de koeien, die nederlagen, met hunne pooten onder hun lijf, bezig met herkauwen.

Nu en dan ruttelde er eene ijzeren kramme in de slieten, en hij kon in slape niet geraken. Hij draaide rond op zijne planken, die piepten, tot dat hij, moegewroet, eindelijk stille viel.

't Docht hem dat hij den lochting zag, thuis vóór moeders deure. De zonne zat uit, en hij lag op zijnen buik, achter eene reke stokrozen, de schaduw van eenen rilden berk te bezien, die, over hem weg, tot op de strate viel.

Zij stak zoo zuiver af, op het witte, brandende zand, dat zij er lijk op geplakt was. Hij vond voldoening in de zwierigheid van die zwarte lijnen, en lei zijnen kop, op zijne ellebogen, om met meer gemak te kunnen kijken.

Buiten, ondertusschen, basten er honden. Hun gebas klonk eerst in zijne ooren, lijk iets dat deel uitmiek van zijnen droom, maar achterna, wierd het zoodanig duidelijk, dat hij er van wakker schietende, zijne oogen openzette en, door een dakvenster de mane zag.

't Was heet geworden in den stal, en zoo stille, dat hij huiverde van de eenigheid. De vochtige adems van de koeien hadden de muren doen zweeten. Boven zijn bedde, speelden er roste waterratten. Zij kropen achter de balken en zaten daar met hunne steerten uit, stroo te knabbelen, dat in mul op de koeien nederviel. Hij wilde zich rechten in 't bedde maar zij wipten, langs de muren weg en kwamen loeren vóór het dakvenster, in de klaarte van de mane. Hunne ooren stonden pijlrecht omhoog, en al snuffelen, gingen de lange stoppels van hunnen baard gedurig weg en weder.

De jongen vergat zijnen droom en zijne benauwdheid en keek bijna zijne oogen uit op de schuwe waterratten, die hun lijf gereed uitgerokken hielden

[p. 554]

om te springen. 's Nuchtends zag hij ze nog wemelen, binnen in zijnen kop, en zelve, toen hij met zijne koeien in de meerschen gekomen was, bleef hunne beeltenisse gedurig vóór zijne oogen loopen, bij zooverre dat hij goeste kreeg om ze na te maken.

Er lag in de meerschen, een wijde vijver, nevens eenen oever, waar er klijte in zat. Hij boorde de klijte uit en bewrocht ze met zijne duimen dat hij zweette, om er waterratten van te maken, die raaide waren, lijk deze uit den koestal. Die ratten zette hij in de zonne te drogen en stak stekkers van roggeouwen in hunne bovenste lippe, om baarden te verbeelden.

't Docht hem dat hij iets van weerde gevonden had en hij begon te zingen van welgezindheid. Het gevoelen zijner onmacht had in hem alle andere zoodanig overgroeid, dat geheel zijn wezen er onder versmachtte, lijk gras onder eenen dikken braamhut. Hij voelde een genoegen dat hij nog nooit van zijn leven genoten had, en schepte behagen in zijne eigene veerdigheid. Er begon een nieuw bestaan voor hem en hij was blijde, lijk iemand, die na eenen langen nacht zonder slapen, 's nuchtends de hanen hoort kraaien.

Langs eene kruisstrate, verre van zijne hofstede, hing er een bronzen Christus, op eenen hoogen Calvarieberg, en de jongen liep, ieder zondag achternoene derwaarts. Hij zat daar alleene, tot 's avonds, omhooge te kijken onder het kruis, dat, na zonondergang, lijk een grootsch gevaarte in grove, zwarte borstelwreven geschilderd stond, op den eindeloozen oranjen hemel. Er liep dan eene zinderinge van uit zijnen kop, dweersch door zijn lijf, en hij verwachtte, alle stappe, de beenen van den bronzen Christus, die over malkaar gewrongen waren en met éénen nagel vaste, onder het geweld te zien aan stukken springen.

Hetzelfde slag van geweld had hij bemerkt bij

[p. 555]

zijne koeien, als zij in de meerschen stonden, met hunne koppen tegen malkander, gereed om te vechten. Hij loerde dan van verre, en zag, hoe zij hunne hoorens de eene door de andere vlochten, om vasten steun te krijgen. Al de spieren van hun machtig lijf puilden uit, en zij dromden, dat hunne ribben erbij kraakten.

Blesse, die de sterkste koe was uit zijne bende, zag hij liefst, omdat zij de andere al te male omverre stak. Haar donkerroode rugge was breed, lijk een tafel, en zij sloeg dat het bokte, met haren dikken kop tegen haar lijf naar de vliegen.

Op dezen kop zat hij geheele dagen te kijken en begon zelve 's nachts op te staan, om Blesse te streelen. Hij liep langs de strate, lijk iemand, die bezig is met droomen en wierd zoo mager, dat de beenderen van zijn aangezichte bijna door zijn vel stekten. Op zekere dagen, vluchtte hij 's noens van tafel weg zonder eten, naar de meerschen en de peerdeknecht, die meende dat de jongen zinneloos wierd, ging achter. Hij vond hem zitten, bezig met eenen grooten klomp klijte te kneden, nevens den vijver. Zijn wezen was rood, lijk gloeiende kolen en al de koeien liepen wijd uiteen, te midden de vruchten, uitgenomen Blesse alleene, die vóór hem lag in het gras, met haren rugge in de zonne.

De peerdeknecht beet op zijne lippen van woede: hij smeet den klijteklomp tot in het diepste van den vijver en stampte door de ratten, die nog stonden te drogen, dat de brokken, langs alle kanten rondspetterden.

De jongen, lijk van de hand Gods geslegen, vluchtte weg en doolde rond. Hij kreesch niet, maar hij voelde zijnen kop van binnen genoeg gespannen om te bersten. Het docht hem dat de peerdeknecht een stuk van zijn lijf geslegen had.

's Avonds late keerde hij weder langs de meerschen: de koeien waren weg en hij vond de brokken liggen van zijne vermorzelde ratten

[p. 556]

Hij meende in zijne verwaandheid, den klomp, waaruit hij den kop van Blesse miek, te zien op den grond van den vijver, en stak zijne vuist omhooge en tierde:

- Herbeginnen! herbeginnen!

Hij wilde Blesse maken, lijk zij binnen in zijnen kop zat. Hare beeltenisse was gegroeid: zij stond vóór hem, lijk een gevaarte, en hij kreeg door geheel zijn lijf dezelfde huiveringe, die hij voelde, toen hij keek naar den bronzen Christus, op den hoogen Calvarieberg.

Het was zoo stille buiten, dat men langs alle kanten de krekels hoorde in de koornstukken. De muggen speelden in de zoelte, en op de bladen van de waterleliën, boven den vijver, zaten er puiden te puiloogen.

De jongen was lijk doof en blind. Hij smeet zijne kloefen af en klauterde barrevoets den oever op om klijte. Hij krauwde in de aarde en wrocht met zijne handen, lijk iemand, die den koorts heeft.

Blesse keek naar hem, met hare ronde oogen, en zij kwam zoo dichte, zoo dichte, dat hij meende haren adem te gerieken en hare schravelende tonge te voelen langs zijn aangezichte lekken. Zijne vingers waren te bloede geschart, op den taaien grond. Hij loech en zijne pekzwarte oogen pinkelden lijk de sterren in den hemel.

De koe dromde hem met hare horens. Hij wilde wijken, zijne teenen gletsten door de klijte en hij tuimelde achterover in den vijver. Het water spetterde omhooge en viel neder lijk in eene regenvlage. Hij spartelde rond en schruwelde van benauwdheid, tot dat zijn ingekrompen lijf voor eeuwig verdween onder de waterlelien.

Om. K. De Laey.