Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1901

[p. 221]

Omroeper.

In Musica sacra 3 en 4 komt een overzicht voor der examens voor kerkmuziek gehouden te Mechelen. De leerlingen slagen uitmuntend. De aanstelling tot organist schijnt menigmaal door verschillige eerlustige kosters verhinderd te worden.

De Nederlandsche Spectator 49, geeft een overzicht van het Amsterdamsche Jaarboekje voor 1901, met een tal van historische bijzonderheden, o.a. over de vraag der kroon van het Amsterdamsche wapen, voor de maatregelen in 1780 genomen om aan Engeland het hoofd te kunnen bieden, enz., enz. Maar toch verzoekt de redacteur om meer koopers, ten einde het boekje te kunnen vervolgen in 1902.

Invloed der keuken op de poesie. - 't Schijnt dat er een nauw verband bestaat tusschen deze twee. Dit leert toch Georges Renard, professor aan het Conservatoire des Arts et Métiers, te Parijs, in zijn werk La Méthode scientifique de l'Histoire littéraire. Zoo vindt hij een samenhang tusschen het hedendaagsch verspreid gebruik van thee en pudding en onze smaak voor Shakespeare en Dickens.

Studentencongres. - Den 24 Maart richten de studenten der Gentsche Hoogeschool een Congres in om de trapsgewijze vervlaamsching hunner hoogeschool te bespreken. Alle Vlaamsche studenten en belanghebbenden worden er op uitgenoodigd. Te dezer gelegenheid zal er dien zelfden dag eene groote onpartijdige meeting gehouden worden, waarop redenaars uit Gent, Antwerpen, Brussel en Brugge het woord zullen voeren.

Cyriel Buysse, zegt De Hollandsche Revue van Januari ll., heeft ‘het met zijn taal niet verder dan een soort van Vlaamsch patois, tot een dialekt gebracht, dat het frissche en het naïve van een echte Volkstaal mist... Buysse liet zijn rustieke boerenkunst der Vlaamsche landen in den steek en ging heerenkunst maken... Voor dat soort kunst had hij den aanleg en de kracht niet. En toen was 't ook in eens uit. Cyriel Buysse daalde tot den rang van een tijdschrift-novellist af, zooals Holland ze bij kudden heeft.’

Van Johannes Jörgensen (zie D.W. en B., Januari 1900), is onlangs eene nieuwe brochuur verschenen: ‘Een Apostel’, levensbeschrijving van P. Damiaan. Wij laten de eerste bladzijden volgen:

‘In zijn roman The Christian - die overigens zonder rede dezen veelbelovenden naam draagt; want verre van den Christen te beschrijven, schildert hij nauwelijks een Christen - vertelt Hall Caine den ontzaggelijken indruk in Londen verwekt, door den dood van Pater Damiaan. Dit wordt uit andere bronnen nog bekrachtigd. Eensgezind verhieven de Engelsche bladen den jongst ontslapen ten hemel; ja het anglikaansche Church Times verklaarde zelfs dat Pater Damiaan ‘door heel het moderne Christendom gecanoniseerd was.’ Met duizenden werd zijne photographie verkocht, en niet alleen in Londen, maar ook in de andere groote steden des lands, moest de politie de menigte uiteen drijven, die zich verzamelde voor de boekwinkels, waar het beeld werd uitgestald.

En wat zag men op deze photographie?

[p. 222]

Men zag een doodzieken man, liggende op een armoedig leger in eene schamele hut, uit planken saamgetimmerd. Het aangezicht droeg het merk van lange pijnen, en was gelijk de handen, die over de deken lagen, met vreeselijke wonden bedekt. Deze man, die hier in een afgelegen hoeksken van den wereldbol naar den dood wachtte, was de katholieke missionaris Joseph de Veuster - met zijn ordensnaam Pater Damiaan - die melaatsch onder de melaatschen was geworden, die zestien jaren hun geestelijke herder was geweest en die eindelijk voor hen zijn leven ten beste gaf.

Dit beeld verdrong in gene dagen al de beelden van mooie danseressen en sterke boxers uit de vensters der Londensche boekwinkels, en duizende menschen kochten het, zooals men op andere tijden het beeld koopt van Cléo de Mérode. Het drukke, wellustzotte Londen boog eenige ernstige stonden voor het beeld van een man van smarten. En zelf de prins van Wallis stelde zich aan het hoofd van een comiteit, dat voor doel had Pater Damiaan's leven en werk op de weerdigste wijze te huldigen.’

H. Sienkiewicz heeft een nieuwen geschiedkundigen roman uitgegeven: Krzyzacy (De ridders van de Duitsche Orde).

Sienkiewicz, door en door een Poolsche vaderlander, heeft de gebeurtenissen van zijn nieuw werk gekozen in den bloeitijd van Polen, toen, in 1410, koning Wladyslaw Jagiello, bij Tannenberg en Grünwald, de Duitsche Orde versloeg. Deze liet op 't slagveld haren hoogmeester en 50,000 man.

Wereldtaal. - Nog altijd gekijf over de taal die moet dienen voor de internationale betrekkingen: J.M. Schleyer stelde 't Volapük voor; Leon Bollaks de langue bleue, Julius Lott de lingue international.

Velen meenen dat we daarom geen kunstmatige taal noodig hebben, eene natuurlijke taal is beter. Welke? Tot vóor eene halve eeuw had het Fransch de meeste kans, nu is het 't Engelsch of 't Russisch. Prof. Hermann Diels meent dat, om politieke reden, 't Latijn te verkiezen is, niet het philologenlatijn, maar een frisch, modern nieuwlatijn (Deutsche Revue, Januari 1901).

Ideënverkoop. - Te Leipzig verschijnt een tijdschrift: Die litterarische Praxis, waarin onlangs de volgende aankondiging voorkwam: ‘Origineele gedachten, ook ontwerpen voor romans, novellen en drama's, reeds in kapitels gedeeld, worden aangeboden door een wel geoefend schrijver van jaren.’

Bakkersrekening. - In het zooeven verschenen werk van Victor Ottmanns over Casanova de Seingolt vinden wij de rekening van een geletterden bakker ‘Praenobilis ac amplissimus dominus de Casanova debet infra scripto ante iter dresdense pro semulis et pane 3 fl. 32 kr. pro quibus petit Theodorus Seifert, civis ac pistor. Duxovy die 7. Octobris 1790’.

Amerikaansche Tijdschriften. - De Amerikaansche briefwisselaar van Das litterarische Echo (15 Januari 1901, bl. 504), klaagt dat ‘de Amerikaansche tijdschriften op weg zijn prentenboeken voor groote kinderen te worden. Wie naar den omvang en het pronkvolle, veelal ook werkelijk kunstig afgewerkte, de waarde van den inhoud wilde schatten, zou wel bedrogen zijn, want de teekenaar speelt nu de groote rol, de schrijver moet zich beperken tot den uitleg der beelden.’

[p. 223]

Lemmens. - Bij het kerkelijk huwelijk van koningin Wilhelmina met hertog Hendrik van Mecklenburg, op het oogenblik dat het jonge paar zich van de knielbank verhief om na het gebed de kerk te verlaten, stemde het orgel aan: La Marche pontificale van M. Lemmens.

Toonkunst. - Te Mainz zal midden April een concert gegeven worden, dat eemge dagen zal duren. Het Bestuur zegt daarvan: ‘Wij willen geen proukfeest geven met allerlei uiterlijken opschik, maar een Stil feest, voor den geest’.

Op dit ‘stille feest’ worden, onder andere werken, alle negen simfonieën van Beethoven uitgevoerd!

En bij ons?....

Nobelprijs. - Eenieder weet dat Alfred Nobel een fonds gesticht heeft van 100,000 kronen, uit te betalen aan het beste letterkundig werk, binnen 't verloop van hoogstens 5 jaren in de wereldlitteratuur verschenen. 't Is de Zweedsche Academie die belast is met het toekennen van den prijs. Voor de belanghebbenden ware het nuttig te weten wat die 18 doorluchtige Academieleden zooal over kunst en letteren denken. Hun woordvoerder, Prof. Esajas Tegnër, zegt o.a. 't volgende: ‘Smaak en letterkundige “scholen” zijn zeer onbestendig; op het ruwe naturalisme van de jaren 80 volgden het symbolisme en zijn geestverwante richtingen die zich hoofdzakelijk tot doel stelden het onverstaanbare kunstig te idealiseeren. Uit de realistische koudwaterstroomen is een onzuivere mist opgestegen, waardoor heen men van het heldere, reine zonnelicht slechts een matten weerglans ziet. Evenwel hopen en verwachten wij, dat er een tijd in aantocht is, die ons de onbevooroordeelde waardeering van het schoone in elke opduikende kunstopvatting zal mogelijk maken. Het eeuwig-schoone is een vluchtige schim. Zij die ons luidst toeroepen dat zij het vliedend phantoom in hun macht hebben, verdienen niet altijd meest geloof. Het schoone in zijn volkomen vorm heeft voorzeker nog onbekende ruimten voor onze blikken te onthullen. Nochtans, hoe de grenslijnen op den weg der literaire smaaksverfijning ook veranderen mogen, nooit zal men de palen mogen overschrijden, die onschuld en zedelijkheid krachtens onwrikbare wetten hebben geplant.’

Onderscheiding. - Wij vernemen met genoegen dat onze geleerde medewerker, de zeer eerw. heer I. Van Ongeval, leeraar in het Seminarie te Gent, kanunnik genoemd is van Sint-Baafs alhier. Hartelijke gelukwenschen.

† Verdi is de eeuwigheid ingegaan. Zijne werken zullen niet als een schaduw verdwijnen. Zij zijn daartoe te karakteristiek. Zij schilderen zijn leven, zijn tijdperk, zijne nationaliteit. Toch rekende hij zich zelven niet tot de genieën als Palaestrina, Marcello, Leo Durante, Pergolese. Hij sprak zelfs eens schriftelijk aan Hans von Bülow den wensch uit zich een zoon van Joz. Sebastian Bach te mogen noemen. Want ‘notre école aujourd'hui abâtardie, menace de disparaître’.

Giacomo Verdi, was de zoon van een herbergier op een klein dorp bij Busseto in Parma, geboren den 9ⁿ October 1813, toen Parma tot Frankrijk behoorde. Hij ontving een nederig onderwijs en werd afgewezen op het conservatorium te Milaan, in 1833.

[p. 224]

Weldra werd deze dwaling ontdekt. Lauweren van alle soort omkransden weldra zijn hoofd. Lof, eer en geld vloeiden van alle kanten. Hij besloot zijn leven als bezitter van een groot landgoed en kasteel, alles zelf door hem bestuurd, als lid van de wetgevende kamer, waarvan hij, kunstenaar zijnde, een natuurlijken afkeer had, en als weldoener der menschheid, door de gronding van een liefdegesticht.

Zijne werken zijn even talrijk als algemeen bekend en schitteren door hunne dramatische waarde, hunne verscheidenheid van kleur en uitdrukking boven die van Rossini, Donizetti, Bellini.

Het was bijzonder Rigoletto wat hem zijne eerste en groote populariteit verschafte.

Van 1839 tot 1894 schiep hij niet minder dan 28 opera's en een Requiem ter eere van Manzoni, wat op een muziekfeest te Keulen, tijdens Hillers bestuur, vóór een tiental jaren werd uitgevoerd, toen de classische componist van Die Zerstörung Jerusalems, om iederen prijs Richard Wagner van zijne concert-programma's wilde uitsluiten. Don Carlos (1867) werd voor het Fransch tooneel geschreven. Daarin beproefde de meester eene wending, welke eenigszins eene verloochening was van het Italiaansch karakter, wat in Aida (1891) nog meer werd verzaakt.

Ondertusschen vereerde hem Ismael-Pacha daarvoor met 100,000 franken, en dit werk deed de rondte door Europa. Voorzeker is het meer verzorgd, met velerlei nieuwe harmonieën verrijkt en van de andere zijde met minder banaliteiten bezwaard dan alle andere Italiaaasche opera's. Doch vele critici zijn van meening dat de componist hierin ook zijn eigenlijk karakter was te buiten gegaan.

Op zijn 80^e jaar gaf hij zijn Falstaff; immers ook Wagner en Rossini schreven komische opera's! Doch dit werk bleef bij de meeste andere achter staan.

Zijn laatste werk was een liefdewerk: 400,000 franken ter stichting van een toevluchtsoord voor ongelukkige toonkunstenaars.

Moge hij in de eeuwigheid het loon ontvangen, wat zulk eene edele kunstenaarsziel verdient.

† Aristide Dupont, advocaat te Brussel, medewerker aan Avenir Social en Justice Sociale. - Lissagaray, gewezen communard en hoofdopsteller van La Bataille. - Zénobe Gramme, te Bois-Colombes, bij Parijs. Hij was een gewezen werkman-schrijnwerker, in België te Jehay-Bodegnée geboren; hij vond de nijverheids-dynamo uit, deed veel voortgang maken aan de electriciteit (verlichting en drijfkracht), en verhief zich tot den hoogsten stand. Hij was commandeur van de Leopoldsorde. - Hertog Albert de Broglie, gewezen minister en ambassadeur onder Mac-Mahon, een der schitterendste schrijvers der Fransche katholieke letteren. Hij werkte mede aan den Correspondant sedert 1848; hij schreef Etudes morales et littéraires (1853), Histoire de l'Eglise et de l'Empire au IV^e siècle (1856), Secret du roi, Frédéric II et Marie-Thérèse, Frédéric II et Louis XV, Marie-Thérèse impératrice, enz. enz. Hij zetelde onder de 40 onsterfelijken der académie française. Hij was geboren in 1821. - Ch.M. Dozy, stadsarchivaris van Leiden, schrijver van belangrijke historische werken. - Henri de Bornier, schrijver van La Fille de Roland, L'Apôtre, France d'abord, enz. - Weduwe Eluse Caro, zelf schrijfster, onder andere van Le Péché de Madeleine. - Sophus Schandorph, Deensche schrijver en dichter, 64 jaren oud.