Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1

[p. 533]

Omroeper.

Gedachtenis van Gustaaf Bols. - Onder dien titel heeft de heer schoolopziener Van der Perren een boek onder druk, dat eene welverdiende hulde zijn zal, aan de gedachtenis van den hoofdinspecteur Gustaaf Bols zaliger gewijd. Wij hebben, in 't hoofdbestuur van het Davidsfonds en elders, dien verdienstelijken Vlaming, den broeder van Pastoor Bols, gekend. Het katholiek onderwijs in 't Aartsbisdom is hem uitermate veel verschuldigd. Zijne bemoeiingen om onze jeugd door het cijfermuziek te leeren zingen, verdienen almede onzen besten dank. Daarom ook bevelen wij deze hulde, dit boek uit ganscher herte aan. Het zal ongeveer 100 blz. groot zijn, op prachtig papier gedrukt, met het portret van den afgestorvene. Prijs 1 fr.. Men zende zijne inschrijving naar den drukker-uitgever F. Tuerlinckx-Boyé, te Aarschot. De lijst der inteekenaars wordt in het boek opgenomen.

J.M.

Prijsvraag voor een verhaal. - Het Leesgezelschap van Hasselt vraagt eene geschiedkundige novelle, waarvan de handeling plaats grijpt binnen het grondgebied der hedendaagsche provinciën Limburg, van het begin der Hervorming tot het begin der Fransche omwenteling (1517-1789) met vaderlandsche en katholieke strekking.

Aan de goedgekeurde werken, worden volgens verdiensten toegekend: Gedenkpenningen of diploma's en boekwerken.

Voorwaarden: De handschriften moeten, minstens, 50 bladzijden 8^o druks groot zijn en goed leesbaar geschreven.

De schrijver zet op zijn werk eene kenspreuk, welke hij met opgave van naam en woonplaats, in een gesloten briefzakje, dat dezelfde spreuk tot opschrift heeft, herhaalt.

De mededingende stukken moeten vrachtvrij ten huize van den schrijver (de heer Eug. Leën, Nieuwstraat, Hasselt) ingezonden zijn vóór 1 Mei 1901.

Niet bekroonde werken worden, op aanvraag, teruggezonden.

Finland. Het laatste nummer (November) van La Chronique de Finlande meldt dat de landverhuizing nog steeds voortgaat; minstens 1/3 van die gezinnen zijn vrouwen en kinderen.

Pour la Finlande (Paris, 1900, 132 blz.) is een net geschreven boekje over dit onderwerp, opgesteld door W. van der Vlugt, hoogleeraar te Leiden. De schrijver verliest de hoop niet - al behoeft de czar slechts den wenkbrauw te fronsen ‘om den Olymp te doen sidderen’ - dat zijn eergevoel en het goede recht zullen zegevieren.

Ook Aristides is verbannen geweest, maar teruggeroepen. ‘Il est faux qu'un potentat comme le tsar ne puisse changer d'idées... l'histoire de la Finlande elle-même fournit plusieurs exemples de ce repentir impérial... Que l'on songe aux évènements de 1808... En 1861 le tsar... cédant aux instances de ses sujets.’

Bekoring. Sedert eenigen tijd maken de Hollanders een zeer misselijk gebruik van het woord bekoring. Dit gaat zelfs zoover dat Het algemeen woordenboek de verklaring aflegt: dat (in Noord-Nederland natuurlijk) het woord bekoring in den zin van tentalion verouderd, dus niet meer in gebruik is. De jonge geleerde die dit schreef schijnt niet te weten, dat alle dagen dat woord in den zin van tentation

[p. 534]

door meerdere millioenen monden, 's morgens, 's middags en 's avonds wordt herhaald. Men wil 't nog alleen als charme, attrait, gebezigd zien; dus de volkstaal mag niet meer de wet geven alleen de woordenboeken.

Maar een comble van het belachelijk gebruik vonden wij, nevens honderden andere gevallen, in het dagblad Het Vaderland (n^o 243) waar in de eerste kolom, te lezen staat: dat Franz Dingelstedt de tooneelen (van Goethe's Faust) door de omwerking voor een schouwburg, ‘tot bekoring wist te brengen’.

K. Vl. Academie. - Werden gekozen: Tot voorzitter voor 1901, M. Th. Coopman, van Brussel; tot ondervoorzitter, M. Julius Obrie, van Gent; tot werkend lid, in vervanging van wijlen baron de Maere, M. Gustaaf Segers, van Antwerpen.

M. Desideer Claes, van Namen, werd tot lid der commissie van nieuwere letterkunde benoemd, in vervanging van wijlen baron de Maere.

Davidsfonds. - Zitting van het Hoofdbestuur, 21 November 1900. Hulde wordt gebracht aan twee verdienstelijke leden, door den dood aan de maatschappij ontrukt, namelijk Kanunnik Martens en Gustaaf Bols. Een adres van deelneming zal aan hunne familiën gezonden worden en hun levensbericht met portret zal in de Mengelingen verschijnen.

In 1901 zullen verschijnen: Jaarboek, Mengelingen, Reis naar Ierland door Kanunnik Martens, Een reisje in Zuid-Vlaanderen door Th. Sevens, een deel van David's Vaderlandsche Historie en zoo mogelijk het Liber memorialis. In 1902 o.a. nog een werk van Kanunnik Martens, over Natuurkunde, met platen.

De heer Kanunnik Reusens zendt een gunstig verslag over het hs. des heeren A. van Houcke betreffende de geschiedenis der bouwkunde, en de heer H. Staes biedt ter beoordeeling aan een historischen roman, handelende in den Boerenkrijg.

Het voorstel om een werk uit te geven over de eeuwfeesten van den Boerenkrijg, in 1898 gehouden, zal onderzocht worden.

Aan den heer di Martinelli wordt opgedragen een handboekje te schrijven over de Vlaamsche taalwetten.

Maatregelen worden gevraagd om door de liederen-commissie stukken te zien uitgeven, die meer in den smaak des publieks vallen.

Voorstellen worden in overweging gegeven om de werkzame afdeelingen hoogere premiën te doen toewijzen.

Met het oog op het toekomende jubelfeestvan ons 25-jarig bestaan, wordt te Leuven voorgesteld Godelieve van Edgard Tinel uit te voeren. Het studentengenootschap Met Tijd en Vlijt is bereid met alle kracht der jeugd daartoe mede te werken. Inderdaad hebben de aanzienlijkste mannen hunnen invloed toegezegd, om op waardige wijze, de rijpste vrucht des grooten meesters op woorden der rijk begaafde dichteres Hilda Ram, ten gehoore te brengen.

Uit de ingekomen inlichtingen blijkt dat reeds 48 afdeelingen, op ongeveer 60, feesten gegeven hebben of er inrichten tot herinnering van de stichting van het Davidsfonds in 1875.

Ten leste worden besproken en geregeld verschillende punten van inwendige orde en van huishoudelijken aard.

P.S. - De afdeelingen worden verwittigd, dat de bewijzen voor het door hen gegeven jubelfeest, met de omstandige rekening, moeten gezonden worden vóor 10 Januari 1901 aan den algemeenen Schrijver, te Gent.

[p. 535]

- De afdeeling Aalst vierde hare herinrichting met een luisterrijk feest waarop de eerw. heer D^r Claeys het woord voerde. Brussel herdacht het vijf-en-twintigjarig bestaan van de maatschappij door een schitterend muziekfeest, den 26 November.

- Zaterdag 8 en Zondag 9 December vierde Zele het vijf en twintigjarig bestaan van het Davidsfonds en het tienjarig bestaan der afdeeling met eene plechtige jubelmis, eene concert, eene voordracht Over den invloed der letterkunde door Honoré Staes en een tooneelfeest. - Dendermonde viert het jubelfeest met een concert, waarop de heer D'Hooghe-Bellemans het woord zal voeren. - Leuven met een kunstavond, gewijd aan de liederen van Karel Mestdagh.

- Op 17 December hield Borgerhout haar 54^ste feest gewijd aan het herdenken van het vijf en twintigjarig bestaan van het Fonds. Het was een prachtige muziekavond onder de leiding van de heeren Matthys en De Herdt.

- Zoutleeuw feest op 2^den Kerstdag met opvoering van Advocaten-rekeningen en Beul en Martelaar.

Gedachtenis.

† Kanunnik Joannes Basilius Martens, professor van Mathesis en Natuurkunde gedurende 51 jaar in het Klein Seminarie te Sint Nicolaas. Hij was een man van groote deugd en hooge wetenschap, zijn edel en gemoedelijk karakter won hem aller harten. Door zijne menigvuldige voordrachten en zijne altijd welgekomen boeken werd hij de apostel van het Davidsfonds genoemd. Hij schreef: Histoire naturelle pour les pensionnats de jeunes filles, Het leven is de zee, Voordrachten van natuurwetenschappelijken aard, Reizen naar den Noordpool, De opkomst der stoomtuigen, Op vacantie in Engeland, In Schotland, Het water, Electriciteit en magnetisme, Wetenschappelijke Mengelingen en nu gaan nog verschijnen in het ‘Davidsfonds’ In Ierland en een werk over de Zoogdieren. In Belfort en Katholiek Onderwijs leverde hij smakelijke bijdragen.

De betreurde overledene werd geboren te Zulte in 1828, hij werd luisterlijk gevierd in 1874 ter gelegenheid van zijn 25^ste jaar professor, en in 1894 bood het Davidsfonds hem een heerlijk feest aan wanneer de Koning hem vereerde met het kruis van zijne orde.

Dat zijne ziel in vrede ruste.

Wellicht komt in een der volgende n^rs eene uitgebreide studie over den verdienstelijken man.

† Louis Ratisbonne, dichter en schrijver voor kinderen: Comédie enfantine, Albums etc. - Ceuppens, Gentsche kunstschilder te Brussel. - Emiel Greyson, gewezen algemeene bestuurder van het Openbaar Onderwijs, dichter en novellist. Hij werkte mede aan Journal des Beaux-Arts, Pandectes belges, Journal de l'Instruction publique en aan liberale politieke bladen. Hij was geboren in 1823. - Mgr Haine, Hoogleeraar van Leuven, schrijver van werken over godgeleerdheid. - Ludovic Sciout, medewerker aan Revue des questions historiques en schrijver van L'histoire de la Constitution civile du clergé en Le Directoire, beide werken in 4 bd. - Dom F. Plaine, medewerker aan Polybiblion en Reue des questions historiques - Vladimir Soliviev, Russische publicist, schrijver in het Fransch van La Russie et l'Eglise universelle. Hij toonde zich zeer genegen tot het catholicisme. - Pater Capart, S.-J., te Namen, schrijver van La propriété individuelle et le collectivisme, bekroond door de Belgische Academie.