Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 11

[p. 45]

Boedellijst der kostbaarste voorwerpen, archieven en juweelen der Sinte Goedelenkerk in 1581 door de geestelijkheid verstoken en uit de handen der Geuzen gered.
door J.F. Kieckens, S.-J.

NOOIT leest een edelaardig liefhebber van schoone kunsten, welke ook zijne denkbeelden mogen wezen over geloof en openbaring, zonder verontwaardiging en spijt, het verhaal der plunderingen en verwoestingen waarvan onze kerken het droevig tafereel opleverden in den tijd van de omwenteling in de 16^e eeuw. Het is daarom niet zonder groot genoegen dat wij bij het lezen van het stukje hier medegedeeld, bestatigden, hoeveel kostbaar en gewijd altaarsgerief, en andere kostbaarheden, dank aan de koelbloedigheid van eenige priesters, gered en verstoken werd.

Reeds sedert 1579, toen Olivier van den Tympel Brussel beheerschte, had men zulke maatregelen in de Sinte Goedelenkerk, en elders, genomen, zoo men verstaan kan bij het lezen der eerste regelen van

[p. 46]

dit Inventaris. De bijzonderste redder des schats was heer Joost Hauwaert, priester, en kanunnik der kleine prebenden, bijgestaan door heer Peeter Fabry, plebaan, en door Frans Lemmens, klerk van het kerkfabriek, die dan ook den boedellijst ervan heeft opgesteld, in dezer voege:

Inventaris.

Jerst beijde de ciborien metten anderen dinghen zijn daer mense lestmael gelaeten heeft.

Jtem den halsbandt es bouen, onder het gat daer de mantel jerst gestopt was ontrent ix^en oft x voeten vander deuren.

Jtem het groot cruys es jnden hoff bijden pruijmeleere ontrent ses voeten naer den hazeleere.

Jtem de plaet zilvers vanden ornamenten gebrant es tegen muerken vanden honsn est bijde trappen.

Jtem jnt priuaet vanden ganck is een schijve van was daerjnne zijn beijde beste kelcken.

Jtem jnt privaet inden hoff es eenen langen pot vol vanne coralen, cristelijnen ende andere teeckenen van den paternosters met was over goeten.

Jtem opt solderken bijde poele, aende trappen, zijn diuersche ornamenten als den besten hemel, de beste cappen ende andersins.

Jtem opt solderken int washuijsken bijden ganck zijn oijck veel diuersche van alderhande ornamenten.

Jtem tot me vrouwe Tiesenacx zijn oijck ornamenten zoe tumbellen als andersins.

Jtem tot Clericj es oijck een witte loose van onsen dinghen.

Jtem H. Jooris Neefts heeft oijck te bewaren het nieudt ornament met twee gruen damaste cappen.

Jtem es ten huijse van Jacob Testens, boode vande cancelrije ende wettewarier woenende achter Sinte Lysbetten tegen over den poel een toosken van pampier jn eenen schoen gesteecken vol van diuersche baggen ende juweelkens daerjnne zijnde met eenen jnuentaris vande zelue van mijnder handt gescreuen ende gemest bouen de kerkbanck

[p. 47]

tusschen de schouwe ende den borreput ontrent ses voeten hooge ende meer dan eenen voet vanden borreput.

Jtem tot Jouffr. Tassaert zijn diuersche antipendia die daer ouer langhen tijd zijn geweest.

Jtem tot onsen gheel gieter es noch het metaelen croonken dat lestmael gegeuen was.

Jtem tot Jouffr. Middelborch jnde bouen camer achter, bijden morbeesen boem tusschen de schouwe ende de deure es een berdt opt te hofken ende dan es daer beneden een loos gat daerjnne zijn veel van onse dinghen zoe zilver als andersins.

Jtem aldaer tusschen beijde de groote solders voer aent straete wast aende trappen es eenen verborgen solder waerjnne zijn oijck diuersche zoe van onse coffers, toosen ende kiskens als vanden haeren vol zoe tapijten, lijnwaet, rekeninghen ende veel meer ander diuersche dinghen.

Jtem noch aldaer, achter opte plaetsche bijt muerken aent houdt huijs naede putterije jnt hoecken es een potteken gegrauen groot zijnde ontrent een quarta vol vande zilveren ende vergulde teeckenen vande paternosters met was overgoeten.

Jtem Mijnken ende jc hebben geborghen jnden kemel bouen de deure vanden ganck vant priuaet bij de camer daer Mueiken woenden bouen jnt opperste vanden daecke tuschen tack jnde muere het gouden paix met den vergulden riem (?) die Muerken gegeuen hadde tsvoerscr. in eenen appel van tenne gesloten wesende van een tenne ciborie.

Jtem tot Jouffr. Houwaerts zijn oijck diuersche dinghen van cleijnder estime behaluen dat daer es bouen de trappen tuschen ij balcken gelegen een loote buijse waerjnne zijn diuersche veel schoone zoe goude als ziluere penningen zoe gevalueert als andersins meer dan om j^c Rinsguld. ende Mijnken heeft noch diuersche dinghen zoe alben als andersins van onse dingen te bewarene.

Jtem zijn tot Andries Anthoenis tot Antwerpen in een tonneken alle de brieuen ende noch een plaetken gouts werdt zijnde ontrent j^c Rinsguld.

Jtem Griecken inde Soen heeft te bewaeren eenen vergulden kelckt.

Jtem Truijken de Miloen heeft oijck eenen kelckt ende noch meer ander dinghen van dat zij te bewaren placht.

[p. 48]

Jtem Enneken tsGrouens heeft oijck elders wat van haeren dwelen te bewaeren gedaen.

Ende jc meijne dat jn mijn kiste die es tot Geraerdts den Beckere aent Eijcken noch eenighe dingen zijn vander kercken ende zal ze wel kennen.

Jtem tot me Vrouwe van Pamele es een schapperae met ses slooten die jnt comptoirken hinck.

Jtem hebbe jc de zelue te bewaeren gegeuen een witte pampieren toosken daer jnne zijn diuersche Reliquien ende heijlichdom met siluer besiegen.

Item tot onsen slootmaeckere zijn oijck diuersche schoon slooten die jc hem te bewaeren hebbe gegeuen.

Jtem bouen dese dinghen voerscr. hebbe jc vercocht met consent van mijn heer het ziluer dat jc van de belden gesmolten hadde ende es tvorscr. beloopene ontrent viij^c Rinsguld. luttel min oft meer, welcke somme jc Houwaert jn handen laeten zal.

‘Ende op dat dese voerscr. goeden, meubelen ende juwelen naemaels (oft ic van lijff ter doet quame) te beeter souden werden gerestitueert ende wederom gebracht, soe hebbe jc Franchoijs Lemmens, als wesende jnt destrueeren der H. Kercken fabrijckclerck, desen jnuentaris met mijn eijgen handt gescreuen ende jn presentie van H. Joos Houwaert priestere ende canoniek vander cleijnder prebenden ende H. Peeter Clerici oijck priestere ende cappellaen, bekent ende beleden op mijn deel des hemelrijckx, dat ic di zelue voerscr. goeden alzoe hebbe gelaeten als jc uuijter stadt benne gereijst. Orconde des waerheijts hebbe ic tselue met mijn gewoenelijc handteecken onderteeckent desen xij^en december anno xv^c ende lxxxj.

F. Lemmens (met pennetrek).’

(Uit de archieven der Sinte Goedelenkerk, te Brussel,)