Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 10

(1897)– [tijdschrift] Dietsche Warande– rechtenstatus

Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd



[pagina 446]

Een liederen-handschrift door H. Roes. Ziehier een laatste uittreksel uit het Tilburgsch liederen-handschrift, op bl. 261 van dezen jaargang der Dietsche Warande besproken. Het lied ‘Christenen cloek van aerde’ deel ik als een der zeldzaam voorkomende katholieke strijdliederen mede. Hier ontmoet men een geheel anderen toon, dan in de zoogenaamde Geuzenliederen. Ook het lied ‘In den Heer wilt verblijden’ lijkt ten tijde van den godsdienstoorlog ontstaan te zijn. Als een Rederijkersgedicht moeten wij het lied ‘O christenen waeckt weest nu verblijt’ beschouwen. Om het ongewone onderwerp, de wonderbare vischvangst, en tevens om de aan een wereldlijk lied ontleende beginregels wilde ik het lied ‘Het voeren visschers visschen’ niet achterwege laten. Als oudste liederen van dit laatste zevental moet ik noemen de liederen: ‘Jhesus ons soete lief’, dat een duidelijk middeleeuwsch karakter draagt, even als de dichterlijke samenspraak tusschen Jesus en de ziel: ‘Ick heb een lief uitvercoren’. De onderteekening van dit lied, C.D.M. is waarschijnlijk van de overschrijfster.
[pagina 447]
Het vroeger medegedeelde lied ‘Wat sal ick gaen beginnen’ mocht ik dezer dagen met de melodie ontmoeten in de ‘Geestelijcke Harmonie’ Emmerick 1633, de oudste mij bekende ofschoon niet de eerste uitgave van dit boekje. Later hoop ik dit merkwaardig bundeltje in dit tijdschrift nader te bespreken. Betrekkelijk titels van oude katholieke geestelijke liederboekjes verwijs ik den lezer naar het St. Gregoriusblad van dit jaar.
Een ander liedeken: op de wijse ancelmus (?) van assouwen. Christenen cloeck van aerde weest vromelijck gestelt compt als die omvervaerde met christus in dat velt sijt cloeck in u affeiren met uwen capeteijn en wilt u cloeckelijck weiren naer d'evangelie reijn. Christus vrome soldaten uwen capeteijn bemint Godt en salse niet verlaten die catholijck sijn gesint al wilt u die weirelt crencken weest altijt wel gemoet laet ons al sonder mincken verwinnen tquaet met goet. Godt heeft die weirelt verwonnen de duyvel en die doot hij heeft den strijt begonnen
[pagina 448]
de menschen waren in noot bemint hem sonder wijcken die voor ons sijn cruijce droch hij en mach niet omme cijken die handt slaet aan den ploch. En vreest geen menschen die leven sij sullen als hoij vergaen bidt christus den heer verheven dat hij ons wil bijstaen al ist dat sijt d'lichaem dooden hier int eertsche pleijn Godt staet ons bij in noode als een vroem capeteyn. Broeders wilt u bereijden te leven naer Godts woort wilt u met liefden cleijden en wandelt rechte voort onsen capeijn is voore al door sijn clock bijstaen wij knechten naer behooren moeten hem volgen saen. Rasch op mackt u ten velde met uwen hoffman fijn t' rijcke Godts lijt gewelde het moet gewonnen sijn den helm der salicheden wilt stellen op u hooft al met gerechticheden groot inden heer gelooft. Godts woort alom versoeten nempt voor een wapen blanck
[pagina 449]
weest geschoeijt aan uwe voeten als knechten op den ganck om de stad op te bouwen dat nieuwe Jerusalem schoon al wilt u die weirelt benouwen en vreest toch geen persoon. Al die volstandich blijven tot den eijnde ongefaelt die sullen wel beclijven soo ons christus verhaelt gheiren sal hijse geven voor een vre grooten loon hier nae dat eewich leven al in des hemels troon. Weest alle cloock van moede mijn broeders u bereijt weest voorsichtich als de vroede soo die schrieftuere utleijt dat ghij met woorden blijde meucht hooren spreken claer compt ghij gebenedijde besiedt dat rijcke voorwaer. - Wat vreuchden ongemeten soo sal daer sijn gesien voor die hem hebben gequeten maer als vroeme crijschlien die dit liedeken dichte verlangt soo menichfout dat se godt wil verlichten al die hier sijn benoudt, -

[pagina 450]
Een geestelijck liedeken op de wijse: ick stondt op hoogen berge. Het voeren visschers visschen soo veer aen genen rijn sij en vonden niet te visschen niet te vangen en sij sagen heer Jesus aenschijn. Den coopman hem vertoonden des morgens al op dat lant het was heure heere meester Ja meester en hij was hun onbecant.. Heer Jesus sprack in minnen en hebdij niet gevaen worpt wt ter rechter zijdene Jae sijden en veel visschen suldij vaen.. Sij waren den heer gehoorsaem godts gratie stont hun bij hondert drijenvijftich, drijenvijftich groote visschen vongen sij Joannes sprack tot peeter het is den heere voorwaer en wt groote virige liefde. Ja liefde spranck peeter int water claer. Die ander quamen tschepe tot dat sij quamen aen landt daer vondense viskens ligghen. Ja ligghen en gebraden op virighen brandt. Daer toe soo was dat hemels broot moestenter niet genuchelijck sijn daer heer Jesus in dijn aenschouwen, dijn aenschouwen wat mach daer gebreckelijck sijn.
[pagina 451]
Heer Jesus sprack tot peeter och peeter mindij mij ghij sult mijn schapkens voedene, Jae voedene en dat is den wille mijn. Den bedruckten suldij troosten den sondaren genadich sijn. ghij en sult se slaen noch stooten. Jae stooten en noch scheeren hun wolleken. -
Een liedeken op de wijse: och herteken goet van wille. Inden heere wilt verblijden broeders en susters mede al ist dat wij hier lijden verdriet in elcker steden looft Godt en leeft in vrede en singhet hem ter eer gelijck als davit dede en noch veeul heijligen meer. Al ist dat wij hier suchten weenen ende treuren en sijn vol ongenuchten bedroeft tot allen uren ten sal niet eewich dueren dus grijpt toch eenen moet ons sal daer veur gebeuren dat eewich leven soet. Laet ons toch sijn verduldich en leven soo wij souwen en sijn altijt forchuuldich
[pagina 452]
Godts geboden tonderhouwen. en vorts op godt betrouwen op sijn genade groot ten sal ons niet berouwen soo wie oock aldus doet. Paulus leert waerachtich en heeft ons claer bescreven hoe dat wij sijn werwachtich een croon seer hooge verheven die na Godts wille leven ende hier vromelijck strijdt die salse christus geven en sal dan worden verbleyt. Christus sprack onverbolgen en wilt ons oock gewagen dat wij hem souden volgen ons cruijs dat moeten wij dragen en lijden onverslgen en doen al soot behoert soo sullen wij Godt behagen en crijghen wel comfort. Wij en sijn niet beter oft nader dan onsen heer gepresen noch tkindt meer dan den vader en ist niet soo wij lesen danckt Godt altijt van desen al lijdij hier ongeval. het sal eens anders wesen alst Godt believen sal. Orlof broeders eersame al die de sonden haten
[pagina 453]
en heijlighen hier Godts name in liefden en charitaten ten mach ons anders niet baten wilt hooren mijn bediet wat wij hier doen oft laten sonder liefde ist al niet.
Een ander. Jhesus ons soete lieff den lesten dach wilt naecken dits eenen minnen brieff die mij verwect tot waecken Ick laet nu varen al mij en mach geen dinck meer lusten In dit allendich dal in Jesus wil ick rusten. Ben ick tot al bereet mijn hert is reijn doo bichten is wit mijn bruijloffs cleet is claer mijn lampe van lichte Al is die doot soo suer mij lust nochtans te sterven die lieffde brant soo puer Ick en can u niet meer derven. Mijn hert is wel gerust al is mijnen troost ontnomen men mach met alder lust al in u rijck niet comen. Hoe sal ick blijde van moet
[pagina 454]
tot daer al spelen loopen dat ghij met root bloet soo diere hebt moeten coopen Tmoet zijn int vier geproeft dat daer als gout sal blincken sal ick dan sijn bedroeft dat ick den kelck moet drincken Het costen u veel meer eer ghij daer mocht geraken u was van noode soo seer de bitter doot te smaecken Heel cranck is mijn natuer Ick en macht niet langer maecken ick ben u creatuer en wilt mij niet versaecken. Mijn merck mijn vleesch mijn bloet sit al verteert in minnen mij doerst naer d'eewich goet och laet mij toch binnen. Och waer is mijn logijs dat schoon prijeel van vreuchden dat lustich paradijs verciert met allen deuchden. Ick staen op een puer niet ick en sal mynen noet niet clagen och tis soo soete verdriet dat ick dit cruijce moet dragen. Sal ick hier zijn geloont sal sijn mijn rust hier inne ons lieff is hier gecront hier is gecruijst ons minne
[pagina 455]
Geen cruijce geen noot soo groot die mij van u sal scheijden tot inder bitter doot sal mij die minne geleijden Al wert ick arme oft rijck wilt mij mijne heere hier proeven Ick sta daer inne gelijck ten mach mij niet bedroeven, Al diep in mijn geest hebbe ick mijn lijff gevonden Daer ist stille van tempeest gij salft alle mijn wonden. Ick ben heel onverbeelt als hij begint te groijen. zijn lijden mij niet en verveelt soo sterck is sijne vloijen O soete clare fonteijne ghij vloijt soo diep in welden ghij mack mijn hert soo reijne heel puer van vremden beelden. Hoe Dattet gaet te werck ick en cans geensins gedencken als ick daer diep op merck ick moer daer inne versinken Maer wattet wesen mach dat weet die wtvercoren den selven is den dach al lange bereijt te voren.

[pagina 456]
Een ander op de wijse: fit porta criste pervia. O christenen wackt weest nu verblijt in godt alleen looft danckt eert hen gebenedijt om sijn genade reen, die wt liefden heeft bereyt voor ons sijn groote bermherticheyt. Doen wij godts vijanden waren al vol boosheyt besmet vervlockt verdompt deur adams val onder sduijvels macht verplet doen toonde ons godt voorwaer sijn meeste goetheijt dat is claer. Den vrede godts en perdon bracht ons godts lam, als hij selver wert ons ransoen en ons natuer aen nam die ons in allen wert gelijck sonder de sonde godt van hemelrijck. Soo lief heeft godt die weirelt gehadt, in onsen noot dat hij cristus sijnen weersten schadt voor ons gaf in die doot die ons in godts vrintschap groot gebracht heeft door sijn bitter doot. Dees hertelijcke liefde jent van godt valiant altijt wel int herte prent onder sijn sterke handt verneert u alttijt seer wel leeft wijselijck na sijn bevel
[pagina 457]
Glorie prijs en claerheijt schoon moet eewelijck sijn onsen godt inden hochsten troon dopperste goetheijt dijn die ons sijn beleeftheijt perfeckt ons seer vriendelijck heeft ontdeckt.
Een nieuw geestelijck liedeken. Ick heb een lief wtvercoren van een reijn Maecht gheboren heer Jesus is sijnen naem ick soude hem gaen minnen met hert en met sinnen Waer ick daer toe bequaem. Mensch wilt u tot mij keeren mijnen gheest die sal u leeren in uwer sielen grondt daer suldij mij bekennen in uwen gheest van binnen soo wordij bequaem terstont Heer als ick op u dencke mijn herteken ick u schencke Wt liefde wel bereijdt maer mijn quaede natuere valdt mij rebel en stuere sij smelt (?) die ijdelheijt Leert u naturken sterven alle ghenuechte derven al ist u hertte pijn in uwen gheest van binnen suldij mij dan bekennen ghij sult gheruster sijn.
[pagina 458]
Doet open heer mijn ooren laet mij u stemme hooren u stemmeken is soo soet wilt alle mijn ghebreken in u vijf wondekens steken die plaets vindt ick soo ghoet. Och siel en wilt niet treuren u sal noch troost ghebeuren strijdt vromelijck eenen strijdt al moet ghij hier wat lijden namaels suldij verblijden met mij des seker sijt. Ick wil de weirelt laeten ende de sonden haten al ist mijn hertte pijn compt mijnen Godt van binnen ende vangt ghij mijn vijf sinnen ick wil u ghevanghen sijn Och edel siel ghepresen mijn weelden sijn te wesen in uwer sielen grondt en doedij mij gheen beletten ick sal u sondighe smetten ghaen suyveren terstondt Och lief van grooter weerden ghecomen opder eerden voor mij ghestorven de doot wilt u bitter smerten toch printen in mijn hertte al door u lijden groot.
[pagina 459]
Mensch wilt op mij betrouwen laet u de sonden rouwen en maeckt een ghoet propoost de sonden moettij laten u selven moettij haeten soo suldij vinden troost, Och heer wilt bij mij blijven en doet mijn siel beclijven mijn hert dat is ontstelt leert mij tot allen tijden teghen mijn ghebreken strijden mij selven doen gheweldt. En laetet u niet verdrieten mijn gratie suldij ghenieten mijn utvercoren bruijdt ick en sal van u niet scheijden tot dat ick u sal leijden met mij ter werelt wt. C.D.M.
Een nieu liedeken op de wijse: Compt toch neder o heijlighen gheest. Als ick die weirelt wel aensien met al haer loose treken soo vinde ick mij inwendich blij ick seght u vrij dat sij mij heeft vergheten, Ja vergeten. Dat ickse lang verlaten heb dat en is mij noijt berouwen ick segghet u met woorden bloot dochters minoot sij en is niemant ghetrou, niemant getrouwe
[pagina 460]
Daer ghij de weirel nu om dient en oocht om naer te schieten men sach noijt schoonderen niewen niet ick seght u siet laet se u toch eens verdrieten, eens verdrieten. U schoonheijt daer ghij soo seer op staet die is hier haest verdweenen sij wort soo haestelijck om ghedraeijt en af ghemaeijt Dat heeft wel aen veel geschenen, veel geschenen. Den rijcdom die ghij soo seer begeert die is seer cleijn van machte hij wort seer haestelijck af gheteert en wech gheweert hij en is niet veel te achten, veul te achten. U ghesontheijt die ghij soo seer misbruijckt met dansen en met springhen ghij sullet noch beclaghen groot met tranen bloot ick macher u wel af singhen, wel af singhen Den tijt die ghij soo seer verquist om u hooft te vercieren ghij sullet noch becoopen claer met pijnen swaer en betalen al soo diere, al soo diere. U ooghen die ghij soo omme draijt ende soo wel mijnt te setten daer in soo suldij hebben siet noch groot verdriet. och wilter toch eens op letten, eens op letten.
[pagina 461]
U hooft dat ghij steckt in die locht met uwen hals sonder verminken maer dat ghij sacht hoet godt mishacht en den vijant bahacht ghij sout hem wel laten sincken, laten sincken. Maer hoe dat in se werck gaet ten is mij niet al vergeten maer ick belijdet nu seer breet tis mij soo loet ick en kans niet wt ghespreken, ut ghespreken. O ghij weirelsche dochters al ick macht u wel verclaren veul te langhe hebt ickt geproeft dicmals bedroet wilt de weirelt toch laten varen, laten varen. Finis.

Vorige Volgende

Een liederen-handschrift door H. Roes.

Een ander liedeken: op de wijse ancelmus (?) van assouwen.

Een geestelijck liedeken op de wijse: ick stondt op hoogen berge.

Een liedeken op de wijse: och herteken goet van wille.

Een ander.

Een ander op de wijse: fit porta criste pervia.

Een nieuw geestelijck liedeken.

Een nieu liedeken op de wijse: Compt toch neder o heijlighen gheest.

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Een liederen-handschrift
door H. Roes.