Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 7

1)	Alle sunde is en willendes werck.

2)	Opvodinghe ende discipline maket zeeden, ende dat selve voelt een yewelick, dat he gheleert hevet, also dat de guede ghewonte sal uitslaen, dat de quade gheleert hevet.

3)	Smerte ende liden wort verwonnen met lydsamheyt.

4)	Dat verkees, dat dy nummeer en rouwe.

5)	Dar na sta, dattu leever hoereste dan du sprekes.

6)	De onseker doet vorkoemet vele lude, de beteringhe eers levens vertoeghen; dar omme sal ellick dach gherekent weerden als dyn leeste.

7)	Du, holt dy cloeck yn worden, is dattu dy selven wilst bewaren dat noet is eer al andere menschen.

8)	Dattu verhoelen willest hebben, dat en segghe

	nemande; hebstu dy selven nicht bedwungen, wo hoepestu dan een swyghen van anderen luden?

9)	Het is wal to belachen, dat yemant syn onoeselheit verleset omme hat yemandes, de mysdadich is.

10)	Oelder lude ghyricheit is gelyck dem meerwunder, want als men to segghen pleghet: wat is gecker dan to vermeeren de wechspyse, wanneer des weghes ghebreket?

11)	Alle nygghegheboeren kynder komet naket to der erden: en schame dy nicht armeliker te leeven, dan du gheboeren bist.

12)	Wat is ghenoechliker dan to hebben eenen vrent, dar du alle dynck meede doerst spreken als mitti selven?

13)	Het is van groter macht te vergheeten des gheens, de dy misdaen hevet.

14)	Dy is te achten alleene, we du bist, nicht we du gheholden werdest.

15)	Noch en bistu nicht salich, is dat dy de lude nicht en bespotten.

16)	Eer dattu loevest, soe beraede dy, ende wanner du ghelovet hebbes, so vollenbrenghe

17)	Also werke, dat dy neemant en haete mit rechte na dynen veerdenste; ende al en makede dy dyne mysdaet gheene vyande, nochtan solde dy hat der lude viande maken.

18)	He soeket eenheit, de mitten onoeselen leven wil.

19)	De beeste ende de suverlikste syn is der gheenre, de gode oefenen, de hem onthoelden van vromeder echtscap, de oeren olderen bewisen gudertyrenheyt, oeren maghen woldadicheit.

20)	Du en salt nicht anders leeven in enicheit ende anders op den markede.

21)	En beghere nicht, dattu soldest gheweighert hebben, en weyghere nicht, dar du omme ghebeden soldest hebben.

22)	Du salst hebben vrede mitten menschen, mer orlich mitten sunden.

23)	Dat hevet alle begherte, dat ze menet, dat alremalk daer op ghestortet sij, daer se op verdwaeset is.

24)	Het is guet gheloevet te werden, meer dat is edeler, loevelick te wesen.

25)	Heet is dwaesheyt to ontzien, dattu nicht schuwen en moeghest.

26)	Meenen de lude quaet van dy, mer den quaeden te myshaghen is gepriset te weerden. (sic!).

27)	Spreken de lude quaet van dy, se doen dat, dat de pleghen, de gheen guet en konnen spreken.

28)	Dyn vaderlant sy dy al waer du bist. Heet is dar haeste guet, dar dat is, doer welken dat guet is, ende dat en is yn der steede nicht, meer in den menschen.

29)	De almisse en baetet nicht soe seer den de se ontfanghen als den gheenen de se gheven.

30)	De hoepe des loens wert ene verlychtenisse des arbeides.

31)	Heet is de meeste armoede te ghebruken der ghyricheit des gheldes.

32)	Een ontvruchte gheenen meedeweter dyner heymeliker dynghe meer dan dy selven, wante eenen anderen machstu ontflen mer dy selven nummer.

33)	De is arm, den selven duncket, dat hee arm sy.

34)	De van veelen wort ontseen, de ontseet vele lude.

35)	Onnoselheit van sunden is waere saelicheit.

36)	Schalkheit is oers selves pyne.

37)	Ene quaede conscienscie is dicwyle vry, meer nummer zeker.

38)	De em myt evenen moede den quade versellet, de is quaet.

39)	Nemant en salstu lychtelick loeven, neemen en saltu lychtelick beschulden.

40)	Het is ghebrekelick al dinck te gheloeven, het is ghebrekelick nicht to gheloeven.

41)	Der rycheyden sal men ghebruiken mer nicht mysbruken.

42)	Alsoe leeve, dattu nicht verordelt en werdes van dynen oversten ende dattu nicht onvruchtet en werdes van dynen ondersten.

43)	Ghene stede een meyne to wesen sunder tuech; du in dy selven ende alle dyne dynghen syn god kundich.

44)	He is stercker, dye syn begherlicheit verwynt dan die synen vyant onderwarpet: soe seer swaer is hem selven to wynnen.

45)	Die werdicheit des moedes is edelheit des syns.

46)	Die werdicheit des menschen is een edel verstandel ghemoet

47)	Een cranck ghemoet toent een scandelick.

48)	Nummer wes drovich.

49)	Een utermaten costelick leven solden die menschen leiden op der eerden, weert dat twe worden van naturen der dinghen ghenomen worden, als myn ende dyn.

50)	Die armoet ontsiet, die is onsien

51)	Ghelt ensadet den ghirighen nicht, meer et maket em quaeder.

52)	Gheloeve my: du en moeghest nicht ryck wesen ende salich.

53)	Leerstu wal, so schaeme dy quaeder to doen dan du radest.

54)	En ander verghiff altoes, mer dy selven nummer.

55)	Alsoe vele nemestu toe in doegheden, als du dyns eyghen willen uutgaest.

56)	De den quaeden spart, die schadet den gueden.

57)	Et is een ghewoenlick dynck to verdoemen, mer die sacke maket den menschen lasterlic.

58)	Wat du in dynen moet ghedacht hebbest, dat sal hem lichtelick openbaren den, dy myt dy omgaen.

59)	Die toernich ende wreet is yn synes selven knechte, die toent ghenoech, dat he onmachtich hevet ghewest thegen vroemde lude.

60)	Die nicht en kan swigen, die en kan nicht sprecken.

61)	Et is die meeste konst te konnen ghebruken der armoede.

62)	Neersten aendacht scharpet den sien.

63)	Nummer en sal men sunden mit sunden verwynnen.

64)	Dat is eyn guet man, de soe veer syne begherte ghebracht hevet, dat he nicht allene nicht sundighen will, als he nicht en mach.

65)	Die doet is beter dan dat leven des ghirighen, ende die ewighe rust is beter dan die blivende quellinghe.

66)	Niemant en wort om vromder sunden ghepynighet, want om en anders rechtverdicheit wort nyemant ghecroent.

67)	Begherlicheit der spysen syn verachtinghe der zielen, want alsoe vele alse die bueck des lichaems vort gheoket, alsoe vele to meer wort die zeele vermynnert.

68)	Al die salicheit der rechverdighen is maticheit ende ontholdenisse der spise, want die sparicheit etens ende drinckens mynnet, die en lidet ghene seecheiden.

69)	Dronckenscap is raserie der verstandenisse.

70)	De en hevet nicht ghesundes, die syn verstandenisse verliset.

71)	Mit vele banden der sunden wort he ghevanghen, die van velen wyns druncken wort.

72)	Ghene sunde kan he wederstaen, die em selven nyet regieren en kan.

73)	Een droncken mensch is eyn ende aller sunde: ghene sunde kan he verwynnen, die synre verstandenisse berovet is.

74)	Den beghere allene so behaghen, den myshaghet, dat alremalk myshaghet.

75)	Schuwe de vyande, die smekers, want sy bedrighen mit valschen pryse die lichten zielen ende setten sunden in dieghene, die em gheloven

76)	Salich is dat ghemoet, dat volcomelick hevet verwonnen dat gebreeck, dattet nicht en smeket, noch den smeker nicht en gheloevet, dat nyemant bedrighet, noch van yemant bedroghen wort.

77)	Nummer en salstu anders wat in den herten holden ende anders wat myt den monde voertbrenghen.

78)	Wattu dy schames to segghen, dat schame dy oeck to dencken.

79)	Een maneer ende een maete is altoes lovelick ende dat alre beste in allen dynghen.

80)	Nicht en battet dat men gheleert hevet, wat men doen sall, ende nicht to doene.

81)	Wat in gueden dynghen dat middel boven gaet, dat is sunde

82)	Nicht en doe, dat dy rouwe, alset ghedaen is.