Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 4

[p. V]

Koning Willem III †.

IK was een jongeling van een twintigtal jaren toen de welwillende, ridderlijke koning Willem II van de wereld scheidde.

Met de geestdrift van de onbevangen jeugd riep ook ik bij de intrede van Z.M. Willem III, te Amsterdam uit een open venster aan Dam en Kalverstraat gelegen den nieuwen koning een geestdriftig ‘Hoerah!’ toe en juichte bij de hernieuwing van het koningschap, toen kort te voren onze fransche naburen het droevig voorbeeld van 't omwerpen eens troons hadden gegeven.

De nieuwe, jonge, krachtige Willem III reed ten paleize, vertrouwende op het aanhankelijk karakter zijner onderdanen, welke het gegeven woord nooit zouden breken.

Ook de koning heeft zijne onderdanen nooit teleurgesteld. Hij heeft de toenmaals jongst herziene grondwet met vorstelijke eer en trouw gehandhaafd en uitgevoerd. Zijne katholieke onderdanen voelden zich niet als tegenstanders

[p. VI]

maar als vrienden zijner regeering. Hij had zelfs de grootmoedigheid hun toe te laten naar Italië te trekken om ook hunnen geestelijken vader te beschermen, toen deze door den Franschman (Le fils aîné de l'Eglise!) aan zijne vijanden werd overgeleverd.

Van de andere zijde vonden de uitgestootenen van Duitschland en Frankrijk, die verlangden in vereeniging een geestelijk leven te leiden, in Nederland toevlucht en vrijheid.

De koning lenigde den nood zijner onderdanen van alle zijden; met daden en woord trad hij persoonlijk offerend op.

Willem III legde ook nieuwen balsem op de wonden die in 1830 waren geslagen. Hij toonde door zijn bezoek te Brussel niet alleen den wil om oude veeten te vergeten, maar bracht tegelijk hulde aan de vredelievende bedoelingen zijns vaders en aan die van den pauselijken Stoel, welke in overeenstemming met den toenmaligen kroonprins de geheele scheuring tusschen Noord en Zuid had willen voorkomen.

Willem III huldigde daarin ook de gerechtigheid en ridderlijkheid van België's koning, Leopold II, die, van dezelfde vreedzame gevoelens bezield, de belangen der stamgenooten van het noorden gelijk die zijner eigen onderdanen ontziet en bevordert.

[p. VII]

De beide koningen waren te zeer overtuigd van de waarheid, dat, wanneer de staatkunde der groote mogendheden ook heeft gewild dat Noord en Zuid der aloude Nederlanden voortaan gescheiden wierden en onder twee Hoofden zouden staan, hunne volken voor wetenschap en kunst dezelfde belangen hebben te verdedigen en hunne samenwerking niet dan gunstig op den bloei daarvan kan werken.

Gezegend daarom zij de nagedachtenis van koning Willem III, die de hand heeft geleend tot een verbond waarin kleine volken elkanders steun, vertrouwen, bescherming moeten zoeken en steeds zullen vinden.

Hij ruste in vrede!

Het Groothertogdom Luxemburg verloor met den koning der Nederlanden ook tijdelijk zijnen vorst.

Eenige dagen na den afdruk der zesde aflevering van de Dietsche Warande van 1890 trof ons het doodsbericht.

Intusschen heeft heden de edele Regent den groothertogelijken troon beklommen, zich reeds door zijn volk gehuldigd gezien, en er reeds het medegevoel van verworven.

[p. VIII]

Willem, August, Karel, Frederik, Adolf van Nassau, geb. d. 24ⁿ Juli 1817, oudste zoon van hertog Willem I en Louise van Saksen-Hildburghausen volgde reeds in 1839 zijnen vader in de regeering. Kloek en energisch wederstond hij in het revolutiejaar 1848 de omwentelingsbewegingen in zijnen staat.

In den oorlog tegen Denemarken stond hij aan 't hoofd eener duitsche legerafdeeling; hij hield in het jaar 1866 de oostenrijksche zijde, ten gevolge waarvan Nassau bij Pruisen werd ingelijfd. Na lange verhandelingen werd die toestand, door het verdrag van September 1867, bevestigd.

De ridderlijke hertog toonde zich evenwel voortdurend eenen oprecht duitschen, vaderlandslievenden vorst, vooral toen hij, in't jaar 1870, aan het lokaas van Napoleon III weerstond en het zonder aarzelen afwees.

De Hoofdopsteller.