Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 1

[p. 257]

De Nederlandsche letteren in Frankrijk.
(Uittreksel van eenen brief aan den redacteur, geschreven den 16ⁿ November 1887.)

Le troisième centenaire de la naissance de Vondel.

L'année où le père et la mère de Joost van den Vondel ont quitté la ville de Cologne-sur-le-Rhin, et sont venus, avec leur petit enfant, se fixer à Amsterdam, cette année a été comptée parmi les époques les plus glorieuses de l'histoire de la Néerlande.

En 1597, Amsterdam florissait par son commerce continental et maritime, et le pavillon néerlandais se déployait fièrement sur terre et sur mer. Maurice de Nassau protégeait la Hollande de son épée; Houtmanlui ramenait en triomphe ses navires chargés des richesses des îles de la Sonde, et l'Université de Leyde était dans toute sa splendeur. Trois ans après, le nom de Vondel était déjà connu du public, et le marchand de chaussettes de la Warmoestraete eut la joie de l'entendre citer parmi les meilleurs poètes du temps. Le drossart du château de Muyden, le Tacite de la Hollande, l'illustre historien Hooft, avait écrit de Florence à une Chambre de rhétorique d'Amsterdam:

‘Dans votre ville, on voit ceux qui éclairent par leurs oeuvres poétiques le sombre chemin de la félicité: Kampen qui, par sa connaissance des choses de la vie, montre la beauté de la vertu et la laideur du vice, et Coster, Vondel, Brederoo et Victorijn qui font déjà prévoir ce qu'ils seront dans la suite.’

Vondel avait alors trcize ans.

Et cependant cet enfant, qui devait avoir un jour sa statue sur une des places de la capitale de la Hollande, vécut toute sa vie de privations, souffrant de toutes les douleurs causées par les humiliations, l'abandon et le désenchantement. - Vondel mourut pauvre et eut pour sépulture une tombe d'emprunt.

Mais les heures du dédain et de l'oubli passent, et le jour

[p. 258]

arrive où la postérité paye au grand homme la dette de la reconnaissance.

Le 18 octobre 1867, les rues d'Amsterdam étaient pavoisées comme en un jour de fête nationale, et la cité entière, ayant à sa tête les représentants des Lettres néerlandaises, les ministres du Roi et les plus hauts dignitaires de l'Etat, inaugurait, dans le plus beau parc de la ville l'oeuvre grandiose que Royer avait sculptée dans la pierre en l'honneur de Joost van den Vondel.

A cette cérémonie avaient pris part, non seulement les Hollandais, mais encore des Flamands. On était venu du Nord et du Sud de la Néerlande:

‘Van Noord en Zuid, van Zuid en Noord,
Kwam 't samen aan den Amstelboord.’

Aujourd'hui, on vient de l'Amérique, de l'Allemagne, de l'Angleterre, de l'Espagne, de la Belgique, de la France, acclamer Vondel et honorer en lui un des génies du monde. La France inscrit son nom à Paris, sur la façade du monument qui renferme la biblioihèque S^te Geneviève, et, dans quelques mois, un jeune Français soutiendra, en pleine Sorbonne, une thèse dont le sujet sera: Vondel et son oeuvre.

La renommée de Vondel a donc grandi depuis vingt ans, et la fête du troisième anniversaire de sa naissance contribuera encore à faire briller au loin cette pure et noble gloire de la Néerlande.

Louis de Backer.

Vondel te Rijsel en te Parijs.

Mijnheer de Redacteur,

De Fransche Vlamingen hebben warm deel genomen aan de jubelfeesten, onlangs gevierd in Belgie, Holland en Duitschland, ter eere van ‘den oudsten en den grootsten’ onzer dichters.

Vriendelijk genoodigd de Amsterdamsche plechtigheid bij te wonen, belastte de Vlaamsche Commissie (Comité Flamand de France) haar bestuur met de zorg van te antwoorden hoe vuriglijk de Fransche Vlamingen den dichter van Ghijsbreght en Lucifer bewonderen, en hoe krachtig zij het eerbewijs hem door zijn vaderland bewezen toejuichen.

Laatstmaal is de E.H. Brouwers, de welbekende pastoor van Bovenkerk, te Rijsel zeer voortreffelijk ontvangen, dewijl hij den lof vierde van onzen Nederlandschen dichter. Het woord voerende in de slotvergadering des Katholieken Congres', had hij den tijd niet zijne redevoering breed uit te leggen: nogtans is

[p. 259]

hij verscheidene reizen hartelijk toegejuicht, bijzonderlijk alswanneer hij toonde hoe krachtig in Vondels boezem de liefde voor Frankrijk nevens die voor de Heilige Kerk klopte.

Tot Fransche toehoorders sprekende heeft E.H. Brouwers wel te pas eraan herrinnerd, dat Vondel de Fransche taal bijna ter zelver tijd als zijne moedertaal begon te leeren; dat zijn eerste treurspel Het Pascha is opgedragen aan eenen zijner vrienden, in eenen brief van meer dan honderd Fransche verzen; dat de dichters der Fransche Pléiade, du Bartas bijzonderlijk, hem stof tot zijne eerste stukken hebben gegeven; dat hij dikmaals Frankrijk, onze koningen en koninginnen heeft bezongen.

Niet minder werd de redenaar toegejuicht toen hij verlangde dat in de kerk, te Montmartre opgebouwd, eene kapel opgerecht zou worden door de letterkundigen aller landen, en dat men, op eenen steen dezes gebouws, den naam zou schrijven van Vondel, die zoo menige en voortreffelijke boeken gedicht heeft tot lof der H. Kerk, harer geschiedenis en leerstellingen.

Gij ziet, mijnheer de redacteur, dat Vondel geen vreemdeling meer onder ons is. Niet te vergeefs spreekt men tot Fransche toehoorders van al 't geen uitmunt, 't zij in de letteren, 't zij in de wetenschappen. Laat mij ook toe den wensch uit te drukken dat de H. Brouwers vele navolgers vinde; dat dikwijls letterkundigen uit België en Holland tot ons mogen komen, om ons de Vlaamsche en Hollandsche dichters en prozaschrijvers beter te doen kennen. Hartelijk zullen zij ontvangen worden door de letterkundige genootschappen van Noord-Frankrijk.

Abbé C. Looten,

lid der Vlaamsche Commissie.

N.B. De eerwaarde heer Looten schrijft bovendien aan de Redactie, hoezeer hij de Dietsche Warande genegen is. Hij wenscht niets liever dan aan de Nederlandsche kunst en letteren dienst te bewijzen, en zal, zegt hij, (gelijk ook de heer de Backer schrijft), ter gelegenheid van zijn doctoraat in de letteren, ter Sorbonne, eene stelling over Vondel, en eene andere over Grotius verdedigen. De Sorbonne heeft dit goedgekeurd.