Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 1

[p. 65]

De Stempelsnijder
Theodorus van Berckel.

ONDER de uitstekendste medailleurs van de tweede helft der vorige eeuw, behoort ontegenzeggelijk op den eersten rang geplaatst te worden Theodorus Van Berckel, geboren te 's Hertogenbosch den 21ⁿ April 1739 en aldaar overleden den 19ⁿ September 1808. Men zal dus voorzeker met belangstelling het verschijnen eener brochure vernemen, getiteld ‘Histoire du concours auquel fut soumis Théodore van Berckel pour obtenir le titre de graveur général de la Monnaie à Bruxelles, Brussel 1887, in 8^o(1). Men is haar verschuldigd aan de begaafde pen van onzen geachten vriend, den heer Georges Cumont, secretaris van het koninklijk belgisch Numismatisch Genootschap te Brussel en directeur der Revue Belge de Numismatique.

Uit dit geschrift, geheel uit documenten en bewijsstukken opgemaakt, leeren wij, dat ter vervulling der plaats van graveur-generaal der munten der Oostenrijksche Nederlanden, die opengevallen was door den dood van Jacques Roettiers in Juli 1772, een wedstrijd geopend werd, waartoe zich verscheidene stempelgraveurs hadden aangemeld. Doch toen het op stuk van zaken kwam, trok de een na den andere zich terug. Zij waren allen te zeer overtuigd dat zij zich met van Berckel, die zich later ook aanmeldde, niet konden meten.

De proef die verlangd werd was het vervaardigen

(1) Afzonderlijke afdruk uit de Revue Belge de Numismatique, 1887.

[p. 66]

der stempels eener ontworpen medaille, onder toezicht van commissarissen.

Den 19ⁿ Augustus 1776, ving van Berckel den arbeid aan, werkte dagelijks elf uren, en den 19ⁿ September kon hij reeds zijne proef aan de commissarissen als geheel voltooid aanbieden.

Zijn werk volkomen goedgekeurd zijnde, werd hij den 29ⁿ September 1776 benoemd tot graveur-generaal aan de Munt te Brussel, en den 2ⁿ November daaraanvolgende als zoodanig beëedigd.

De Heer Cumont, geeft nog, behalve de acte van aanstelling, de instructie voor van Berckel van den 9ⁿ December 1776, zijne acte van eedsaflegging en eene technische mededeeling omtrent de vervaardiging van medailles in dien tijd en thans.

Aan deze belangrijke brochure is eene plaat toegevoegd, voorstellende eene zeer zeldzame, onuitgegeven, fraaie door van Berckel gegraveerde medaille, ter gelegenheid der oprichting van het standbeeld van hertog Karel van Lotharingen te Brussel, den 17ⁿ Januari 1775, welke schoone gedenkpenning, naar de heer Cumont op goede gronden gelooft, wel de boven bedoelde zou kunnen zijn.

In zijn keurig werk, getiteld Les Monnaies des Etats Belgiques Unis, Révolution Brabançonne 1789-1790, Brussel 1885, groot 8^o, beschrijft de heer Cumont de munten der belgische omwenteling van 1789-1790, door Theodorus van Berckel gegraveerd, waarbij een portret van dezen beroemden Nederlandschen medailleur is gevoegd.

Graaf Maurin Nahuys.