Dietsche Warande. Nieuwe reeks. Deel 1

[p. 389]

Van en over Vondel.

Ik begin met het eerste, eene welkome bijdrage van den Heer A.D. De Vries Az., die mij in belangstelling voor de amsterdamsche dichtgeschiedenis der XVII^e Eeuw en in liefde voor hare grootste figuur weinig toegeeft. Ziehier het stuk van Vondel, door mijn jongen belezen en oordeelkundigen vriend behoorlijk ingelijst. Men houde mij ten goede, dat ik, van achter tegen Vondels paneel, eene aanmerking plak betreffende de lijst.

A.Th.

I.
Een vergeten Gedicht
van Joost van den Vondel.

Voor mij ligt een gedicht van den prins onzer dichters, dat voor zoo ver ik weet na 1655 nimmer herdrukt werd en aan de verschillende uitgevers van Vondels werken, van Brandt tot van Lennep en van Vloten, onbekend is gebleven. Moge het voortaan een waardige plaats bekleeden in de breede rij van Vondels uitmuntende gedichten.

Het is een lofdicht op Strada's bekend werk de Bello Gallico en te vinden voor de Hollandsche vertaling van het tweede deel, gelijk die in 1649 te Amsterdam, in 1655 te Rotterdam is verschenen.

Het schrijven van dit lofdicht is een bewijs te meer voor de reeds lang toegegeven stelling (vgl. v.L. VI, 309) dat met Vondels kerkelijk geloof tevens zijn politiek geloof veranderd was en dat hij over den opstand tegen Spanje en den daaruit gevolgden oorlog geheel anders dacht dan toen hij in 1612 zijne

[p. 390]

‘Vergelijckinge’ achter het Pascha voegde. Ik laat het bedoelde gedicht hier letterlijk volgen, zoo als het staat voor de uitgave van 1655. Op de kronologische lijst van Vondels werken behoort het op het jaar 1649. De in dit jaar verschenen uitgave is mij niet dan bij name bekend¹.

Wat zijn vele Nederlanders
In hun letterwijsheit anders
Dan een veder, uit de wieck
Van een grijs Romain of Grieck
En den ouden tijt getogen?
Wat van verre komt gevlogen,
Wort hier wonderlijck onthaelt.
Wie met anders vonden praelt,
Laet zich duncken 't is zijn eigen.
Onze schrijfgedachten neigen
Wilt te weiden buiten duin.
Kruiden in eens anders tuin,
Poelen, velden, en moerassen
Over menige eeuw gewassen,
Geven aengenamer geur
Dan het groen voor moeders deur.
Kies op 't vreemt en afgesleten,
Wy de nieuwe draght vergeten,

1 De vertaling van het tweede deel is opgedragen aan Cornelis (Pietersz:) Kloeck, Rechtsgeleerde; hij was door zijne moeder, Johanna Hooft, oomzegger van Muidens drost. Indien iemand, met het oog op bovengenoemde opdracht, mocht meenen dat deze Cornelis, in zaken het geloof betreffende, tot voorbeeld heeft gestrekt aan zijn neef Albert Coenraadsz. Burgh (zie D. War. N.R., I, bl. 67) kan ik tot geruststelling mededeelen dat hij van 1657-93 op de Amsterdamsche regeeringslijsten voorkomt. Hij was getrouwd met Johanna van der Hoeven en stierf 12 April 1693.
Reg. 14. Over: even als vele Vlamingen nog heden ten dage gebruikt Vondel hier dit woord in de beteekenis van voor. Zie ook Pascha, reg. 862.
Reg. 31. Kurtius: Vondel doelt hier op Q. Curtius Rusus, die onder de regeering van Keizer Nerva een geschiedenis van Alexander den Groote schreef.

[p. 391]

 

En verzuimen aen den haert

20

't Geen ten spiegel dient bewaert.

 

Strada, een Romain geboren,

 

En van Klio uytgekoren,

 

Leert ons dit gebreck verstaen;

 

Wijst die vuile vlecken aen;

25

Komt, als Cezar, aengetogen,

 

Afgericht op oorelogen,

 

In den boezem, van het lant,

 

Dat de kroon der landen spant.

 

Onder zijnen Alexander

30

Draeft zijn pen in 't velt, zoo schrander

 

Dat hij Kurtius niet wijckt,

 

En den prijs der pennen strijckt.

 

Neêrlant, trots op nieuwe vaerten,

 

Krijght van hem de beste kaerten

35

Van zijn' bodem, velt en strant,

 

Waer hij vaen en leger plant.

 

Ieder Raetslot sluit hy open,

 

Ieder aenslagh wort doorkropen

 

En doorsnuffelt van dit brein,

40

Van dien deftigen Romain.

 

Zoeck uit Griecksche burgertwisten,

 

Noch Romainsch krackeel, geen listen

 

Nochte treken: hier is 't al

 

Wat een krijghsman leeren zal,

45

En een Raetsheer en bezorger

 

Van den huisman en den borger:

 

Hier is oordeel en beleit,

 

En het zekerste bescheit.

 

Parma, roem met kopre monden

50

Dat uw krijghstogt heeft gevonden

 

Zulck een' glans in zwarten inckt

 

Van de schacht, die eeuwigh blinckt,

 

En de weerelt toe zal stralen

 

In het licht van alle talen.

 

 

 

J.v. Vondel.

[p. 392]

Fraai en echt Vondeliaansch moge de vorm van het gedicht zijn en als zoodanig op hooge waardeering aanspraak maken, tegen den inhoud heb ik eenig bezwaar. Het schijnt mij toe dat Vondel toen hij 't bovenstaande ter neder schreef niet streng rechtvaardig was jegens de Nederlandsche geschiedschrijvers. Hij verwijt aan zijne landgenooten dat zij zich slechts bezig houden met het beschrijven van de geschiedenis der oudheid en daardoor verzuimen, die van hun vaderland te boek te stellen; Strada een vreemdeling doet wat de Nederlanders hadden moeten doen; zijn werk is het eerste dat over het tijdperk van Alexander Farnese is verschenen. Dit verwijt verdienen onze vaderlandsche historici niet¹. De eerste uitgave van Strada (geb. 1572, † 1649) verscheen te Rome in het jaar 1632; reeds in

1 Ik moet verzet beteekenen tegen dit verzet, en ik grond mij gedeeltelijk daarbij op de inleiding, door den Heer De Vries aan zijne bijdrage verbonden: ‘dat met Vondels kerkelijk geloof tevens zijn politiek geloof’ (tot zekere hoogte) ‘veranderd was’. Het is ondenkbaar, dat de geschiedwerken zijner tijdgenoten, die vaderlandsche zaken behandeld hebben, aan Vondel onbekend zijn gebleven, of dat hij aanleiding gevonden zoû hebben onbekendheid daarmede vóor te wenden. Maar inderdaad, wanneer men zich voor de bibliotheek van een geleerde der XVII^e Eeuw plaatst, is het treffend welk eene groote meerderheid van stemmen zich daaruit verheft om ons over grieksch-romeinsche toestanden, personen en voorwerpen te onderhouden en hoe, vergelijkenderwijs, onbeduidend het getal der boeken is, die over nederlandsche geschiedenis en letteren handelen. Als wij nu voor eene bibliotheek van nederlandsche schrijvers staan, vergeten wij, dat, in vergelijking met de boeken over de zoogenaamde klassieken, die 10.000 deelen zoo veel als niets zijn; een beekjen naast den Donau. Maar bovendien en veel meer: Vondel getuigt in dit vaers, niet dat men over de vaderlandsche gebeurtenissen geheel niet geschreven heeft; maar dat het den schrijvers aan kritiek heeft ontbroken:

‘Kies op 't vreemt en afgesleten (Versta: kiesch)
Wy de nieuwe draght vergeten,
En verzuimen aen den haert
't Geen ten spiegel dient bewaert.’

't Spreekt van-zelf, dat de Jezuïet Strada aan Vondel voorkomt met veel meer kritiek en onpartijdigheid in de beoordeeling van ‘Parma’ en andere hoofdpersonen der XVI^e Eeuw te werk te zijn gegaan, dan onze bekende en algemeen gelezen nederlandsche schrijvers.

‘Hier is oordeel en beleit
En het zekerste bescheit.’

Opmerking verdient echter alweêr, dat Vondel zich met zoo veel bescheidenheid tegenover de anders denkende meerderheid zijner landgenoten uitdrukt en ook hier (als alom waar hij kan) vredestorende aanvallen, onnoodige toespelingen op punten van geschil vermijdt.
Daar is nóg meer. Vondel heeft met een latijnschen schrijver te doen; hij stelt het werk van Strada dus niet tegenover de hollandsche boeken, maar tegenover de latijnsche, en vooral dáarom is zijn klacht meer dan gegrond.
A.Th.

[p. 393]

1610 was te Leiden Orlers Laurier de Nassau verschenen, terwijl ook van Meteren († 1612), om van anderen te zwijgen, vóór Strada zijne historie het licht had doen zien. Bor bewerkte omstreeks 1630 de geschiedenis der jaren 1584-1600.

Amst. 3/7 '75.

A.D. de Vries, Az.

En nu volge het gedicht over Vondel, van den hartstochtelijken ziekentrooster Jacob Steen-dam, met devies Noch vafter. Ik heb in mijn bijna voltooid werk Portretten van Vondel eenige bladzijden aan dezen vriend van den akeligen Amsterdammer Jan Zoet gewijd. Ik zal mij hier dus onthouden van iets anders van hem te zeggen, dan dat het volgende stuk geheel kursief in plano gedrukt is en mij met zijne bekende heuschheid ter uitgave afgestaan door mijn vriend Frederik Muller.

II.
Rechte Gruwel der Verwoesting¹.
Ontdekt, in den seer Door-luchtigen Verdichter
Joost van den Vondelen
Vrij-Heer van Laster-berg, Opper-hoofd van Logen-hoef. Getrouwe, en vurige Afgesant van den Groten Roden Draak: Prince der Duysternis.
Resideerende by den Groot-Vorst Abaddon, de Sone des Verderfs; Koning der Sprinkhanen. In de Seven-bergige-Stad Babel.

DEn Groten Weyfelaar², een Schandvlek aller Dichters:

Die sich een Helden-hoofd der Lasteraren toond:

By wien al d' and're staan als machteloose-wichters,

Wanneer sijn bitse pen self God en Godsdienst hoond,

1 Deze titel zinspeelt op Vondels Decretum horribile, zijn strafdicht tegen de Voorbeschikking, V.L. III, 111.

2 Dit slaat op Vondels overgang van de Doopsgezinde sekte tot de Remonstrantsche staatspartij en de Katholieke Kerk.

[p. 394]

 

Die (angedreven van den lang-vervloekten teel-Geest)

 

De Waarheyd uyt een haat en bittre nyd bevecht:

 

Geoeffend in de school des socinjaansche Quel-Geest:

 

Daar hem de gronden van sijn Last'ren zijn gelecht,

 

Hadd' d'oogen op den Troon der Wereldlijke Goden

 

(Als Beukels¹) eerst gesteld: schoon hy die Staat verstiet,

 

Het Schaaps-vel was van doen, en 't Vosse-vel van noden².

 

Dit Ampt is quaad: Maar voor sijn eygen Bende niet.

 

Sijn Dicht-konst strekt een Hand, sijn scherpe-pen een sabel:

 

Hy gaat en Stad, en Staat, en Vorst, en Prins te keer:

 

En scheld, en vloekt, en dreygd het Gheestelijke-Babel,

 

Tot in den afgrond, met haar dubbeld' Duyvels-Leer³.

 

Maar sijn gesleepen Geest hier siende weynig voordeel,

 

Om dat een Rijk (gedeeld) niet vast en kan bestaan:

 

En Babels-Hoer⁴ (al lang verworpen in Gods oordeel)

 

Sijn op-gesocht gebulk in 't bleeten niet kon schaân,

 

Hy siet de Burger-twist, en Slechthoofd⁵ word verstoten:

 

In 't troebel-water vischt den Visscher alder-best.

 

Hy kant sich heftig op Gods-Volk en Bontgenoten:

 

En stookt en blaast dit vuur, in Nederlands gewest.

 

De Vaders van ons Land, den Wachter op de Muuren,

 

De Harders van de Kerk, die hebben 't hem gedaan:

 

En Palamedes⁶ heeft vertoond in minder uuren

 

Wat Helsche-ballast dat sijn boesem hield gelaân.

 

Hier kruypt hy in sijn Schelp (en vreest de lange handen);

 

Wanneer een gauwe vond hem in sijn hol bedekt:

 

Daar hy met Wolve-muyl⁷, en Luyperts-tong en tanden,

 

(Als Cerburus) sijn gift en seever kaud en lekt;

 

En grimd, en keft, en blaft, gelijk een groote Reekel⁸

 

Die (an de band gelegd⁹) niet anders doen en kan

 

Als Logens, Lastering (in 't opgepronkt¹⁰ gekeekel¹¹)

1 De Wederdooper.

2 Schoon hij de gemeente der Mennisten verliet, had hij hun uitgestreken gezicht bij het ‘Vosse-vel’ (de list) van noode.

3 Der Contra-Remonstranten.

4 Rome.

5 Domkop: de partij der Waterlandsche Gemeente.

6 Vondel in den tegen Maurits gerichten Palamedes.

7 Eerst ontvluchtte Vondel de vervolging bij De Wolff.

8 Hond.

9 In de vervolging van den Palamedes.

10 Vercierd met rijm en maat.

11 Gekakel.

[p. 395]

 

Te braken: En voor goud¹ te brengen an de man.

 

Hy strekt een Goliath der vyandlijke Benden,

 

Om 't Heir des Heeren (trots) te hoonen en te smaân.

 

Om Vorst² en Burgery te schelden en te schenden,

 

Om 't kittel-orig-volk tot oproer an te raân.

 

Wat grondeloos geheym, wat dubbeld diepe-vragen³

 

Weet hy Apollo self te leggen in de mond

 

Om dit ver-eende-volk⁴ en Land-zaad voor te dragen!

 

Maar let men op den sin, sijn Gal leyd in den grond,

 

En Bisschop⁵ lacht daar om. Maar desen lossen Weerhaan

 

Na dat de Wind sich keerd wend ook sijn Rokje om:

 

En poogd in Babels-wal de alder-hoogste Eer-vaan

 

Te swayen boven 't hoofd⁶: Daar is hy welle-kom.

 

Nu is 't een ander tijd: Die hy eerst plach te noemen

 

Den Roomschen Tegen-Chrift, het Seven-hoofdig Beeft⁷,

 

Dat hy tot in den pcel des asgronds dorst verdoemen,

 

Is nu sijn Heyligheyd⁸, en heeft d'onfeylb're Geest⁹:

 

De sleut'len van de Hel, het Vagevuur, en Heemel:

 

Een geestelijke en een Wereldlijke-macht.

 

Dit veyld hy ons voor Blom¹⁰, al is 't maar klink-klaar Seemel:

 

En word daarom ook van sijn eygen Volk belacht¹¹.

 

Hier is hy in verstrikt: Gebonden als met Kaab'len

 

Van eygen waan: En broed veel vreemde Monsters uyt:

 

Elf duysend Maagden¹² en wel tien-maal soo veel Faab'len,

 

Sijn Brood-God angehecht¹³, schoon dat het niet en sluyt.

1 't Is niet bekend, of de boekverkooper aan Vondel iets betaalde; wel wat hij vóor hem betaalde (als boete).

2 Den Prins.

3 De bekende vraag der Nederd. Academie:
‘Wat beste en slimste tongen sijn?’
Zie V. Lennep, III, 39.

4 Het volk der Unie.

5 Wellicht Simon Episcopius, de bekende remonstrantsche geleerde.

6 De gedichten ter eere van Roomsche zaken en personen.

7 Zie werklijk bij V. Lennep, I, 35, op 't jaar 1610.

8 Maar vergelijk reeds 1612, V.L. I, 150.

9 Vondel nam dus 's Pausen onfeilbaarheid in geloofszaken reeds aan, weinig voorziende, dat de groote theoloog Bismark haar eene moderne vinding zoû noemen, wier aanvaarding de Kerk in Pruisen op het verbeuren harer door de Staatswet gewaarborgde vrijheid en bezittingen zoû te staan komen.

10 Van meel.

11 Hooft en de zijnen.

12 Op Vondels treurspel van Sinte Ursula.

13 Op de Altaer-geheimenissen en het Eeuwdicht op 't Mirakel.

[p. 396]

 

De Schotse Majesteit¹ is om haar deugd gemarteld:

 

Haar Echt-breuk, Gift, en Moord, Verradery, en Brand

 

Weer goed te maken, heeft veel konst van doen. Hy sparteld,

 

En wispeld-steerd, en springt, en drayd het na sijn hand.

 

Maar hoe hy 't pronkt, en smukt, en smeerd, en overschilderd,

 

De bobbels puylen uyt, al wrijft hy 't and'ren an.

 

Sijn Sang-konst is hier van de Maat en Toon verwilderd.

 

Maar siet: Hy doet sijn best, en so veel als hy kan.

 

Het quade goed, en 't goed weêr leelijk uyt te beelden,

 

Met reden van sijn Konst: al blijckt de valscheyt klaar,

 

Is hem een Nectar, ja een uytgesochte weelden,

 

Om in te baden: Siet hy vreest geen Ziels-gevaar.

 

Al krijgt hy meenigmaal een geesseling en brandmerk

 

Van Schaften², die hy met geen grond kan tegen-staan:

 

Hy oeffend sijn Beroep, en arbeyd in sijn Hand-werk:

 

Al sou hy ook sijn Heer en Meester self verraân.

 

De suyv're Godsdienst, die (met Vuur en Swaard bevochten

 

Van Paus en Turk, ja van de Heyd'nen) staande blijft,

 

Spijt alle Kettery en Duyvelsche-gedrochten:

 

Is 't doel-wit van sijn haat: waar op hy vinnig kijft.

 

Doch 't is vermaardheyts-lust: En 't valt hem vry wat lichter

 

Als eertijds Phlegias t'Ephesen in de Stad.

 

Die was alleen een Brand-, maar hy een Oproer-stichter:

 

En so hoog word hy ook van veelen recht geschat.

 

Sijn diepe-wetenschap, - waar meê hy al de vlekken

 

Der snoodste Schelmen, ja der Princen-Moordenaars,

 

(Gelyk met Vyge-blaân) weet geestig te bedekken:

 

En d'alder-vroomste voor te stellen als Ver-raârs, -

 

Verdiend, en wil gewis, dat and're kloeker-pennen

 

Hem roemen: Om dat hy Romeyn en Griek beschaamd,

 

Een Schaar der Dapperen in Oorloch weet te mennen,

 

Een Onderzaat tot plicht te brengen, so 't betaamd,

 

Der Helden lof en ook der Wijsen prijs te uyten,

 

Het Bruylofs-bed met Palm te eieren, na de Konst.

 

Hoe kitteld hy sich in die eer! Die hem van buyten

 

Toe-vloeyd! En niet veel meer vertoond als eygen gonst.

 

Maar is dit vreemd? dat hy hem kan in Konst verand'ren,

1 Op het treurspel Maria Stuart.

2 Schrijfpennen.

[p. 397]

 

Die in 't Gelove self geen vastigheyt en heeft?

 

De ongestadichheyt te schaven en te schrand'ren?

 

Die een Camelion sijn beeld en voor-werp geeft?

 

Die trouwe Leeraars weet 't Mom-ansicht af te halen:

 

En met den Roskam van sijn tomelose-tong

 

Te haav'nen, dat het Volk moet twijffelmoedig dwalen

 

(Indien by haar geen kun¹ meer is als 'tgeen hy song)

 

Toond groote kloekheyt, om met glimp so wel te treffen,

 

Dat logen waarheyt lijkt voor die niet beter weet.

 

Sal hem dan desen Lof niet also seer verheffen

 

Als vaadse Wijn een Krans? de Hoer een Felpen kleet?²

 

Maar siet men neerstig op sijn Gruwel der Verwoesting,

 

Daar schuyld wat wonders in, dat nau te vatten is.

 

Die zulke Zaden zayd, verwacht ook sulken oesting³;

 

In sulken Water vangt den Visscher sulken Visch.

 

Hier steekt dit Morsich Beest sijn snuyt en vuyle-poten

 

In Gods geheyligd Boek: En dicht de Harders op,

 

Als leerden sy, dat God d' onnoosle sou verstoten

 

In 't eyndelose Vuur en pletten haar den kop.

 

Hoe weet hy hier op 't naust Gods eeuwige Voorschikking

 

Te setten na sijn hand, te drayen na sijn wil.

 

Swijgt Mannen, luysterd toe, en let wat op sijn wikking:

 

Hy strijkt het vonnis: en so eyndigd u geschil.

 

Hy heeft het op sijn duym, 't ontbreekt hem aan geen weeten,

 

Waarom Calvyn Servet (so seyd hy) heeft verbrand:

 

't Was om sijn Goud te doen en Spaansche Gulde-keten⁴.

 

Wat dunkt u? Heeft hy niet van liegen fray verstand?

 

Maar hoe hy in dien drek so diep is neêr gesonken,

 

Dat hy voor sich de stank niet wel verbergen kan,

 

Is licht te vatten, want hy heeft al lang gestonken

 

Voor rijpe sinnen van een vroom Godvruchtig Man.

 

Maar datter Vrouwen zijn, die dit niet kunnen ruyken,

 

Is vreemd om te verstaan, ja boven sijn⁵ begrip:

 

Mits⁶ dat sy meerder reên en wetenschap gebruyken⁷;

1 Kennis.

2 De lof, dien hij zich zelven bereid heeft, zal hem even veel eer doen als de uitgehangen krans aan den verschaalden wijn en het sluweelen kleed aan de hoer.

3 Oogsting.

4 Decretum horribile, V.L. III, 111.

5 Moet dit niet mijn zijn?

6 Vermids, aangezien.

7 Is dit een (kwalijk aangebrachte) ironie?

[p. 398]

 

De Swabber¹ past de Kaart en Boogh en Roer van 't Schip.

 

Hier treed hy op tSchavot en woed en peurd an 't rasen

 

Of hy beseten was, en dolle-woorden sprak.

 

En sou so 't stoutste-kind wel lichtelijk verbasen,

 

Om strak na Bed te vlien, eer hy sijn buld'ren brak.

 

Wel, mach hy dan met recht de naam van Kinder Duyvel

 

Niet voeren? En de Beul van kraam- of kinderbed?

 

Die brok is al te groot en grof: hem helpt geen suyvel:

 

S' is uyt het Vagevuur en Hel te saam geset.

 

Dus mengt hy 't onder-een, en kaud en treed te samen

 

Een Kolk vol lastering, een Poel vol gruwelen:

 

Die met verfoeying (oyt) voor God-geleerde quamen.

 

Sijn eygen oordeel vloeyd uyt sijn vervloekte-pen.

 

't Is wel een seldsaam Kok: hy weet het spit te dreyen.

 

Om Kinder-bouten an te dropen en te braân²,

 

Voor Moloch. Daar en baat noch 't jammeren, noch 't schreyen:

 

Hy wil sich in die geur en Lekkerny versaân:

 

Met Nero, Kalchas en Herodis. 't Zijn de Gasten.

 

Schoon Rachel (ongetroost) den Bloed Hond tegen-staat,

 

Daar Belcebub sich meê wel dapper an verbrasten.

 

Hoe-wel het Niemand als dien Helschen Dichter baat,

 

Die (midden onder al dit Nikkerlijke-spooken)

 

Zijn Baseliscus-gift met heele Emmers braakt,

 

En uyt den vuylen-mond sijns Meesters heeft gesprooken:

 

Dat is een Logen-Geest, die op den Vroomen waakt.

 

Wat dunkt u? weet hy niet de Schriften uyt te leggen,

 

En Gods geheymen-raad te stellen bloot en naakt?

 

Indien de Waarheyt leyd in 't logenachtig seggen

 

Verward en sonder slot, vermengd en opgemaakt.

 

Sta vast, Calvijn, sta vast, Beza en Trigelandus,

 

En Bogermannus, schrikt voor 't Helsche-Monster-Dier:

 

't Spuwd Swavel-dampen uyt. Ey wijkt doch dese Man: Dus

 

Verwoed en Rasend-dol: Hy helpt u strak van hier

 

Met Bedstok³, Toffels, of met bijten, of met grauwen

 

Of loogen knuppel-koek: Fluks, pakt u van de vloer:

1 Den schrobber.

2 T.a.p. bl. 113.

3 Stok, waarmeê in de getimmerde bedsteden de lakens worden ingestopt. De regel zinspeelt op Vondels woord tot de bakers, dat zij de predikanten moeten wechjagen, die de pasgeborenen verdoemen.

[p. 399]

 

Of anders komt hy, met sijn Tygers-muyl en klauwen.

 

Hy heeft tot hulp en steun de Duyvel en sijn Moer.

 

Maar dien Quaksalver strijkt en suykerd desen Alsem.

 

Hy pronkt sijn Hemel op: als eertijds Machomet:

 

Dat is een salf op 't zeer: een Eliseesche-Balsem.

 

Wat segje? Heeft Pasquyn de mond niet schrap geset?

 

Bedaard wat, armen hals: Die treffelijke Mannen

 

En vreesen 't snaat'ren van het Straat-gedrochte niet.

 

Sy hebben uyt Gods Huys den Tegen-Christ¹ gebannen.

 

Al babbelt gy Hem na, en singt Sijn Oude-lied.

 

Al is u tong op 't heetst self van de Hel ont-steeken:

 

Gy hebt ook 't minste niet in 't stinkend Harssen-vat

 

Dat haar kan quetsen: Want 't leyd niet in 't qualijk spreeken.

 

De Waarheyd word, maar in haar gronden, vast geschat.

 

't Is best dan, dat gy haar² maar laat de God-Geleertheyt:

 

En wild u Wetens-lust in Jan-Ooms³-Boek versaân;

 

Daar hebt gy kennis van. Want 't is een snoô verkeerdheyt,

 

Dat Aker-Verkens⁴ sich in geur'ge Roosen baân.

J. STEEN-DAM
Noch vaster.
Proverb: XXVI: V.
Antwoord den Sot na sijn dwaasheyd: op dat hy in sijne ogen niet wijs en zy.

1 Den Paus. T.a.p., bl. 114.

2 Dien treffelijken mannen.

3 De Pastoor.

4 Wellicht een te-rug-gekaatst kompliment, zinspelend op het ‘Aker Varken’, dat Vondel gezegd had de uitvoering van Lucifer te bemoeyelijken.