Dietsche Warande. Nieuwe reeks. Deel 1

[p. 120]

De portretten van Pieter Cz. Hooft.

Ik ben met de geschiedenis van Vondels portretten bezig. Dit heeft mij ook de aandacht op die van Hooft doen vestigen. Ziehier wat er van blijkt. In Maart 1629 zit Hooft te Delft voor Mierevelt. In November vermaant hij den schilder hem de stukken te zenden; het schijnt dus, dat ook zijne vrouw door Mierevelt geschilderd is: hetgeen door den Schrijver van het ‘Iets’ in den ‘Alg. Konst en Letterbode’ van 1847, 1^e D. bl. 78, dan ook gezegd wordt. Onder den naam van P. Cz. Hooft heeft Balth. Huydecoper een portrettjen van Mierevelt, dat thands in het Muzeüm Van der Hoop hangt, door Quinkhard laten teekenen en door Houbraken graveeren, om het voor zijne uitgave van Hoofts Brieven te plaatsen. 't Is echter niet bewezen, dat dit portret op kleine schaal werklijk het boven genoemde van het jaar 1629 is en Hooft ooit heeft moeten voorstellen; het lijkt weinig op het nu volgende. Dit werd in 1642 door R. Perzijn gegraveerd, naar het op het Trippenhuis hangend keurig portrettjen van Sandrarts penceel - zijnde een linker ¾. - Het is een hard behandelde gravure, middelmatig van teekening. Zij is verschenen bij C. Dankertz met de romeinsche getallen Aet. LXII. A^o CIƆIƆCXLII en met een latijnsch vaers van Barlaeus. De graveur heeft er een gedeelte van Hoofts ridderketen op aangebracht; hetgeen, zoo als. Vondel in een geestig verband opmerkt, door Sandrart niet gedaan was. Van deze prent is eene kontra-gravure gemaakt, nog van veel minder kunstwaarde; waarop de rechter hand linker wordt, maar de graveur slim genoeg geweest is den degen te verhangen. Onder dit portret heeft men het vaers van Vondel geplaatst, waarin (strijdig met de gravure) gezegd wordt, dat de keten vergeten is. Naar 't schijnt omtrent 1654 heeft Sijlvelt eene nieuwe prent naar Sandrarts schilderstuk gemaakt, waarop

[p. 121]

werklijk de keten is wechgelaten. Dit portret, in medaljon gevat, zonder handen noch bijwerk, heeft niet de eer gehad aan onze letterkundigen, die over het onderwerp geschreven hebben, te behagen (K. en Letterbode, 1847, 1^o D. bl. 77; verder 162-65, en 209). Ondertusschen geeft het veel beter den indruk van Sandrarts werk te-rug: in zonderheid de oogen het voorhoofd en het haar, waarop zeer duidelijk het pruikjen, dat Hoofts bovenschedel bedekte, herkenbaar is, zijn bij Sijlvelt veel beter dan bij zijne voorgangers. Sijlvelt heeft echter ook het beeld omgekeerd; iets dat de gelijkenis altijd zeer benadeelt. Ook onder Sijlvelts portret prijkt het vaers van Vondel. In de 2^o helft der XVIII^e Eeuw zijn er exemplaren van Perzijns versleten plaat in den handel gebracht, waaronder men de letters heeft wechgemaakt en een 4-regelig vaers van L. Van Ollefen heeft geplaatst.

Voords bestaat er nog een prent, bewerkt, in zijn klop- en ponsoneertrant, door J. Lutma de Jonge, levensgroote kop, weêrgaâ voor dien van Vondel; en eindelijk het kniestuk, dat op 't Rijksmuzeüm hangt onder n^o 45, aan Leendert Bramer wordt toegeschreven, maar niets anders is dan een zeer slechte (vergroote) kopij van Sandrarts schilderijtjen, ofschoon, volgends den Muzeümkataloog, A. Bloteling er eene gravure naar gemaakt heeft.

J.A.A.Th.