Dietsche Warande. Jaargang 10
(1874)– [tijdschrift] Dietsche Warande–
Auteursrechtvrij
[pagina 105]
| |
Drie Tafelspelen,
| |
[pagina 106]
| |
Nochtans goot icker mijn oly in,
Ick spoeldese van boven tot beneden;
Ick wischtese, ick suverdese, hoort mijn gewin,
Want sy was vervuylt met onreynicheden;
En 't en is noch niet te lang geleden,
Dat ick hem noch sprack, nae mijn onthouwen.
Nu, wel an, ghy mannen ende vrouwen,
Op goeder trouwen soo compt al by;
Hebt ghy eenyge gebreeken, soo coomt tot my,
Want ick salt u van alsGa naar voetnoot1 doen ruymen.
En daer heb ick noch cruyt voor coude fluymen,
Quaede magen die scuymen, ende buyckloep, dat's claer,
Pocken en scurft, ick verdrijf 't al te gaêr;
Tantsweer eenpaerGa naar voetnoot2 sal ick u doen smallenGa naar voetnoot3,
Seere armen ofte beenen, gestooten of gevallen,
Vervuylde gallen ofte seere monden;
Jae, al waer het lijf vol diepe wonden,
Tot eenyger stonden soo sy mochten weesen,
Compt, coopt mijn oly, sy can 't al geneesen;
Mijn waer wert gepreesen boven alle doctooren,
Want ick ben een medecijn van achteren tot voren.
In hooger scholenGa naar voetnoot4 heb ick gestudeert.
Hey nu, welan, welan, wie datse begeert!
Waer dattet u deert, wie dat ghy sijt,
Hebdy geen gelt, compt, coopt om niet;
Hebt geen verdriet, is u harte gequelt,
Den armen om Gode, den rijcken om gelt;
Ick seg 't ongespelt, vrylick uyt.
Ende siet, daer heb ick noch goet wormcruyt;
Hoort overluyt, wat ick mijn daeraf vermeten sal:
Soo wie daer 's morgens een pont offGa naar voetnoot5 eeten sal,
Ick meen hy vergeeten sal alle sijn lasten;
Maer alsdan moet hy daer negen dagen op vasten.
Dan sal hy tasten ende besceydelijcken voelen,
Dat hem sijn maech ende keel begint te vercoelen,
Als hyse gaet spoelen met volle bieren.
| |
[pagina 107]
| |
Siet, daer heb ick noch pieren,
Die heb ick tot vierenGa naar voetnoot1 een kint onstreecken;
Ick weet noch raet voor alle gebreecken,
List ende treecken sonder gebey;
En daer heb ick noch een key, gelijck een ey,
Noyt sulck een hier in 't hoff en was;
Die onstreeck ick een boer, die plomp en groff was;
Van beeter stoff ras, hort mijn ontgorden,
Acht dagen daernaer is hy kerkmeester geworden,
Dese grove Jorden, nae mijn verstant.
Die Boer.
Ghisteren stont hier een meester, een aerdich quant,
Die con die boeren met salff ende oly bedriegen;
Noyt sijns gelijck, soo conde hy liegen;
Hy vercofft lijnsaet, oly, in 't openbaer,
Voor oprechte peter-oly, seer net ende claer;
Noch hadt hy wortelen mennichfout,
Die hadt hy gepluct in 't Haerlemmer Hout,
Die vercoft hy die boeren sonder sijn scaê
Voor oprechte robarber ende angelica;
Noch hadt hy seeversaet ende wormcruyt:
Hy gaff 't loot voor een stuver, het stont hem voerGa naar voetnoot2 een duyt.
Dus wyst hy 't gelt te crygen van die scamele boeren.
Ey, hadt ick hem hier, hoe soud' ick hem loeren!
Hy souder om dencken wel een halff jaer;
Dus wil ick hem gaen soecken hier ende daer,
Gins ende weder, langes deese straet.
Gans hoy! siet gins, waer dat hy staet,
Ende bedriechtet volck met schoone woorden vry!
Dus wil ick mijn gaen voegen onder sijn sy,
Ende bedriegen hem weder, soe vert als ick can.
Goeden dach, meester!
Meester.
Goeden dach, Jan!
Coompt vrylick an, sonder confuys;
| |
[pagina 108]
| |
Weet vry, hebt ghy sulcken bus met salf in u huys,
Ghy hebt den meester ten huyse binnen.
Boer.
Segt, meester, sout ghy wel conen den key uytwinnen,
Den rechten gront vinnen? ondect mijn u reeden.
Meester.
Noyt mijns gelijck, in dorpen off in steeden,
Alsoo ict heeden hier heb getoont.
Hebt ghy daer gebreck off, vrient?
Boer.
Neen ick, certeyn, soo waer ick gehoont;
Maer naest onsent woont een man ontstelt,
Die wort soo deerlijcken van de key gequelt,
Soo datse hem swelt ten halven 't hootGa naar voetnoot1.
Meester.
Jae seker, vrient, is 't alsoo groot,
Soo sout, by gans doot, al veel moeten costen.
Boer.
Jae, hy heeft veel meesters gehat,
Maer geen die hem verlosten;
Dus heeft hy mijn tot u gesent,
Want ghy sijt tot onsent seer wel bekent
Voor een meester excelent, in consten en in wercken.
Meester.
Het blijct, alsoo ghy wel moecht mercken,
Ick cortse haer vlercken al boven screven;
Maer ghy moet mijn eerst een stuck goets op die hant geven,
En dan sullen wy voort maecken verdijnGa naar voetnoot2.
Boer.
Wel meester, gaern; maer wacht nae mijn
| |
[pagina 109]
| |
Een cleyne tijt, ende blijft hier staen,
Want ick soude eerst tot die goutsmit gaen,
En vragen hem plaen, hoort toch na deesen,
Wat een stuk silver waert sou weesen,
Soo groot als een turff off diergelijcke.
Meester.
Hoort hier, vrient, sonder versijcke,
Ick weet die practijcke al wat daer op loopt,
Van Engelsen onsen, hoe men dat coopt,
Dat weet ick gehoopt alsoe wel als sy
Boer.
Weet ghy t, soe coem ick u by,
En berechtet mijn sonder verbeyden.
Meester.
Soo sal ick oick doen, al eer wy sceyden;
Dus wilt u bereyden om hier mede te swincken,
Want al dat ghy eeten moecht off drincken,
Dat sal ick u scincken, tsy wijn off bier.
Boer
Benedicite, Godt wouts, hoe wel raeck ick hier!
Dit gebuerde mijn noyt van alle mijn dagen.
Meester.
Weest vrolick ende bly, en wilt niet versagen;
Hoort nae mijn gewagen, ick sal 't u eens bringen.
Boer
Dan sal ick van blyscap een lyedeken singen;
Dus wiltet gehingen, ende hoort nae my:
(Singt)
Wy willen vrolick leven,
En drincken sonder verdriet;
Een cruys sal ick niet geven,
Wat leyter an bedreven?
| |
[pagina 110]
| |
't Is mijn gesconcken om niet.
Meester.
Dat is seecker een aerdich liet,
Maer daer gebreect noch yet, soo is 't volmaect;
Soo siet toe, dat ghy die noet te deghen craect,
Soo sal ick oock een duentgen gaen draelen:
(Singt)
Ick scenck u al te malen,
Spoelt uwen keel van 't stoff;
Die boer sal 't al betalen,
Al isset veer te halen,
Ende hy weeter luttel off.
Boer.
Dat 's wel gesongen, God heb loff!
Al ben ick wat plomp, wat groff van verstande ruytGa naar voetnoot1,
Nochtans sal ick dat drincken uyt,
Als een ruytentuyt sonder gebeyGa naar voetnoot2.
Meester.
Drinct, dat u Godt segent!
Boer.
Ei, segt toch, meester, is 't wey,
Die in den Mey nu is gewrongen?
Sy is my bycans in 't hooft gedrongen;
My dunct, sy is starcker dan goet Engels bier.
Meester.
Wat scaet u dat? ick brenger u vier,
Al sou daer scier geen peper op die pansen comen.
Boer.
Wel an, ick wachsGa naar voetnoot3.
Meester.
Al sonder scromen; siet, dat isser één.
| |
[pagina 111]
| |
Boer.
Nu wederom een andere.
Meester.
Certeyn, dat is 't anderde, also ick micke.
Boer.
Och, drinct wat ras; mijn dunct, ick sticke;
Van grooten dorst ben ick daernae verlangende.
Meester.
Onbeyt, vrient, ghy sult haest sijn ontfangende;
Dat is nu het derde, slaet daer op gayGa naar voetnoot1.
Boer.
Wel, drinct dat uyt, ende maect u frayGa naar voetnoot2,
Om vaerdich te drincken, soo hebt ghy 't leste.
Meester.
Siet, daermeê heb ick nu die reste,
Soo ick u voergespeelt heb, sult ghy mijn naer dansen;
Hout daer, neempt dat.
Boer.
Ick mach 's bescansen;
Al quammer wat meer, ick souts mijn niet belgen.
Meester.
Ke, sout ghy 't al verswelghen?
Met twee stoopen soud' ick u nyet versaeden.
Boer.
Dit is nu het anderde.
Meester.
Siet, daer hebdy 't gelaeden,
| |
[pagina 112]
| |
Ende gaet daermede binnen proncken.
Boer.
Wat ramp, ick wortGa naar voetnoot1 heel droncken
Al van dat weyken? ick sal 't niet laeken;
Conde mijn wijff al sulck weyken maeken,
Een droncksken en liet ick haer niet vercoopen.
Dit 's nu het derde.
Meester.
Dat sou ick hoopen,
Ende drincken het in, sonder vreesen.
Boer.
Dit sal nu het vierde wesen;
Daermede soo heb ick u voldaen.
Meester.
Die vlesch is uyt.
Boer.
Soo wil ick dan gaen die reys bestaen,
Al nae huys te stappen.
Meester.
Onbeyt, vrient! wy sullen noch eerst van u sulver wat clappen,
Daer ghy off seyde, doen ghy hier quaemt.
Boer.
Dat is waer -
Meester.
Wel, ick weetet geraemt;
Nu langt mijn 't silver, ende ick sal 't gaen weegen,
Ende dan sal ick u seggen te deegen
Die waerde van dien, uyt rechter minnen.
Nu langt mijn het silver!
| |
[pagina 113]
| |
Boer.
Onbeyt, vrient, ick sal 't noch eerst winnen
Met spitten, met delven, hoort mijn besceyt;
Wat weet ick, waer mijn geluck noch leyt,
Off ick ergens noch een stuck vont onder die aerde,
Dat ghy 't mijn nu seyde, soo wist ick dan die waerde,
Soo mach ick het vercoopen naer mijn gevoech.
Dat is mijn meeninge.
Meester.
Ghy sijt een boeff,
Dat u Godt bedroeff, en neemt u het verstant!
Geeft mijn dan het gelt op die hant,
Dat ghy mijn loefde, en aerselt u spraeke nietGa naar voetnoot1.
Boer.
Wat soude ick u geven? 't en sijn mijn saecken niet:
Het is mijn buerman, dat seyde ick te vooren;
Wilt ghy hem spreecken, soo moechdy 't hooren;
Wat ghy doet, en gaet mijn niet an.
Meester.
Sal ick dan niet hebben?
Boer.
Daer weet ick niet van;
Gheeft hy u wat, ghy moecht het nemen.
Meester.
Ay, vuyle scalck, met wat schoender teemen
Quaemt ghy mijn aen, ende brocht mijn in den val!
Betaelt u gelach dan!
Boer.
Ick wedt, ick en salGa naar voetnoot2:
Het wey is mijn gesconcken uyt 's hertsen gront.
| |
[pagina 114]
| |
Meester.
Ick seg, 't en is.Ga naar voetnoot1
Boer.
Ick vraech 't in 't ront;
U woorden oircont, die ghy eerstmael spraect;
Die wey is my gesconcken.
Meester.
Ende ick missaec 'tGa naar voetnoot2,
Al waerdy bespraect als een procureur,
Ghy sult betaelen.
Boer.
Ick achtet een luer,
Ick maeck mijn duer, ende ick wil vertrecken.
Meester.
Neen, boeff, ghy en sult met mijn niet gecken,
Ick sal u noch deerlijck maecken verfraytGa naar voetnoot3.
Boer.
Wel, wat is 't al meer, als 't al noutGa naar voetnoot4?
Ick sal u liever een stoopGa naar voetnoot5 weder sennen,
En dan sult ghy voor al dat volck bekennen,
Betaelt te sijn heel ende jent.
Meester.
Onbeyt, het is wijn.
Boer.
Ick ontken 't.
Ick blijf 't gewent aen dit volck te saemen.
| |
[pagina 115]
| |
Meester.
Ghy moecht u wel seamen,
U gat te vullen, ende dan te gaen strijcken!
Betaelt u gelach!
Boer.
Ghy moechter om kijcken,
Ick wil gaen strijcken naer huysewaert.
Meester.
Soo hoor ick wel, ick heb een ael by de staert,
Ghy gaet uwer vaert, ende ick sal niet crygen.
Boer.
Denct, hoe ghy ons dickwils gaet bedriegen
Met u recepten uyt coppen ende glaesen;
Ghy doet ons dickwils 't vet off blaesen
Van 't warmoes, dat wy in acht dagen eten.
Meester.
Ick waen, ick en sal niet vergeten
Die boeverye, dus gaet vry heen.
Boer.
Adieu, meester!
Meester.
Adieu, alsoo ick meen, ghy hebt mijn versocht;
Hoe deerlick ben icker oick in gebrocht
Van een soo grooven boer, op desen tijt!
Mijn daegen en baerden mijn noyt meerder spijt;
Het staet mijn tot verwijt ten eeuwigen daegen.
Nu, wat wil ick mijn veel beclaegen?
Ick mach gaen draegen mijn goet hier binnen;
Want soud' ick sulcken volck wel leeren kinnen,
Ick mocht ontsinnen eer 't was te laet;Ga naar voetnoot1
| |
[pagina 116]
| |
Dus wil ick gaen loopen ende minnen,
Ende crygen een ander boer tot mijnder baet.
Hier mede gaen ick spanceeren,
Ende ick beveel u altsaemen den Heer der Heeren.
Finis. | |
II.
| |
[pagina 117]
| |
Den bruydegom ende de bruyt vol eeren
En al deese heeren, seer reyn van namen.
Boerdelick Wesen.
Hach, hach, hey! daertoe seg ick Amen.
Wy coomen hier tsaemen, siet, sonder vreesen,
Droncken Tenoer en Boerdelick Wesen,
Om den bruydegom gepresen, met al sijn magen,
Te doen verhoogen, jae wy, by gans daghen,
Want in elcxs behaghen soo staen wy beye.
Droncken.
Ick ben diegeen, die niet garen en sceye,
Liever wijn dan weye soo drinck ick seekere.
Sot.
Daer sijdy te deghen een oprecht spreeckere;
Had ick den beeckere, ick schonck u van den besten.
Jonstige.
Swijcht van dien, laet staen u questen,
Ick moet hier vesten een ander regule,
En den bruydegom ende bruyt gaen scencken een speegeleGa naar voetnoot1,
Scoonder noch claerder en is noyt gevonden;
Want minlick begeeren heefter my meê gesonden,
Tot deeser stonden, om hier te scincken.
Sot.
Dat is oick wat! een spiegel!
Jonstige.
Jae, geen schooner en blincken;
Wilt hier op dincken, want sy is van grooter cracht.
Droncken.
Ick wet, ghy hebt hem van Aken gebracht
Den bruydegom geacht, sal wel geloueert sijn.
| |
[pagina 118]
| |
Jonstige.
Swijcht, wat sal dat van u gewardeert sijn!
Daer en mach geen eedelder begeert sijn in eenich pallaes.
Sot.
Hach, hach, hey! sy heeft hem gebracht van Sinter Niclaes,
Off van Venegen, een van tween.
Jonstige.
Al waren hier al die beste spiegels uyt allen steên,
Ick segget, datter geen alsoe goet als deesen is.
Droncken.
Mijn dunct, dat hy wel dapper gepreesen is
En uytgeleesen is, nae uwer spraeken;
Hoe souder jemant aen sulcken spiegel geraeken,
Segt mijn die saeken, ick bidts u perfect,
Jonstige.
Virgilius' spiegel, die was correct;
Want men daerdoer sach al het lantscap,
Dat die Romeinen was viantscap,
En oick die spiegel, die Hercules stelde
In die Croonycken, die welcke daer melde,
Wanneer die vianden op die see varen;
Deese spiegels seer costelick meê waren,
Nochtans by deesen claeren spiegel sijn fondacie,
En hadde sy geen comparacie,
Want dese claerheyts stacie en is niet om spreecken.
Sot.
Hach, hach, hey! hadtse mijn marotte gekeecken
Van deese weeke, mijn waerdste beminde,
Ick sou 't gelooven.
Droncken.
Holla, mijn dunct, dat ick noch een plaetse kinde,
Daer men spiegels vinden, die costelick sijn,
| |
[pagina 119]
| |
Te weten Doornick en Brugge.
Jonstige.
Al sijn sy costelick en daertoe fijn,
Men machse als de mijn niet gelijcken.
Sot.
Ey, laet ons deese spiegel eens bekijcken,
Al sonder prijcken, want het gelust my.
Jonstige.
Ghy, besetten kayaertGa naar voetnoot1, rust vry,
En u commer blust, ghy en siets niet in seven jaer.
Droncken.
Quansuys off daer wat aen bedreven waer,
Soo hebdy se verheeven claer, wel lieve, moye taddeGa naar voetnoot2.
Sot.
Ey, laet ons dese toch een reys kijcken,
Sonder lang te prijcken; want het gelust my;
Isse niet te Coelen gemaect?
Jonstige.
Ey, dasaertGa naar voetnoot3, rust vry,
Ghy en riedes niet in seven jaer.
Droncken.
Quansuys, off daer wat aen bedreven waer!
Hoe hebdyse verheven claer, wel lieve, moye tadde!
Sot.
Ick wou, dat ickse eens voor marotte hadde,
Sy sou verblijt sijn boven maten;
Hach, hach, hey! siet eens, hoe can marotte gelaeten!
Wat? hout u coenlick voor alle deese heeren.
| |
[pagina 120]
| |
Droncken.
Ey, boerdelick weesen, laet ons genuecht hanteeren,
En van dees keeren, eer 't valt noch latere;
't Is wiven werck.
Sot.
Ick gaf een scatere,
Dat marot haer snatere eens woude roeren
Voor al dit volck.
Jonstige.
Ey, plompe boeren,
Onwetende loeren, wilt u vry gaen bysenGa naar voetnoot1;
Want deese spiegel alle menschen prysen,
Leeken en wysen hier duer verblijden.
Droncken (singende).
‘Ick wil te lant uytrijden, sprack Meester Hillebrant’.
Sot.
Hach, hach, hey! dat was een bant;
Ghy hebt verstant boven alle clercken;
Gaetet soo voort, ick sal 't verstercken,
En medewercken voor alle dinghen.
Droncken.
Wel, laet ons dan een doentgen te saemen singen,
Segt mijn geringeGa naar voetnoot2, en vreest een haer niet.
Jonstige.
Hoort en siet naer mijnen spiegel claer, siet,
Die ick hier sal toonen; dus ent u snabbelingeGa naar voetnoot3.
Sot.
Wy en hebben niet te doen hier met u brabbelinge,
Maer willen een doentgenGa naar voetnoot4 uyt rechter genuecht setten;
| |
[pagina 121]
| |
Marotte sal meê singen, wilt op ons vruecht letten,
Ick wedt ghy en hoorde u daegen noyt betere.
Droncken.
Dat darff ick wel seggen, als een vermeetere,
Want elck sal hier doer vruecht en jolijt rapen,
En sy sullen daer nae met groot appetijt gapen,
Niemant salder in 't crijt slapen, dat weet ick certeyn.
Maer wat sullen wy singen?
Sot.
Maer, ‘van mijn Heer van Vallekesteyn’;
Dat gaet soo reyn, dat een man mach lusten,
Die 't siet off hoort.
Jonstige.
Ghy ongelusten, wilt u toch rusten
Op dit tarmijn.
Droncken.
Wy moeten eens singen, om vroolijck te sijn,
Al is 't u pijn, het moet nu weesen, siet,
Wy willen beghinnen.
Sot.
Jae, vry, ick sal vreesen niet;
Dus hoort nae deesen, siet, met naerstichede.
Nu heft oppe!
Droncken.
‘Het voer een’ - ke, singt toch mede,
En wilt mijn helpen, als den boude.
Sot.
'k En wist niet, wat het weesen soude;
Maer singt nu voor, ick sal mijn verstouten
Om u te helpen.
Droncken (singende).
‘Het voer een mannetgen uyt om houte,
| |
[pagina 122]
| |
Met sijnen wagene, ho he, la, he! met sijnen wagene.’
Sot.
Hach, hach, hey! dat mach elck behaegene,
Van al mijn dagene en hoorde ick genuechelijcker;
Marotte en ick, wy werden schier juechdelijcker,
Al doer dien voys, alsoo mijn dochte.
Droncken.
Ick meende, dattet niet beter gaen en mochte,
Al brochte ghy alle discanters te saemen hier;
Dus uyt jonste wy quamen hier, om u te verhuegen,
By den Bruygom ende bruyt, nae ons vermuegen;
't En is geen luegen, vry nae mijn queesten hoort.
Jonstige.
Wie heeft u ontboden?
Sot.
Wy gaen in alle feesten voort,
En metten meesten soort soo houwen wy stacie.
Droncken.
Somma, wy staen in elcxs gracie,
Die meeste nacie ons seer vercooren houden.
Sot.
Holla, wat wy orboren souden,
Dat was mijn vergeten byna dats, watte?
Droncken.
Wats datte?
Sot.
En weet ghy niet, hoe dat wy aennamen die laste,
Om elckeen hier een present te scincken?
Jonstige.
En wildy mijn spiegel dan niet sien blincken?
| |
[pagina 123]
| |
Onwetende bincke! wildy in geen gehoor staen?
Droncken.
Wilt noch wat toeven, wy moeten eerst voorgaen,
En die bruyt ende bruydegom ons meeninge uyten.
Sot.
Ick hoop, wy sullen oock wel sonder weeninge fluyten,
't Geen dat wy te saemen hebben aengenomen fijn.
Droncken.
Eer wy vergeten daer wy om gecomen sijn,
Soo laet ons toonen vry, wat wy hier bringen.
Jonstige.
Droncken Tenoer, 't sijn recht u dingen,
U loopen, u singen doet, dat ghy dick scande hebt,
Nu laet dan sien dat ghy op handen hebt;
Wat dingen brengdy? weest niet onvaerdich.
Sot.
Siet, hier isset mijn, boven al seer aerdich,
Vrouw bruyt eerwaerdich, weest het ontfanckelick;
Van Boertelick Weesen wiltet neemen danckelick,
Al isset cranckelick, het is sonder bedriegen.
Jonstige.
Wat brengdy hier?
Sot.
Maer, een kindeken in der wiegen,
Ick en wil niet liegen noch lange staen gussen,
Die bruyt sal te naeste jaer met een kindeken ruyen
Soo en derft sy niet luyen, maer haer in 't werck blussen
Te wasschen, te spoelen, te wiegen, te sussen, en alsoo voort.
Jonstige.
Dat isset geene, dat die vrouwen toebehoort,
Duer 't werck georboort van Eva, ick moetet verhalich wesen;
Want die vrouwen sullen doer 't baren salich wesen,
| |
[pagina 124]
| |
Soo ons aen die Scrift claer wert ontbonden.
Sot.
Doer 't minnelick begeeren wert u dit gesonden
Van Boerdelick Wesen, Vrou bruyt eerbaer!
Droncken.
Heer bruydegom wert mede gegeven, siet daer,
Al isset wat swaer om te hanteeren;
Het is een spade, daer ghy u sult meê generen,
Doer 't minnelick begeeren, dus neemptet in 't goet.
Jonstige.
Heer bruydegom, ghy weet, hoe een iegelijck moet
Wercken metter spoet; dus laet u genoegen,
En wilt den lantman helpen ploegen;
Wilter u toe voegen, God heeftet geheeten,
Als Adam in den appel hadde gebeten,
Ghy moetet wel weten, dat hem Godt geboot:
In 't sweet uws aenscijns sult ghy eeten u broot,
Met arbeyt groot. Heer bruygom vercooren!
Job seyt: den mensch is tot arbeyen gebooren,
Als een vogel, wilt hooren, tot vliegen altijt;
't Is die maledixie van Adam, des seeker seyt.
Dus gescietet uyt geen spijt, laet u dat niet duncken,
Al wertet u van Droncken Tenoer gesconcken,
Drinckt ghy daerom niet droncken, hoort mijn verclaren,
Want Droncken Tenoer en werct niet gaeren
Dan in die tavern, wanneer hy mach lebben,
Van 's morgens tot 's avonts altijt vry lachGa naar voetnoot1 hebben;
Tot sulck een werck is hy altijt rede.
Sot.
Hach, hach, hey! dat prijs ick mede;
En ghy, marotte, sijdy's verachtich?
Wat segdy? - Neen, seyt sy.
| |
[pagina 125]
| |
Droncken.
Ho, ho! nae vry lach soo ben ick verwachtich,
Ick wrochtGa naar voetnoot1 liever nimmermeer dan ick 't versmaede.
Jonstige.
Om dat hy hem selfs niet garen en stelt te dade,
Soo brengt hy die spaede tot een present.
Droncken.
Neemt het toch danckelick, Heer bruygom excelent!
Hiermede een ent van onsen requeste.
Sot.
Wat calt desen bloet? Het alderbeste
Compt noch in 't leste, wilt u vermannen.
Droncken.
Wat is dat?
Sot.
Maer, dat wy souden vannenGa naar voetnoot2
En den bruydegom bannen, reetGa naar voetnoot3 ghy met ons kuere
Van Boerdelick Weesen en Droncken Tenoere;
Hy moet daer duere, 't en baet geclapt niet.
Droncken.
T' JanGa naar voetnoot4, daer en dient op geslapt niet;
Waer den wijn getapt niet, wy mochten wel grauwen;
Nu fortse, ick heb den caert utgehowen
In mijnder mowen, tot mijnder baet.
Sot.
Wel, wilt hem dan leesen sonder flouwen.
Droncken.
Nu fortse, ick heb den caert gehouën.
| |
[pagina 126]
| |
Sot.
Hadt ghyse verlooren, het soud' u rouwen;
Men soud' u blowenGa naar voetnoot1 sonder genaet.
Droncken.
Nu fortse, ick heb den caert gehouën,
In mijnder mouwen, tot onser baet.
Jonstige.
Wel, wilt dan besien u sotte mandaet,
Laet hooren hoe 't gaet, en wilt niet vreesen.
Droncken.
Ghy moet eerst clincken, Boertelick Weesen,
Soo sal ick 't leesen voor al dees liên.
Sot.
Hach, hach, hach, hey! dat sal u geschien;
Wilt toch eens sien, hoe ick van voren lach,
Ick lees 't, dat het die bruyt en de bruydegom hooren mach.
Droncken (leest 't mandaet):
Jonckheyt, by der graciën Goodts verheeven,
Prince van Hoomoet ende ongeordineert leven,
Heer van Malhuysen, waerinne dat besluyt,
Keyenburgh, Sottingen, Geckhooven beneven,
Uyt onsen onvroeden mallen raede gegeven,
Om kenlick te geven onsen officiers van sinnen ruyt,
En voor onsen of anderen vrienden saluyt.
Duer Droncken Tenoer, tot deser spacye,
Hoe dat wy bannen, 't wert u beduyt,
Den bruygom uyt ons voorscreven nacie,
Soo dat hy niet meer sal coomen in ons congregacie,
Off daer wy met Venus' dierkens hoveeren,
Gebiedende een igelicken, sonder dissimulacie,
Dit te achtervolgen nae Princhen begeeren
| |
[pagina 127]
| |
Uyt alle genuechelicke bancketten wy hem royeeren
In 't Lant van vroetscappen, hoort mijn ontbinden;
Maer off hy hem eenichsins hier tegen wilde weeren,
Ende verkeeren met Joncheyts beminden,
Soo sal hy hem in 't stock t'uytkerken vinden,
Daer sy werden gesloten die sulcxs useert;
Dus die hem dees ordonnancie wil onderwinden,
En uyt ons princen jurisdixy keert,
Ordineerende hebben wy geordonneert,
Wantet van al ons mallen raede overgegeven is,
Denselven arbitralycken te werden gecerrigeert,
Dat's: te blijven by sijn bruyt soo lange sy in 't leven is,
En alle oneerbaerheyt, 't welck wel eer van hem bedreven is,
Moet hy versaeken by sonderlinge,
Als dobbelen, speelen, droncken drincken, hoereren, soo 't voorscreven is,
En sal hy voort meer tot geender tijt volbringen,
Noch comen daer Venus' dierkens als lijsterkens singen,
En schowen dat en diergelijcke guyteryen,
Naemelick daer dees jongers dansen ende springen;
Want ghy moet van Droncken Tenuer en Boerdelick Wesen sceyen,
Mits dat ghy gedaen hebt tegen ons Princen ordinancy, sonder beyen,
Het welck ons niet te lyen en staet.
Waerom wy u swaere punicie verbreyen,
Als dat ghy gebannen sult sijn, sonder genaet,
Uyt al ons Princhen landen, dees reden vaet;
Willen en gebieden hier niet te doen tegen
Wantet dus geslooten is by den mallen raet.
Niettegenstaende eenige brieven ofte bewegen,
Perfectelick ende scarpelick vercreegen
Off eer gierichye (?) vercrygende, 't wert u gebrieft,
Wantet onsen Prins en synen raede aldus belieft.
Ghegeven in 't Hoff van ons, jonge juechden,
En onder geteykent met ons Princen signet,
Den eersten in Maye, leert als de verhuechden.
Onder staet geteykent: vervalt met vruechden,
En alle druck moet aen d' eerde sijn geset.
| |
[pagina 128]
| |
Gegeven in 't Hoff van ons jonge juechden,
En onderteykent met het Princen signet,
Dat de bruydegom sal gaen by de bruyt te bedt,
Vry onbelet, doe ick u het rappoort;
Nu, d'een segget den anderen voort!
Sot.
Hach, hach, hach, hey! ick segget u after, hier vry nae hoort,
Wat batet versmoort? hy is daeruyt pleyn.
Jonstige.
Nu, Heer bruydegom ende Vrouw bruyt reyn,
Als Jonstige Minne moet ick u conforteeren nu,
Siet een spiegel, daer ghy u sult in speculeeren nu,
Dus wilt u keren scu van dese guyten.
Droncken.
Laet sien u spiegel, toont se nu hier buyten,
En wiltse ontsluyten, het dunct my nu tijt sijn.
Boerdelick.
Och, hadtse Marotte, sy sou seer verblijt sijn,
Al in jolijt fijn, dat weet ick te vooren.
(Hier sal Jonstige Minne een bordeken toonen spiegelsgewijs, en daer sal in gescreven staen het woorl Goodts, ende seyt aldus):
Siet daer de Spiegel sonder verstooren,
Dit is de Spiegel, die ick hebbe verheeven,
Dit is de Spiegel boven alle vercooren,
Dit is de Spiegel, die ons is gegeven;
Sonder desen Spiegel en mochten wy niet leven,
By desen Spiegel wert alle vuylicheyt verdreven,
In desen Spiegel syedy al wat er mach bestaen;
Dus, sijdy met eenyge smette bevaen,
Soo wilt nae 't vermaen in desen Spiegel kijcken,
Soo siet ghy, hoe ghy u sult mogen dwaenGa naar voetnoot1,
Want desen en is niet om gelijcken;
| |
[pagina 129]
| |
Maer het is een Spiegel voor armen en rijcken,
En doet van u wijcken alle sondige swaerheyt.
Wie sou vertellen van desen die claerheyt,
Het is die waerheyt en het licht der aerden.
Droncken.
Dese Spiegel is wel van grooter waerden;
Dus wiltse aenvaerden, siet, wat men u gaet jonnen.
Jonstige.
Dese Spiegel wert de bruyt en den bruydegom gesonnenGa naar voetnoot1,
Doer 't minlyck begeeren van Jonstige Minne;
Als u wat overcoompt, speculeert u hierinne,
Met hert en met sinne sult ghy verhuecht werden.
Boerdelick.
Marotte doer desen sal veel verjuecht werden;
Siet, sy lacht er omme! wat sal se toch ropenGa naar voetnoot2?
Wat segt ghy, Marotte?
Jonstige.
Laet Boerdelick Weesen loopen;
U oogen doet open, desen Spiegel aenscout,
En siet hierin, hoe Christus sijn bruyt heeft getrout
Aen des cruycen hout, doer lieft' openbaerlick,
En betaelden aldaer ons sculden swaerlick;
Spiegelt u hierin claerlick, Heer bruydegom jonstich,
Hebt u huysvrou in waerden, sijt haer altijt gonstich,
Soo Christus sijn Kerck en bruyt verkooren doet.
En wederom, Vrou bruyt, ghy u man niet verstooren moet,
Maer gehoorsaem wesen door liefde bloot,
Als Christus sijn vader was totter doot;
Laet hy sijn u hootGa naar voetnoot3, weest hem reverentelick,
Als Christus ons hooft is van ons presentelick.
Dus weest u pertinentelick hier in speculeerende,
En weest malcander in lyefden eerende,
Alle twist offwerende tot uwer vramen,
| |
[pagina 130]
| |
En spiegelt u in desen spiegel te saemen,
Soo werdy van blaemen los, vry, en vranck,
En neemptet van Jonstige Minne in danck.
Stelt uwen ganck nae mijn uytleggen.
Boerdelick.
Die bruyt en sal 't mijne oick niet ontseggen,
Dat dorst ick wel wedden om een knip.
Hach, hach, hach, hey! hadt sy dat kindeken in haer slip,
Soo sou sy eerst sijn verhuecht te degen.
Jonstige.
Ent uwen clap, 't is tijt geswegen,
Van u boertelick plegen wilt u gelaten;
Want dit volck heeft hier wat anders te praten;
Dus wilt afflaten; - daermede gedaen.
Droncken.
Dat wy bestaen, wilt danckelick ontfaen,
Ghy constige sinnen,
Wilt niet versmaên ons slecht vermaen,
Het geschiet uyt minnen.
Jonstige.
Peynst: Const te ontbinnen, is swaer te beginnen
Voor die dat dagelijcxs niet en hanteeren.
Boerdelick.
Ons boertelick useeren wilt ten besten keeren,
Doer 't minnelick begeeren is 't, dat wy 't ontfouwen.
Jonstige.
Den Spiegel, vol trouwen, wilt reyn behowen,
Om daerin te scowen principale.
Droncken.
Oorloff, Heer bruygom! met dese tale.
| |
[pagina 131]
| |
Jonstige.
Oorloff, Vrou bruyt! met u Jonckvrouwen.
Boerdelick.
Oorloff, het hoopken al te male!
Droncken.
Oorloff, Heer bruygom met deser tale.
Jonstige.
Oorloff, ghy Heeren in 't generale.
Boerdelick.
Oorloff, die ons hier vruecht sien brouwen.
Droncken.
Oorloff, Heer bruygom, tot deser tale.
Jonstige.
Oorloff, Vrou bruyt, met u Jonckvrouwen;
Neemt jonst voor const, hoe dat wy 't knowen,
't Geschiet sonder flowen, uyt rechter duecht,
Van Trouw moet blijcken, vervult met vruecht.
Finis.
Lambert Dirrixzn de Vult, fecit. | |
III.
| |
[pagina 132]
| |
Ick groet dit geselscap, al die hier bennen,
Godt geeff u al te saemen goeden dach! -
Nu, elck koop nae dat sijn buydel vermach;
Vaet mijn gewach hier in 't generaele,
Besiet toch mijn eyeren, en hoort nae mijn taele,
Sy sijn seer dunne van scaelen en groot van doren,
Dat seyden mijn een out man, men mochter soo wel off boren
Een jonck wijff van voren, dat laet ick daer;
Besiet daar is nog een ander goet paer,
Die heeft onse vaele Caeckelaer selven geleyt,
Wildy 't niet gelooven, soo vraechtet onse meyt,
Die heeft hem selven op 't nest sien huycken;
En het sijn eyeren soo versch, ghy moechtse wel ruycken,
Isser in een cuycken, dat hebt ghy meê;
Daer en sijn geen beter eyeren in steê,
Ick hebse hier meê noyt haers gelijck
Te Heemsteê, te Overveen, te Velsen, noch in die Wijck,
Al die ick hier kijck, sijn alsoo ront als clooten.
Siet, dat is van onse hennetgen met die ruyge poten,
In die Santpoort noch in Scooten en isser geen soo oprecht,
Noch van Sparendam men geen beter ter merckt en drecht;
Al van Sperwou quam een knecht tot mijn geloopen,
Dat hy van mijn eyeren woude coopen, al om te setten,
't Stuck gelt een oortgen, dus gae icker meê wetten,
Waer sou 't mijn letten, off 't moet mijn luckken;
Want ick heb hennen, die nimmermeer en cluckken,
Siet daer wil icker een ander paer uyt ruckken,
't Stuck is wel ruym een oortgen waert.
Dat is van onse hennetgen met sijn ruyge baert;
Mijn goet is vermaert, waer dat ick ben.
Siet, dat is van onse groote Lombaertsche hen,
Die se ken, en laetse niet gaen,
Sy is soo willich in 't leggen, maer nog veel liever onder den haen.
Ick en sou 't niet verslaen, waer 't niet waerachtich,
Al waert ghy van leeden noch so onmachtich,
Ghy werter of crachtich; dus steect se vry in u muyl,
Siet, dat is van onse sprickelde tuyl,
Die sijn selden vuyl, 't is waer al by mijn siel;
Siet, dat is van onse gecuyfde criel,
| |
[pagina 133]
| |
't Was een jaer out, t' Sinte Michiel, en twee dagen;
't Leyt seer wel, maer ick moetet self te nest jagen,
't En baet geen clagen: maer het leyt veeltijts in 't gras;
Dat's van onse Toentgen, dat coft ick van Sint Anthonis cas,
Het heeft doorkens soo geel als was, en sy blijven lang heel,
En sy smaecken alsoo lecker in den wijn candeel,
Sy loopen soo glat al doer die keel,
Ick souse meê seer wel moghen,
Gans May, dat sijn noch eyeren, die oick wel dogen,
Vry sonder logen, om veer noch om vert,
Soo en coomender geen beter eyeren ter mert
Dan die, dat is van onse bastaert met die lange cam;
Daer was een pater, die 'r een stuverwert off nam,
En daernaer soo quam een beghijntjen al over 't water,
Die cofter een hondert al voor haer pater,
Daerom crijcht sy somtijts een claeter, al sonder kijven;
Ick en mach 't niet al onthowen, waer dat mijn eyeren blijven,
Maer van twee wijven werdet mijn laest vermaent,
Datter om 't steê geen eyeren sijn, die beter sijn gehaent,
En oick, sy verstaen 't oick waer datse staen,
Datter in gans Hollant en is geen beter haen
Dan mijn Besaen met sijn roô veêren,
Ick en woudes hem om een gulden niet ontbeeren,
Alsoo can hy hem verweeren, en hy is onbeswicht,
Dat ghy 't saecht, hoe dat hy tegen ons buermans gans vicht,
Hy is sijn hennen alsoo dicht, en daertoe onvervaert,
In 't lant en is geen haen, die sijn hennen bet bewaert;
Daerdoer is hy oick vermaert, en dat doer sijn scoone spooren,
Als hy crayt, ghy moecht hem wel over een mijle wechs hooren,
Hy en geeftet niet verlooren, ick seg 't u by mijnder trowen,
Een huys is te betGa naar voetnoot1, daer men een goet haen howenGa naar voetnoot2;
Want die vrouwen een goê haen prijsen,
Als hy dan wat lustich is in 't rysen;
Dat mach ick wel bewysen, en al met ware reên,
Want een goê haen hout sijn hennen wel in vreên
Maer sijn derde been, dat macher wonder by doen;
Als hy lustich is in 't climmen en daer toe coen,
| |
[pagina 134]
| |
In 't nest off in 't groen, om sijn hennen te gerijven,
Soo wert hy gepreesen al van die wyven;
Dus wilt nu vruechde bedrijven, ghy aerdige compaeren
En wilt u met u speeren verweeren, als vrome haenen.
Ick wil weêr nae Wessaenen, 't is hier genoch off gepraet.
Neempt dit in deuchden en weest niet quaet,
Maer alle droefheit laet, en weest altsaemen verblijt;
Wilt vroolick leven in deese genuechelycke tijt;
Die Heer gebenedijt sal u dan wel Sijn gracy geven.
Onthout dit van een lantman, geheeten Steven,
Hy behoet u voor 't sneeven, die alderopperste Vorst,
Mijn dunct, dat mijn lippen cleven van grooten dorst.
Oorloff, mijn Heeren! al sonder verlangen,
Ick wil nae huis, het dunct mijn tijt sijn;
Oorloff, mijn Heeren! al sonder verlangen,
Weest voort aen met alle duechden behangen,
Soo sult ghy coomen hier boven in 't eewyge jolijt fijn;
Oorloff, mijn Heeren! al sonder verlangen;
Ick wil naer huys, het dunct mijn tijt sijn;
Sonder ghelt soud' ick mijn eyeren haest quijt sijn.
FINIS. |
|