Dietsche Warande. Jaargang 5

[p. 184]

Wandalisme.
XXI.

Onlangs las men in de ‘Leidsche Courant’:

‘Het saizoen nadert alweer, dat menig inwoner van Leiden, zijn ouden gevel moede of wegens deszelfs bouwvalligen toestand gedwongen, er een nieuwerwetschen voor in de plaats gaat zetten, en tegen het najaar wordt dan menigeen verrast door het geheel moderne uiterlijk van een huis, dat gedurende den zomer achter een heimelijk beschot werd opgemetseld en getimmerd, doch, afgebroken, tevens met zijn verleden en zijne overleveringen brak. Het ergste is maar, dat zoodoende van lieverlede ook nog al iets van de aanschouwelijke geschiedenis der stad pleegt verloren te gaan, hetgeen het hart van den oudheid-minnaar zeer doet. Ik spreek niet van het schandaal door de slooping van het merkwaardige timmermans-gildehuis gepleegd¹, van de historische steenen in het huis op het hoekje van de Burgtsteeg achter eene onedele kalklaag, den hemel zij dank! nog maar verdonkeremaand; overal gaat in ons land het vandalisme, zonder gezag, dat het verhoede of zich erbarme, ijverig te keer en zelfs breekt de staat met de zigthare overlevering der vaderen. Verdwijnt niet eerlang het Binnenhof? staat niet het karakteristieke stamhuis der Huygensen onder mokerslagen te bezwijken? Briser la tradition, zegt een ernstig schrijver dezes tijds, c'est mettre la hache aux racines et tarir la vie sous pretexte de la renouveler. Maar eene hoe groote menigte van steenen, sieraden, snijwerken, ondergeschikte bijzonderheden, merkwaardig door kunstvaardigheid en overleg, belangrijk

1 ‘D. Warande’, 1857 (III), bl. 107.

[p. 185]

voor de stedelijke geschiedenis, voor het minst afdruksels van hun tijd, zijn door onoplettendheid, onverschilligheid, ook al uit gebrek aan een lokaal om ze te bergen, verloren gegaan! Zoo dikwijls staat op een sleutelsteen, op een steen in den gevel, een jaartal of een wapentje, hetwelk den oorsprong, de afkomst, de vroegere bestemming, de voormalige bewoners van het pand verklaart of aanwijst; hoe dikwijls vindt men steenen met bloemkransen uitgehouwen, tegels met tasereelen uit de gewijde geschiedenis voorzien; hoe vaak eene gebeeldhouwde trapleuning, een aardigen schoorsteenmantel of eene schoorsteenplaat, eene kunstige betimmering, zwierig en bevallig smeedwerk of wel een zerk, waar iets op staat afgebeeld of te lezen is! Wilt daar in het vervolg op letten, stadgenooten! slaat dat alles niet langer als barbaren stuk, maar neemt de moeite u bij den architect J.W. Schaap, op de Pieterskerkgracht, te vervoegen, met vermelding van wat er voorhanden mag zijn. Hem is verzocht alle steen, hout of ijzer van belangrijken aard of met distinctieve teekenen voorzien erkentelijk in ontvangst te nemen, te deponeren in eene zaal van het huis aan de overzijde zijner woning en er den aanbrenger eene kleine belooning voor ter hand te stellen.’

J.K.

Wij maken van deze gelegenheid gebruik om, naar aanleiding van bovenstaand artikeltjen, welks literaire herkomst niet moeilijk te raden is, de Amsterdamsche burgerij mede te deelen, dat ook het hier gevestigd Koninkl. Oudheidkundig Genootschap de ruime zaal van het lokaal weleer bekend onder den naam van ‘De Duizend Kolommen’, O.-Z.-Voorburgwal, in gebruik heeft en daar, ongetwijfeld, zeer gaarne oudheden als de boven omschrevene in ontvangst zal nemen.

Red.