Dietsche Warande. Jaargang 4
(1858)– [tijdschrift] Dietsche Warande–
Auteursrechtvrij
[pagina 474]
| |
‘De Grimbergsche Oorlog’,
| |
[pagina 475]
| |
Dat si den seghe hadden verloren,
Ende haer vriende, haer maghe,
Deedse weenen by nachte, by daghe,
Ende droeven, dat si by desen dinghen
Lettel goets slaeps ontfingen;
Dus lacher vele tot op den dach,
Dat men die sonne scinen sach.
Ga naar margenoot+ Doe stont selc op ende ginc hem cleiden,
Selc bleef lange (van siecheiden
Die si hadden) liggen, tien stonden,
Ende van slagen ende van wonden.
Na deze nederlage ontboden de momboren zonder uitstel al de leenhouders en banrotsen van Lotharijk en Brabant. Te dezer vergadering kwamen: Godevaert van Leefdale, Arnout van Crainhem, Hendrik van Rotselaer, Philips van Wavre, Godefrijn van Nivele, Jan van Dongelberge, Jan van Campenhout, Wouter de Beer, dezes zoon Willem, Jan van Aa, Gevaert van Pede, Florens van Hobosch, Gossen van Pollaer, Willem van Pamele, Jan van Hanut, Jan van Haspengouwe, Zeger van der Molen, Jan van Eversberge, Wouter van Huldenberge, Godevaert van Elinghen, Hendrik van Haren, Hendrik van Hombeke en andere.
Ga naar margenoot+ [Ende] bespraken hen te hande,
Hoe si hoer scade ende hoer scande
Best gewreken mochten.
Ondertusschen vereenigde ook Heer Arnout van Grimbergen zyne voorname Ieenmannen; Ende alse die ghene clein ende groot,
Die heer Arnout ontboot,
Quamen in de sale groot ende wijt,
Daer hi met sinen sone tier tijt
Ga naar margenoot+ T'enen rade was gestaen,
Die heren vragheden hem saen
Wat hi begherende ware;
Doen antwoerde hi al openbare,
Ende seide: ‘Ghi heren, ic segge u,
Ic soude geerne sien nu,
| |
[pagina 476]
| |
Dat wy reden haesteleken
Te Vilvorden die borch afbreken,
Ende dat wy daerna al
Verbernen groot ende smal;
Ga naar margenoot+ Want die Brabanters niet
En selen daeran weren iet,
Si sijn verveert om den onseghe:
Daerom laet ons varen weghe
Al nu strueren onse vianden,
Beide met roven ende met branden,
Dat hem des oirloghes verdriete.
Ic saghe geerne dat men ons liete
Voert ane over dat wy waren!
Daer na laet ons te Bruessel varen,
Ga naar margenoot+ Ende winnen, of wy moghen, die stat;
Want ic segge u te voren dat,
Dat wy ghene Brabanters en sien
Jegen ons te velde tien
Noch meer comen t'enighen stryde.’
Doen antwoorde sonder beide
Heer Geeraert, die heere van Breda,
Die heer Arnout bestont na
(Oic haetti die van Brabant seere);
Hi seyde: ‘Seker heer Arnout, heere,
Ga naar margenoot+ U raet dunct my herde goet
Dat wy [niet] letten; des sijt vroet:
Dat es onse oirbaer groot
Dat wy gereiden al ons conroot;
Ende laet ons varen op Brabant,
Roof stichten ende brant;
Wy selen die stat wale winnen
Van Bruessel ende daer binnen
Varen: ons en sal, sonder waen,
Niemant meer darren bestaen;
Ga naar margenoot+ Nadien dat si ons sijn gehaet,
Willen wy hem oirloges maken mat.’
Tesen rade antwoorde vlugge
Heer Arnout van Oyenbrugghe,
Ende sprac: ‘Ghi heren, dese raet
| |
[pagina 477]
| |
Dunct my onorberlic ende quaet;
Ic riede bat, woudijs my mede
Volghen, dat men vasten vrede
Gave nu aen beiden siden;
Want aen d'orloghe ende an stride
Ga naar margenoot+ En es wasdom, noch bate;
Daer ane verliesen rijcke ende mate,
E[n̄] waken op die Gods viande.
Oec eest lachter ende scande
Dat kersten volc in wedersiden
Andren roven ende bestriden.
My docht goct, dat wy over een
Met dien van Brabant droegen gemeen,
Ende dat wy maecten een soendinc
Jegen Godevaerde den jonghelinc,
Ga naar margenoot+ Die ons overhere is van rechte.
Wel weten ridderen ende knechte
Dat men Grimberghen hielt te leene
Van den hertogen, die gemeene
Heren waren van Lothrike,
Ende van Brabant diesgelike
Graven. Dat onse vorderen af
Braken tier tijt, dat 't lant gaf
Die keyser van den Roomschen rike
Enen Godevaerde van Lothrike,
Ga naar margenoot+ Die men van Ardennen hiet,
Ende Huge Capet, dat bose diet,
Den hertoge Kaerle vinc
Met verraderlike dinc,
Om dies hi, als ic vernam,
Die crone calengieren quam,
Die hi geerne hadde verworven;
Want si hem was verstorven
Van sijn broeders sonen een.
Hierby, woudijs gemeen
Ga naar margenoot+ My volgen, soudic's wel raden
Dat wy metter minste scaden
Met den jongen hertoghe Godevaerde,
Ende met sinen genoten waerde,
| |
[pagina 478]
| |
Maecten ene soene vaste,
Ende elc hem binde.. [ende] laste,
Die vonden wiert in onrecht,
Den anderen te beteren slecht.
Al sijn wy noch aen 't beste boort,
Ic rade te makene accoort
Ga naar margenoot+ Eer dat meer te deser tijt
Verwerre; want duere dese nijt
Tusschen ons, ende desen hat
Verlanghe, wine selen's te bat
Nemmer hebben, des ducht ic sere,
Ende wy selen in lane so meere
Verliesen moghen meer dan winnen.
Onraste en sal niemant minnen,
Des doen ons vroede lieden gewach,
Daer men raste hebben mach.’
Ga naar margenoot+ Doen sprac heer Willem die borchgrave:
‘Ic hoor gedingen, en weet waer ave;
Wat hebben wy metten soene
Oft metten peyse nu te doene
Jegen Brabant, dus segt my,
Daer ontedelt souden worden by
Onse heren ende haer geslachte,
Die men oyt vermogen achte,
Ende voer so vrien lieden helt.
Laet ons opsitten met gewelt,
Ga naar margenoot+ Ende varen in Brabant so bereide,
Dat hem leet was, eer wyGa naar voetnoot[*] scheiden,
Dat sy ons oyt sagen ane.’
Doen sprac heer Godevaert Screyhane:
‘Heer Willem, ghi spreekt onwiselike;
Waendy den jonghen hertoghe ryke
Uit sinen goeden te jagen te male?
Ic segge ons dat te voren wale,
Dat die raet van her Arnoude
Van Oyenbrugghe bat helpen soude
Ga naar margenoot+ Dan u raet, her borchgrave,
Daer ons noch soude comen ave
| |
[pagina 479]
| |
Verdriet, scade, toren, mesweinde.
Ic ducht wy selen noch ten eynde
Die roede comen selfs erst houwenGa naar voetnoot1;
Want wy sitten in goeden trouwen
Den lande te na van Brabant,
Om overdaet te doene in 't lant.
Werden si gerechtelike
Op ons verbolgen gemeinlike,
Ga naar margenoot+ Ende si haer volc al uyt gebieden,
Sy selen ondancs onsen lieden
Dat lant doirvaren sonder were,
(Sy hebben ons te groten here),
Ende haren wille doen daer in,
Dies wy meer noch min
En selen verbieden connen,
Al hebben wy oirloge begonnen.’
Doen sprac van Herlaer heer Gevaert:
Wildi dat wy al vervaert
Ga naar margenoot+ Vore hem wijcken ochte vlien?
Dat en sal niet gescien.
Hier sijn vele stoute baroene,
Die node sere t' eniger soene
Laten comen, dies onere
Here Arnout onsen alder here,
Of wi allen hebben mochten;
Daer en sal eer meer gevochten
Noch onmin werden, dan 't es nu.
Daer by, ghy heren, ge[tr]oestet u;
Ga naar margenoot+ Es hier oic yemant, die 't hem ontsiet,
Hine vare voerder niet,
Mer blive hier en hoede 't lant.’
Doen sprac heer Willem Tant,
Ende seide: ‘Heer Geraert van Herlaer,
Ic wane hier niemant en heeft vaer;
Maer ghi spreect domplike;
Ic segge u dat sekerlike.
Heer Gódevaert heeft waer gheseit,
| |
[pagina 480]
| |
Wy begheren ons groote leit,
Ga naar margenoot+ Ghi, ende ic, ende alle mede,
Die onpeis gheren, ende vrede
Achter setten ende soene;
Ghi sels noch seggen, ridder coene,
Dat ghy wout dat sijn wille
Geschiet waer, lude ende stille,
Ende ghi mocht in corter wilen
Varen over hondert milen.’
Doen sprac van Grimbergen die here:
‘Dit en hulpt min noch mere!
Ga naar margenoot+ Bi den Heere, die hem crucen liet,
Vilvorden sal, wats gesciet,
Al af gedaen werden clein ende groot,
Oft ic blive in den wille doot;
Sy hebben my gedaen leyde,
Ende dic gehert in desen veyde;
Mag ic, 't wert hem geloent.
Wat hulpet dat hier ymant croent,
Ochte meer toespreect? het moet sijn!
Oic bid ic alle vrienden mijn
Ga naar margenoot+ Dat sy opsitten zonder sparen,
Ende met ons derwaert varen,
Ende afdoen, dat wy vinden daer.
Ic weet wel over wair,
Dat van Oyenbrugghe heere Arnout,
En Screyhane die ridder stout,
Ende heer Willem Tant, die ridder vry,
Om doget dit raden my,
Om 't lant, om poort, om dorpe, om steden
Te passen te brengen ende in vrede,
Ga naar margenoot+ Ende ter goeder vasten soene.
Het sijn ridderen wijs ende coene,
Ende daartoe getrouwe ende vroet,
Ende raden my dat al om goet;
Maer ic wil 's nemmermeer horen nu.
Sit alle op, des bid ic u.’
Doen riepen sy alle gemeine,
Out, jonc, groot ende cleine:
| |
[pagina 481]
| |
‘Wy willen ons bereyden gaen.’
Hier met schiet die raet saen.
Dan bereidden zich al de krygers voor den tocht en vereenigden zich welhaest op een veld buiten Grimbergen. Heer Arnout deelde zijn leger in vier scharen; de eerste schare leidde de grave van Vianden, wien de standaerd van Grimbergen toevertrouwd was; de standaerddrager in deze vaert was een vrome knape, Jan van den Dale genaemd. De heer van Breda voerde het bevel over de tweede schare. De derde stond onder Geeraert van Assche en de vierde onder den heer van Grimbergen. En zoo togen zy naer Vilvoorde op St. Jansdag, in midzomer.... Dat groene sijn bossche, heiden,
Ende die beesten gaen ter weyden,
Ende die maegden gaen spelen uyt
Met haren lieven in 't soete cruyt,
Bloemen lesen om te maken hoede,
Om te dragen met blyden moede,
Ga naar margenoot+ Overmits der nieuwer minnen
Harer jonger herte binnen,
En̄ te veldeGa naar voetnoot[*] staet de vrucht,
Ende soete wert de lucht.
Als die van Vilvoorde het naderend leger vernamen, wisten zy niet wat beginnen: zy vloden van angst wat zy mochten naer Brussel, en het volk dat de burcht hield vlood ook, en de Grimbergsche heeren kwamen zonder slag of stoot te [Vilvoorden] binnen en wonnen daer veel goeds en schatten: Coren, meel, wijn met tonnen,
Erwiten, bonen, runderen, baken,
Dat sy al te hemwaert traken,
Ende daden 't op wagens laden al.
Oic vonden si dair sonder getal
Peerden, ossenGa naar voetnoot1, scapen mede,
Ende menich vercken tier stede
Dat sy t'huuswert dryven daden.
| |
[pagina 482]
| |
Oec daden si daer laden
Ga naar margenoot+ Menighen scrine met schoonheiden;
Cussens, bedden ende ander cierheide,
Dies si vanden vele te niede;
Want het waren rike lieden,
Die dair woonden in die[n] daghe.
Toen alles geplunderd was, braken zy de burcht en de zale af en staken den brand in het dorp. Ende heer Arnout dancte eiken here
Van der vrientscap ende der ecre,
Die si hem hadden gedaen.
Sy antwoorden weder saen,
Dat si waren ten gebode sijn.
Daer na ginghen die heren sijn
Ga naar margenoot+ Ter herbergen doe gereiden,
Als die niet langer wilden beiden;
Ende van Grimbergen here Aert
Deden al dat daer was vertaert
Ende den cost, groot ende smal,
In de herbergen betalen al,
Dies hem die heren seiden danc.
Wat helpt dat ic 't make lanc?
Ick wille corten mine woorde:
Elc voer daer hy behoorde
Ga naar margenoot+ Van ridderen ende knapen mede,
Ende. heer Arnout, dat 's wairhede,
Ende sijn sonen bleven met minnen
Liggen te Grimbergen binnen,
Ende sijn meiseniede, ridderen ende knapen,
Die goet waren ter wapen.
Hine ontsach hem niegerinc teghen:
Sijn spieden sant hy onderweghen
Om vernemen ende om spien
Daer hem af mochte misschien,
Ga naar margenoot+ Dat hire hem jegen beweren mochte;
Dat was algader sijn gedochte.
|
|