Dietsche Warande. Jaargang 3

[p. 182]

Wandalisme.

XV.

Slooping der groote kerk te Gorinchem. - De graven zijn omgewoeld, wij zouden haast zeggen gefchonden, de zerken zag men bij menigte om de kerk hoog opgestapeld liggen, en zij werden naderhand, zoo wij meenen, verkocht. Dit laatste heeft zeker vele beminnaren van gefchiedenis en oudheden leed gedaan, daar, ongetwijfeld, door die handelwijs, veel wetenswaardigs is verloren gegaan. Ook willen wij niet twisten over het metamorphoseren van predikstoelen in archieven-kasten, maar zagen die toch liever in den oorfpronklijken toeftand behouden, en vinden het ook jammer dat het koperen koorhek (al was het dan van het jaar 1720) moest verdwijnen.

Ruim een jaar geleden werden in een der kelders van het ftadhuis te Gorinchem fragmenten eener marmeren tombe gezien, welke daarna van daar schijnen te zijn verdwenen, zonder dat men ons wist te zeggen, waar zij gebleven waren.

Wij weten niet of het de tombe van de Heeren van Arkel of van een ander geweest is, maar wel dat zij verdiende bewaard te zijn gebleven, en wij kunnen niet begrijpen waarom deze uit de nieuwe kerk moest geweerd worden, waarin ook de oude zerken, voor zooverre zij niet gebroken waren, hadden kunnen gelegd worden.

Wij schreven dit alleen in de hoop, zoo er iets van mogt overig zijn, er dan de aandacht op te vestigen, en besluiten met den wensch, dat er in 't vervolg meerdere oplettendheid en mindere overhaasting bij het floopen of vernieuwen van oude gebouwen moge plaats hebben.

[p. 183]

XVI.

Vernieling van het slot van Radboud te Medemblik. - Het kasteel, welks stichting aan den Frieschen Koning Radboud wordt toegeschreven, is thans gesloopt, en daardoor een eerwaardig overblijssel uit het grijze verleden voor goed verdwenen. Belangrijke voorwerpen zijn tot hiertoe bij het opgraven der fondamenten nog niet aan het daglicht gekomen; zoodat sommiger verwachtingen in dit opzigt zeer zijn te leur gesteld.

De dagbladen, einde Feb.

Wat zoû men wel zeggen van een bericht van den volgenden inhoud: ‘De regenten, die over de slooping of het behoud van de Radboudsburcht te beschikken hadden, zijn thands van al hunne eigendommen ontzet en met de meeste zorg van het leven beroofd, zoo dat daardoor eenige nederlandsche burgers voor goed van de aarde verdwenen zijn. Belangrijke aanwinsten heeft de therapie en anatomie tot dus verre niet, bij de opening der lijken, gedaan; zoodat fommiger verwachtingen in dit opzigt zeer zijn te leur gesteld.’

Inderdaad, als men maar oppast, of er, bij de omwerking van den grond ook muntjens, potfcherfjens, koperen ringen, pijlspitsen en andere gefatsoeneerde vuursteenen voor den dag komen - dan mag men alle gebouwen in ons vaderland wel het onderste boven halen. Als er bovendien gezorgd is voor eene goede afbeelding, dan heeft niemant iets te zeggen. Integendeel, wat heeft men aan die oude gebouwen in natura, 't zijn maar vuilnisnesten; ze prêteeren volftrekt niet om in de lade of glazen kast van een kamferachtig muzeüm gesloten, met een cierlijk nommer beplakt, en eens in de veertien dagen te kijk gesteld te worden. Heeft men daarentegen een afbeelding - dan kan men immers het gebouw in herinnering houden, en leggen de prent netjens in een eenzame portefeulië.

't Is inderdaad al wel, dat men tegen die oude bouwbrokken, gelijk die van de burcht van Radboud, niet in toorn ontfteekt. Zulke ellendige monumenten onzer oude historie hebben

[p. 184]

dikwerf de onbeschaamdheid, niets, volstrekt niets merkwaardigs aan te bieden dan alleen zich-zelve. Stel u de schandelijke onbeduidendheid van een gehangene voor, uit wiens maag of ingewanden men op de snijkamer niets bizonders, niet het minste, niet het voddigste zilveren theelepeltjen of gouden oorringetjen of valsch tien-stuiverstukjen halen zou! - En toch dit is bijna het zelfde geval met de welverwenschte Radboudsburcht, die ons zoo lang al in den weg geftaan had. Ziehier het Maartbericht der koeranten: ‘De slooping der oude toren van het flot van Radboud alhier, is thans afgeloopen. Niets merkwaardigs is daarbij ontdekt, dan de buitengewone stevigheid en diepte der fondamenten, waarvan eene geweldige massa steen en puin is voor den dag gehaald.’

XVII.

Amotie der poorten van Amsterdam. - Met loffelijken ijver gaat men nu in de hoofdplaats voort met het afbreken van dat gene wat o.a., in vroeger tijd, de stad tot stad placht te maken. De Haarlemer-poort heeft sints eenige jaren voor de bekende monstruëuze korinthische kolonnade, met zijn halvecylinderuitwasfen, plaats moeten maken; de Weesper-poort is verleden week óok verdwenen, en in stomme bewondering staart men alweêr op den schat van steen en puin bij deze gelegenheid aangewonnen. Er is geen twijfel aan, of we krijgen hier een fraai gegoten hekjen, dat zeer humaan bréekt, als een jongen er een steen tegen aan gooit, en zeer zedig wechgeroest is, voor we dertig jaar verder zijn: ten zij men de ornamenten twee maal in het jaar met dat heerlijk pistachegroen volsmeert, waarmee de oolijke administratie ons de fiere overtuiging wil ingieten, dat we bronzen hekken aan onze stad hebben.