Dietsche doctrinale

(1998)–Anoniem Dietsche doctrinale– rechtenstatus


[Boek III]
[Folio 33vb]
Hier beghint die derde boec. Die derde boec gaet hier ane Die v sal doen te verstane Van dinghen alsic dede ghewach Diemen sien no tasten en mach 4700[regelnummer] Dat leken lieden sal sijn swaer Maer ic hoept te settene soe claer Dat ic hope sonder waen Dat het elc sal wel verstaen Diet met tastene wilt gronderen 4705[regelnummer] Ende daer op bliuen ende studeren Arestotiles hi seeght waer Den studere en es niet te swaer Men en mach hier inder tijt Niet ghewinnen des seker sijt 4710[regelnummer] En moet met arbeide wesen Als ic vore hebbe ghelesen Ia hemelrike des sijt vroet Men inder tijt verdienen moet Met arbeide ende met sorghen 4715[regelnummer] Nochtan en heeft nieman morghen

[Folio 34ra]
Van gherechtecheiden Gherechtecheit sekerlike Es porterse van hemelrike Want sine laet daer niemanne inne Hine si gherecht van sinne 4720[regelnummer] Ende hine hebbe haer hier ghedient Ghetrouwelike als haer vrient Gherechtecheit sijds ghewes Datmen elken gheue dat sine es Noch anders en begheert nach no dach 4725[regelnummer] Dan datmen met rechte behouden mach Ende niemanne en helpe no en rade Dat enen anderen bringhe in scade Een phylosophe sprect alsoe Die enen anderen helpt daer toe 4730[regelnummer] Dat hi onrechs ouer coemt Es te rechte wel verdoemt Ende dat hi es alsoe wale Schuldech alse die principale Want en hadt sine hulpe ghedaen 4735[regelnummer] Dander waers lichte ontgaen Meester tullius doet ons bekent Gherechtecheit es fondament Alre eren in alre wisen Sonder haer en es niet te prisen 4740[regelnummer] Noch beuroedt ons tullius des Dat gherechtecheit vrouwe es Alre doeght conninghe Ende wie die heeft inden sinne Dat die alle dinc verwint 4745[regelnummer] Seneca doet ons bekint Maect v der redenen onderdaen Soe verwindi alle dinc saen Gheen dinc nes eersam no volmaect Daer gherechtecheit iet in laect 4750[regelnummer] In allen tiden ende ouer al Men gherechtecheit beseghen sal
[Folio 34rb]
Ende soe waer men diere niet en pliet Seker daer en en god niet En die dinc moet onlanghe staen 4755[regelnummer] In vorespoede dats sonder waen Plato seit dat scalke wijsheit Contrare es der gherechtecheit Ende omme dat tfondament es quaet Daer omme eest dat si onlanghe staet 4760[regelnummer] Gherechtecheit pleeght sulc te sine Dat si den viant gheuet tsine Alsoe gheerne alsi den vrient doet Want haer en dunct gheen dinc goet Daer men elken tsine niet en gheeft 4765[regelnummer] Dits dat si van naturen heeft Seneca seit dat gherechtecheit Swighende in smenschen herte leit Ende wijster tsine elken man Alse verre als sijt ghegronden can 4770[regelnummer] Maer sulke liede sijn soe ghedaen Als dat recht ieghen hem sal gaen Soe willen sijt doen weder keren Gode onsen here tonneren Want die recht wilt weder plechten 4775[regelnummer] Hi wilt ieghen gode vechten Want soe wie recht weder staet Weder vecht gode dat verstaet Ende god als hem dunct tijt Wreket swaerlike des seker sijt 4780[regelnummer] Si bleuen alle verwonnen die Die ieghen gode vechten ye Gherechtecheit es ene cracht Die staende hout dach en nacht Der menschen eendrachtechede 4785[regelnummer] Ende alle orberleecheit mede Ende waer men onrecht wil hanteren Daer moet men altoes discorderen Alle dorloghen twaren
[Folio 34va]
Die vore desen tijt waren 4790[regelnummer] Ende noch selen sijn alsoe Comen van onrechte toe Want gaue men elekn tsijn Het soude selden twijst sijn En daedt gherechtecheit vorwaer 4795[regelnummer] Die mensche en dochte niet een haer Nienne en souden tsinen bliuen Daer omme sijn si wel keytinen Die scalke wijsheit vinden Daer si trecht met verblinden 4800[regelnummer] Alse taelmanne ende auecaten Doe om hare borsen baten Scalke vonde venden conen Daer si dat recht mede honen Nochtan en mach men wats gheschiet 4805[regelnummer] Gherechte waerheit breken niet Si moet emmer bliuen dat si es Wien lief wien leet sijds ghewes
Noch van gherechtecheiden Een vroet man seit dat gherechtecheit Herde gaet sonder wijsheit 4810[regelnummer] Want wijsheit en doch meer no min Daer gherechtecheit nien es in In tullius boeke wi oec lesen Dat men gherecht en mach wesen Die doet oft bedroefhede 4815[regelnummer] Allende oft armoede mede Oft ander mesquame mede Oft om deze laet te doene iet Daer gherechtecheit toe hoert Noch set tullius dit voert 4820[regelnummer] Dat men nieman soe ongherecht en si Hem en si sulc stont noet dat hi Gherechtecheiden plie Als een houtrouere die Van uele rouers hoetman es
[Folio 34vb]
4825[regelnummer] Woudi des sijt ghewes Die proien delen onghelike Si mochten dan haestelike Dien hoetman nemen dleuen Of sijn gheselscap begheuen 4830[regelnummer] Aldus en es nieman soe quaet Noch soe ongherecht dat verstaet Noet en dwinghen nv oft echt Dat hi wesen moet gherecht Die comen wille ter hoegster eren 4835[regelnummer] Moet hem ter gherechtecheit keren Als ons salomon seit nv hoert Dits een herde goet woert Die volgt der gherechtechede Ende der ontfermecheden mede 4840[regelnummer] Hi sal sonder meswinden Leuen ende glorie vinden Ende wet inder waerheiden Dat in dese rike werdt ghestruweert Ende in vremden handen ghekeert 4845[regelnummer] Waer omme verliest menech here Beide sijn lant ende sine ere Anders dan om dongherechtecheit Daer hi vroech nede spade met omme gheit Alse ihesus sydracs sone 4850[regelnummer] In sijn boec seit herde scone Menech rike sonder waen Es in vremder hant ghegaen Om donwetteghe leuen Dat die daer in dreuen 4855[regelnummer] Loy decreten ende decretale Ende die rechte altemale Sijn ghesticht op gherechticheide Alsoe ic v hier voren seide Gherechtecheit heeft sunderlinghe 4860[regelnummer] In hare drie edele dinghe
[Folio 35ra]
Dierste es eersamlec leuen Dander elken tsine gheuen Dat derde er niemanne deren Dese drie poenten sal begheren 4865[regelnummer] Elc mensche lude ende stille Die in eren leuen wille Ende wien een ghebrect van desen En mach in ern niet wesen
Van redenen Reden heeft twee bediede 4870[regelnummer] Deen es sprake der liede Dat ander es dat verstaet Onderkinnen goet ende quaet Dat uter herten coemt ghegaen Als ons her seneca doet verstaen 4875[regelnummer] Dese redene en ene cracht Die ondersceedt met hare macht Wele goet ende oec aercheit si Eersam ende onneersam daer bi Ende datmen ten besten tie 4880[regelnummer] Ende dat quade altoes vlie Soe wat sonder redene ghesciet En mach ghedurech wesen niet Ende soe wie redene doet ende mint Wet dat hi al de wereld verwint 4885[regelnummer] Aldus sprect meester seneca Oec volght aldus daer na Iede die redene niet en volghen God es op hem verbolgen Oec es hi tfolcs haet 4890[regelnummer] Want het spreect al van hem quaet Ende hine mach oec wats gheschiet Goeden inde nemen niet Enen meester van groter ere Waert gheuraecht wilen ere 4895[regelnummer] Wat beter ware dan gout Die antwerde die meester bout
[Folio 35rb]
Dat ghesteente beter ware Doe wert hem gheuraecht daer nare Wat beter dan ghesteente si 4900[regelnummer] Redene es beter antwerde hi Want daer bouen niet en gaet Alse te uele steden bescreuen staet Toten firmamente op ghegaen Si moeste nochtan in corter stont 4905[regelnummer] Vallen in den helschen gront Alse lucifer waerliken Viel vten hemelriken Mids hoeuerde inder hellen Met al sinen ghesellen 4910[regelnummer] Daer hi euwelec blijft verdoemt Ende nemmermere vte en coemt
Datmen conste leren ende minnen sal Na dien alsic voren seide Datmen minnen sal rijcheide Soe sal men conste dan minnen 4915[regelnummer] Daer men rijcheit met mach ghewinnen Want rijcheit es dicke gaende Maer conste si blijft staende Ende de mensche sal tallen daghen Sine conste met hem draghen 4920[regelnummer] Waer hi henen set den moet Dat en consti niet sijn goet Seneca seit in die scrijfturen Dat conste dienen der naturen Dat wijsheid can ghebieden hare 4925[regelnummer] Oec soe volght hier nare Dat woert dat kint wale Al eest dat conste liberale Gheen conste en bringt in Si vermoruwen des menschen sin 4930[regelnummer] Ende makene daer toe ghereet
[Folio 35va]
Dat hi salechheit ontfeet Maer dandre conste des ghelike Connen den mensche maken rike Ende helpen hem in siere noet 4935[regelnummer] Ende staen hem bi toter doet Daer omme salmen daertoe keren Kindren dat si consten leren Daer si hare lijfnare nemen aue Waert dat hen tgoet begaue 4940[regelnummer] Die met consten willen winnen Sijn broet moet sine conste minnen Ende daer toe gaen sonder verdriet Oft sine mach hem hulpen niet Ende soe hi meer oeffent niet 4945[regelnummer] Soe hijt uele te bat can Conste ende oeffeninghe sijn .ij. saken Die den goeden meester maken Hets gheseit ter menegher tijt Dat hi nemmermeer en ghedijt 4950[regelnummer] Ane sijn ambacht diet node doet Seneca maect ons vroet Dat gheen dinc en es soe goet Noch dinc gheeft beteren spoet In striden noch in anderen dinghen 4955[regelnummer] Alse sijn die oeffeningen Si maken alle consten licht Hier aue hebbic gneoegh ghedicht
Van doeghden te ghewinnnen ende arch te scuwene Elc mensche sal sunderlinghe Na doeght staen vore alle dinghe 4960[regelnummer] Want doeght es een zierlec cleet Dat bouen alle sierheit gheet Wie dat dit cleet bringt aen Es ouer al wel ontfaen Men deerf den mensche prisen niet 4965[regelnummer] Daer men doeght ende ere ane siet
[Folio 35vb]
Want hijs ghemint in sinen daghen Van hem diene noyt en saghen Ende als hi vander werelt keert Blijft sinen name altoes gheert 4970[regelnummer] Augustinus die heileghe man seit Dat doeght es hebbelecheit Die vter herten neemt haer vaert Ende alle dinc keert ter redenen waert Ende op alle dinc heeft haet Die buten redenen iet gaet 4975[regelnummer] Wie dat doeght wilt beiaghen Sal tierst moeten vte hem veriaghen Alle archeit want dese twee Sijn contrarie emmermee Waer deen woent wats gheschiet 4980[regelnummer] Daer en mach dander wonen niet Want dat een hoert gode toe Dander den duuel alsoe Die tsamen nien moeghen gaen Hier omme doet goet na doeght verstaen 4985[regelnummer] Die name vander doeghlijchende Es beter inder waerhede Dan al dat goet dat argheit mach Gheuen tote opten doemsdach Die hem vore rijcheit niet en scamen 4990[regelnummer] Haer argheit ende blamen Wet dat si hen men no mere En scamen vore onsen here Die alle herten binnen kint Ende dien verborghen nes twint 4995[regelnummer] Ende die van allen loen sal gheuen Van dat op ertrike was berdreuen Tullius die wise man seit Dat om doeght ende vromicheit Die mensche meer werdt ghemint 5000[regelnummer] Want het mintse wiese kint Alsoe verre weder ende voert
[Folio 36ra]
Als men horen name noemen hoert Dbeste testament van wensche Dat na hem laten mach die mensche 5005[regelnummer] Dats dat hi alsoe heb gheleeft Datmen hem na sijn doet gheeft Van doeghden ghetughe goet Ende sijt des seker ende vroet Wie na hem laet goeden name 5010[regelnummer] Dat hi vore gode es bequame Die mensche es ghedisponeert Van naturen ende gheordeneert Toten doeghden des sijt vroet Ende als die mensche quaet doet 5015[regelnummer] Soe doet hi ieghen sine nature Hi es ghebeeldt na gods figure Ende weet wel dat verstaet Waer hi goet doet oft quaet Maer die verwoede hoeuerdecheit 5020[regelnummer] Ende nijt ende ghierecheit Verwinnen den mensche soe sere Dat sinen worpen vten kere Soe dat hi latet met allen Gods vrese onder vallen 5025[regelnummer] Noch en roect noch en merct Wat dat volc van hem sprect Op dat hi ghenieten mach daer an Oft sinen viant bederuen dan Doeghde ende anders gheen saken 5030[regelnummer] Moghen den mensche salech maken Ende die doeghde sal ghewinnen Moet sine herte suueren binnen Van allen arghen twaren Ende quade ghewoenten laten varen 5035[regelnummer] Hets ene swaer dine vtermaten Oude ghewoenten af laten Die dat vromelec ghedoen can Dat es seker een vroem man
[Folio 36rb]
Daeromme sijn goede ghewoenten goet 5040[regelnummer] Diere hem toe voeght hi es vroet Wildi oec ter doeght keren v Soe maect quade ghepeinse in v scu Want quade ghepeinse spade ende vroe Bringhen quade werken toe 5045[regelnummer] Ende besmetten den menschen sere In deuwangelie sprect ons here Dat men in den mont gaen siet Dat besmet den mensche niet Maer dat vter quader herten gaet 5050[regelnummer] Besmet den mensche dat verstaet Alse verranesse mort ende ouerspel Diefte valsch orconde alsoe wel Ende meneghe quaetheit dat soe wet Die den mensche sere besmet 5055[regelnummer] Die twee dinghe wilt hanteren Mach hem ieghen archeit weren Dierste dat hi vroech ende spade Vlie waer hi mach die quade Dander dat hi tallen tide 5060[regelnummer] Ieghen quade begherten stride Biden welken den menschen werdt Besmet ende daer inne verherdt Ghi selt al van v keren dat V met gode maect ghehadt 5065[regelnummer] Ende v keren oec talre doeght Daer ghi gode met behaghen moeght Doeght can bat wapenen den man Dan ocht hi enen halsberch hadde an Met gheenen dinghen twaren 5070[regelnummer] En mach men bat bewaren Ziele ende lijf dan met weldaden Die daer na doen sijn wel beraden Ende die meeste doeght van wensche Die hebben mach enech mensche 5075[regelnummer] Dats dat hi met gansen sinne
[Folio 36va]
Gode ende sinen euenkersten minne Want dat heet caritate God onse here die late Ons dese twee soe minnen 5080[regelnummer] Dat wi hemelrike ghewinnen
Van hoeuerden Hoeuerde es dquaeste venijn Dat in der werelt mach sijn Ende luttel yemen wilt kinnen Dat hi hoeuerde heuet binnen 5085[regelnummer] Want den hoeuerdeghen dunct dat hi Alder eren wel werdech si Ende en wilt oec waerlike Hebben gheen ghelike Waer hi comt hem dunct des 5090[regelnummer] Dat hi die beste vanden hoepe es Ia int beghin verstaet wel dat Hoeuerde ieghen gode vermat Ende en woude hem en gheen vordeel gheuen Daer dinghelen omme moesten sneuen 5095[regelnummer] Salomon seit soe waer es hoeuerde Daer es nijt ende groet onwerde Ende selden eest daer sonder discoert Noch seit salomon voert Soe waer es oetmoedecheit 5100[regelnummer] Daer es raste ere ende wijsheit Die houerdeghe in elken stede Begheert sijns selfs hoefstede Ende vore waerheit ghelouets mi Bouen die ghene die hem sijn bi 5105[regelnummer] Hoeuerde was seker dat beghin Van allen sonden ende niet min Ihesus sydrac maect ons ghewes Dat die hoeuerdeghe mensche es Van gode te male vernoyeert 5110[regelnummer] Want sijn herte es ghekeert Van gode in al sijn doen
[Folio 36vb]
Noch seit her salomoen Hoeuerde es ghehaedt dat wet Vore gode ende den mensche met 5115[regelnummer] Hoeuerde es van dien aerde Dat si noyt menschen en spaerde Sine woude bouen hem clemmen Hoeuerde en mach nieman temmen Si blijft altoes euen wreet 5120[regelnummer] Ende ter wraken altoes ghereet Nochtan es wrake al wi lesen Een dquaetste dine dat mach wesen Ende dat meer der zielen scaedt Want het god selue weder raet 5125[regelnummer] Daer hi sprect gheeft mi die wrake Ende ic sal loenen die sake Hoeghe clemmen hoe dat gaet Dat es der hoeuerden staet Hoe hoegh si clemmen nochtan soude si 5130[regelnummer] Hoghere clemmen mochtsi Die goede iop sprac hier omme Al waert dat die hoeuerde clomme Soe hoghe na haren gheuoeghe Dat haer thoeft ten hemele sloeghe 5135[regelnummer] Nochtan moest si waerlijc Neder vallen in dat slijc Ihesus sydracs sone hi seit Dat onrecht ende stridachtecheit Dat goet te quiste doen gaen 5140[regelnummer] Oec diet hi mede verstaen Een huys dat es alte rike Ende te verweent die ghelike En mach niet hebben langhen spoet Alte uele en was noyt goet 5145[regelnummer] Alsmen al ghebrec verdrijft Hoeuerde dan allene blijft Si es te verdriuene soe quaet Want haer wortele soe vaste staet
[Folio 37ra]
Dat mense niet verdriuen en can 5150[regelnummer] Daer omme seit die wise man Die houerde in hem kint Nochtan hire altemale in wint Daer omme eest die sorghelecste zonde Die men noemen mach met monde 5155[regelnummer] Want si hore houerde niet en kinnen Ende steruen alsoe daer binnen Sonder kinnesse ende beru God make ons houerde schu
Van nydecheiden Nydecheit heeft sulken aert 5160[regelnummer] Dat si den ghenen meest beswaert Diese in dat herte draeght Want sine nacht ende dach knaecht Die nideghe hine nes nemmermeer blide Dan allene in dien tide 5165[regelnummer] Als hi sinen euenkersten siet Hebben scade ende verdriet Ende nemmermeer nes hi gram ghemoet Dan om sijns euenkerstens voerspoet Socrates maect ons ghewes 5170[regelnummer] Dat nidecheit anders niet en es Dan haet ende bedroeftheit Om eens anders salecheit Ende alsoe hi werdt verblijt sere Dien goet ghesciet ende ere 5175[regelnummer] Alsoe werdt die nideghe man In sinen herte bedroeft dan Daer omme soe seit een lerare Mochtet sijn dat recht ware Dat een nideghe mochte sien 5180[regelnummer] Alder liede goet ghescien Soe dat hi int herte sine Van elken lede pine Noch staet daer bescreuen Men mach den nideghen gheuen
[Folio 37rb]
5185[regelnummer] Niet meer vloeken dan dat hi Langhe in desen leuene si Want soe hi langher leeft Soe hi meer sijns onwils heeft Cassiodorus die goede rethorijn 5190[regelnummer] Scriuet dus in den boeke sijn Soe wat dat men van nidecheiden seit En salmen niet houden vore waerheit Ende dese nidecheit draghen Vele liede in horen daghen 5195[regelnummer] Alse die mate die beniden Die rike te meneghen tiden Ende oec die esele dat ghijt wet Die goede clerke beniden met Ende die quade beniden doeght 5200[regelnummer] Ende die oude benidet ioeght Ende die dwaes benidet den man Die doeght ende wijsheit can Ende sunderlinghe pleeght tsine nijt Onder porteren te menegher tijt 5205[regelnummer] Als ons salustius maken vroet Dat daer den enen duncket goet Dat dunct den anderen quaet Vindt daer een goeden raet Dander blameret thant 5210[regelnummer] Om dat hine selue niet vant Aldus maect nijt in eene poert Menech hardt groet discoert Daer dat ghemeen orboer bi Te quiste gaet ghelouets mi 5215[regelnummer] Want discoert sunderlinghe Can clene maken grote dinghe Romen ende andere grote steden Die wilen stoeden in moghendtheden Sijn alle gader te quiste ghegaen 5220[regelnummer] Mids discoert dats sonder waen Dat si onderlinghe binnen hilden
[Folio 37va]
Si die de stat berechten wilden Daer af die ghemeente sijds ghewes Dicke in roeren worden es 5225[regelnummer] Ende verslaghen heeft die heren Mids den vonnesse ons heren Die wise man en benijdt niet Dat eneghe mensche goet gesciet Maer verbliden inden moet 5230[regelnummer] Dat den ghenen ghesciet goet Ende dat die mensche heeft smerte Dat soe deert hem in hore herte Hem es oec leet dat verstaet Dat enech mensche argh begaet 5235[regelnummer] Wedert vrient of viant si Des pleeght die wise ghelouets mi Maer die quade in horen moede Beniden altoes de goede Sente ambrosius sprect al clare 5240[regelnummer] Dat nemmermeer nijt en ware Waert alsoe dat alle menschen Qualec voren na wenschen Des gheens die nidech es Des sijt seker ende ghewes 5245[regelnummer] Want die nidech es van naturen Benijdt allen creaturen Ende horen voorspoet des ghelike Beide hier ende in hemelrike En es gheen soe groet sant dare 5250[regelnummer] Hine woude dat hi in sine stat ware Ghelijc dat lucifer dede Mids siere hoeuerdechede Want nijt heeft hoer beghin Wt hoeuerde meer no min 5255[regelnummer] Ghi selt nidecheit alsoe vlien Datter v af en mach ghescien Gheen argh no andren mede Alsoe catoen leert in eenre stede
[Folio 37vb]
Ghi moeght den meneghen niden sere 5260[regelnummer] Dat hem en scaedt min no mere Maer ghi sout v seluen quellen Beide hier ende inder hellen Want de nijt draeghet es meest gequelt Alsoe ic hier vore hebbe ghetelt 5265[regelnummer] Ende niet en seldi allene V herte van nide houden rene Maer ghi seldu tallen tide Hoeden ieghen vriende nide Die dicke meer noest sijds vroet 5270[regelnummer] Dan nijt vanden vianden doet Een wijs man sprac wilen ere Dat hem de mensche sal hoeden mere Ieghen vriends nijt alle daghe Dan ieghen der viande laghe 5275[regelnummer] Want verborghen nijt es noch alsoe swaer Als nijt die men draeght openbaer Wildi v herte suueren van Nidecheiden soe mint dan Gode ende den mensche met 5280[regelnummer] Dits rechte kerstene wet Ende doeght met uwen euenkersten Als hi in breken es ende in bersten Ende als hi es in vorespoede Verblijdt met hem in uwen moede 5285[regelnummer] Soe hebdi nidecheit verdreuen Ende selt hebben deuwelec leuen
Van wijsheiden Wijsheit es die beste gaue Daer men weet te sprekene aue Die wijs es mint altoes sere 5290[regelnummer] Alle doeght ende ere Ende wijsheit can verre vorsien Dinghen die moeghen ghescien Ende es op haer hoede ouer al Ieghen scade ende ongheual
[Folio 38ra]
5295[regelnummer] Noyt in en gheenre stonde En dede wijs man sonde Ghierecheit vrecheit ende nijt Scuwet die wise talre tijt Ende oec al dat nacht ende dach 5300[regelnummer] Daer hi gode met verwerken mach Wijsheit voerwaer gheseit En soect niet dan gherechtecheit Wijs man hem seluen wel kint Ende hi en verheft hem twint 5305[regelnummer] Die wise ontsiet altoes gode Ende houdt gheerne sine ghebode Salomon die wise man seit Gods vrese es beghin alder wijsheit Al dat ghi doet dat sal wesen 5310[regelnummer] Ghemingt metter gods vresen Ende wat ghi daer buten doet Dat sal selden wesen goet Gods vrese dat merken moeght Es slotel alder doeght 5315[regelnummer] Ende alle dinghe ontsien dien Die gode minnen ende ontsien Ende die gode en ontsiet niet Wet dat hi alle dinc ontsiet Want hi ghenen troest en heeft 5320[regelnummer] In hem diet algader gheeft Die gode ontsiet sonder waen Es hem altoes onderdaen Ende haet altoes sijds ghewes Al dat ieghen gods wille es 5325[regelnummer] Seneca sprect des sijt vroet Wijsheit es een volmaect goet Der menscheliker ghedachten Die gaet bouen alle crachten Want si begripen can sunderlinghe 5330[regelnummer] Beide eerdsch ende hemelsche dinghe Want den staet der neghen choren
[Folio 38rb]
Der ingle als ghi moeght horen Can wijsheit der menschen gronden Als ons die boeke orconden 5335[regelnummer] Soe dat gheen dinc sijds ghewes Soe bedect no soe swaer en es Tsmenschen wijsheit en can venden Wilt hijs hem sere onderwenden Aristoteles seit openbaer 5340[regelnummer] Dat gheen dinc nes te swaer Die studeren wilt hine vindet Op dat hijs hem onderwindet Den wisen dunct altoes dat hi Dwaes ende onorberlec si 5345[regelnummer] Ende wien dunct dat hi es wijs Van sotheden heeft hi den prijs Salomon die wise man seit Vore alle rijcheit gaet wijsheit Ende al dat es in ertrike 5350[regelnummer] En mach niet sijn haer ghelike Ihesus sydrac seit des ghelike Dat goet wijn ende soete musike Tsmenschen herte verblidet sere Nochtan verhoeght wijsheit mere 5355[regelnummer] Ende wet dat een wijs man seit Dat nieman sonder wijsheit Wel op ertrike en mach leuen Oec staet daer bi bescreuen Dat alle herten sijn ghehoent 5360[regelnummer] Daer ghene wijsheit in en woent Wijsheit sterct des menschen sin Ende smeedt alle dinc daer in Ende regeert des menschen daden Ende verhoedt van allen scaden 5365[regelnummer] Salomon voer waer gheseit Vercoes wijsheit vor rijcheit Want hi wiste wel in sinen moet Haddi wijsheit soe haddi goet
[Folio 38va]
Die wijs wilt sijn houde sine wet 5370[regelnummer] Die hem sijn god heeft gheset Ende doe enen anderen vroech ende spade Als hi woude datmen hem dade Soe es sine wijsheit volmaect al Daer hi te hemele met comen sal 5375[regelnummer] Ende wien dat god die helle gheeft Hi heeft hier als .i. dwaes gheleeft Wat men nu wijsheit heet Al selke wijsheit sonder waen Als ghi hier hebt verstaen Es nv sere af gheleit 5380[regelnummer] Men heet nv meest wijsheit Rijcheit hopen tsamen Hoe mense wan oft hoe si quamen Oft dat met scalcheiden een man Sinen viant verraden can 5385[regelnummer] Ende bederuen aen lijf ende aen goet Dese heten heden daeghs vroet Oft die ghene die quade saken Met loghennen connen maken Ende waerheit connen verblinden 5390[regelnummer] Met scalcheiden die si vinden Dese sijn nv van groten loue Ende sunderlinghe ter heren houe Hadde een mensche voerwaer gheseit In hem alle die wijsheit 5395[regelnummer] Die salomon hadde die wise man Ende aristoteles met nochtan Soude mense versmaden twaren Waert dat si mate van goede waren Eest drossate meyer oft amman 5400[regelnummer] Die uele te houe bringhen can Hoe ofte wien hi nam dat goet Dat heet een wijs man ende vroet Maer wilt hi ane sien gherechtecheit Ende daer toe sijn altoes ghereit
[Folio 38vb]
5405[regelnummer] Soe seit men het es een dwaes Die den here nien doech een aes Meester tullius seght ons alsoe Dat ten rechtere hoert toe Den rechte altoes te helpene voert 5410[regelnummer] Ende dat sinen ambachte toe hoert Doet hi anders in enegher tijt Seker hi es vermalendijt Ende sijn here daer toe mede Op dat hi weet sijns rechters zede 5415[regelnummer] Die recht wijs es gheloues mi En soect niet dan dat recht si Ende soe waer hi onrecht siet Des soe doeght hi swaer verdriet Wijsheit draeght wapene nacht ende dach 5420[regelnummer] Ieghen al dat hare mescomen mach Want si haer wijsheit can vore sien Van al dat haer mach messchien God gheue ons sulke wijshede Daer wi te gode comen mede
Vander aventueren 5425[regelnummer] Wet dat si dolen vter maten Die hem op dauenture verlaten Ende die peinsen in horen moet Dat si gheuen can quaet ende goet Seneca seit in siere scrijfturen 5430[regelnummer] Die hem beuelen der auenturen Dat si herde sere dwasen Want dauenture si es ghelasen Dat vander sonne schine Brect ontwee sonder pine 5435[regelnummer] Dat auonture noch leuen Den mensche sekernes geuen Seneca seit die hem beuelen Der auonturen dat si quelen Want dat si dan in die vre 5440[regelnummer] Wercken ieghen die nature
[Folio 39ra]
Want dauenture si en es niet iet Ia oec uele min dan niet Die op hare neemt goem Dats oft ware op enen boem 5445[regelnummer] Die dwase pleghen dat es waer Dauenture ontsien hier ende daer Ende die vroede telken male Ghetroest hem haers herde wale Dauenture seit een wijs man 5450[regelnummer] Niemanne ghederen en can Dan den ghenen openbare Die sinen hope set in hare Een meester doet ons ghewes Dat dauenture ghelijc es 5455[regelnummer] Enen ongheleerden medicijn Die met quader consten sijn Vele liede heeft bedoruen Daer die meneghe af es ghestoruen Setten wi ane gode onsen troest 5460[regelnummer] Soe werden wi seker verloest Van arghe vroech ende spade Mids siere gronderloeser ghenade Want ane hem staet alle dinc Soe machtech es sijn ghehinc
Van vresen ende van hoeden 5465[regelnummer] Wie dat sonder vrese leeft Wet dat hi quaet leuen heeft Want altoes es die vroede Van meschiene op sine hoede Elc mensche in sinen daghen 5470[regelnummer] Sal om twee dinc vrese draghen Dierste om der zielen bedrijf Dat ander es om dat lijf Der zielen sorghe sonder waen Die sal altoes voren gaen 5475[regelnummer] Hoe dat wise bestemmen moghen Dat si gode moghen doghen
[Folio 39rb]
Daer na sal onse vresen Om den lichame wesen Hoe wi dien moghen gheneren 5480[regelnummer] Beide met gode ende met eren Soe dat wi in worden no in wercken Gode no menschen en verwercken Ons seit ihesus sydracs sone Dat die wise es ghewone 5485[regelnummer] Dat hi in allen dinghen vreest Ende sine viande alre meest Daer omme maect ons salomon ghewes Dat die mensche wel salech es Die in duchten altoes leeft 5490[regelnummer] Ende wie een herde herte heeft Dat hi dicke vallen moet In dinc die nien es goet Seneca sprect oec hiertoe In sinen boeke ende seit alsoe 5495[regelnummer] Die alle laghen ducht ghemene En sal vallen in en ghene Want sine voresieneghe hoede Verhoetten dicke van ranspoede Hets gheseit ter menegher stede Daer goede hoede daer goet vrede Ghine selt niet doen allene Die grote maer oec die clene Want men heuet dicke ghescouwet an Dat die mindren den meren verwan 5505[regelnummer] En dat oec in volcwighe mede Die mindren hoep behielt de stede Ouidius maect ons ghewes Dat ene slanghe die cleine es Enen groten verre steket doet 5510[regelnummer] Noch soe seit hi voer al bloet Dat dicwile een clein hondekijn Houdet .i. groet ouerswijn Van eenre ghenstren .i. wijs man sprect
[Folio 39va]
Dat dicke een groet dorp ontstect 5515[regelnummer] Ende al eest dat men ouer al Grote ende cleen ontsien sal Nochtan als es te doene Salmen vrome sijn ende coene Ende niet versaeght alst sijn moet 5520[regelnummer] Om te bescudden lijf ende goet Ende altoes wijslec ende hoeden Dits die lere vanden vroeden Lieve kindere nv merct na dien Dat wi menschen selen ontsien 5525[regelnummer] Soe eest wel recht dat wi sere Ontsien gode onsen here Die ons van niet ghemaket heeft Ende leuen ende verstannesse gheeft Ende daer toe sijn hemelrike 5530[regelnummer] Dat duren sal euwelike Eest dat wijs verdienen willen Oft wi hebben inder hellen Euwelike pine van dien Dat wi hem hier nien ontsien
Van phylosophien 5535[regelnummer] Wijsheit ende phylosophie Dats ene suptile clergie Daer groet soetheit in leit Ende die den sin maect ghereit Tallen consten liberale 5540[regelnummer] Alse goede clercke weten wale Si es alsoe ic hore lien Ghedeilt in drien partien Dierste dat es gheseedthede Daer die sin werdt ghemaect mede 5545[regelnummer] Ghestadech ende oec ghesaet Ende van onbescheide ghemaet Dander dat es redenlecheit Die doet kinnen die waerheit Van verstaen allen dinghen
[Folio 39vb]
5550[regelnummer] Die si inden sin can bringhen Dat derde es naturlechede Die can maken onderschede Vanden worden diemen seit Ia elc in sijn propertheit 5555[regelnummer] Ende tsiere phylosophie En mach nieman comen die Van herten bedruct si Hi moet emmer wesen vri Ende ongheladen in den sin 5560[regelnummer] Daer phylosophie sal in En es oec ghene merre soethede Alse meester marcus cocus sede Ende wie dese wijsheit hebben can Dat es wel een salech man 5565[regelnummer] Ia als wijsheit ende goet leuen Beide te samene wel cleuen Ende in doeghden eersam sijn Dats een poent van wensche fijn Wilen leefden wijsselike 5570[regelnummer] Phylosophen op ertrike Want si selue hanteerden Wijsheit die si andren leerden Alsoe plato ende aristoteles Seneca ende oec socrates 5575[regelnummer] Ende ander phylosophen uele Die in eerste no in spele Anders en daden spade ende vroe Dan der wijsheit hoert toe Want phylosophie in haer bediet 5580[regelnummer] Dats wijsheit ende anders niet Die wijsheit connen ende voert leren Ende selue dwaesheit hanteren Dats als siende blent man Die den wech niet ghehouden en can 5585[regelnummer] Ende valt siende in die gracht Daer hi hem seluen in versmacht
[Folio 40ra]
Wijsheit sonder wijs leuen Ende rijcheit oec sonder gheuen Dit sijn twee tortysen echt 5590[regelnummer] Die nemmermeer en gheuen licht Ende oec vore gode sunderlinghe Ghehaedt vore alle dinghe Alse die goede clerc heeft gheleert Sijn phylosophie soe keert 5595[regelnummer] Hi hem dicke metter vaert Tote dien edelen rechte waert Alse loy decreten ende decretale Ende dat bedarf oec herde wale Want wijsheit en doech niet en twint 5600[regelnummer] Gherechtecheit en si haer fondament Want daer gherechtecheit niet mede En werct daer eest valschede Gherechtecheit sal die roeder sijn Op dat die wijsheit sal sijn fijn 5605[regelnummer] Maer die wise die hen daertoe keren Dat si bescreuen rechte leren Ende hem god dan wille gheonnen Dat si van beiden desen connen Ende dan met hore scalker hone 5610[regelnummer] Dat onrecht maken scone Ende dat recht setten achter Doen gode groten lachter Ende sijn gode ondanclec daer af Die hem die edele conste gaf 5615[regelnummer] Om gheniet dat siere vore kiesen Daer si gode omme verliesen Hi es wijs ende wel gheleert Die sine herte ane gode keert Cleergie ende wijsheit si gaen 5620[regelnummer] Maer gods minne moet altoes staen
Van goedertierenheiden Goedertierenheit des sijt vroet Es in haer seluen herde goet
[Folio 40rb]
Ende die es tweerande alsoe ic las Dene es gheheten pietas 5625[regelnummer] Ende van naturen in haer heeft Dat si alle mesdaet vergheeft Ende en wilt in gheenre tijt In haet ligghen no in nijt Dits een doeght groet 5630[regelnummer] Ende diere en ware ghenen noet Waert dat die mesdade En quamen vroech no spade Want en wistmen vergheuen wat Soene hadde goedertierenheit gheen stat 5635[regelnummer] Dese goedertierenheit heeft God onse here hi vergheeft Al dat vroech ende spade Dat men hem bidt op ghenade Die andre wildi dat weten 5640[regelnummer] Es besignitas gheheten Dats ene goedertierenhede Die oueral houdt haer stede Ende es ghereet te beleiden Alle dinc met soetecheiden 5645[regelnummer] Wt deser goedertierenheit comen Vif doegden hebbic vernomen Reuerentie ende ontfermecheit Vrienscap ende onnoselheit Ende daertoe eendrachtechede 5650[regelnummer] Ende ander doeghden mede Die ic hier achter late bliuen Nv hoert dbediet van desen viuen Reuerencie die can eren Prelate ende landsheren 5655[regelnummer] Ende ander liede ouer al Die men met rechte eren sal Dits een poent als men seit Dat coemt vte goedertierenheit Dander es ontfermichede
[Folio 40va]
5660[regelnummer] Dese heeft altoes den sede Dat hi wert bedroeft van herten Om ander liede vernoy ende smerten Vrienscap die volght hier na Dats eene doeght alsict versta 5665[regelnummer] Die den euenkersten mint Om dat siere enech doeght in vint Tullius ons dit woert ontbint Vrienscap en es anders twint Dan een vriendelec met ghehinghen 5670[regelnummer] Alle godliker ende eerdscher dinghen Met goeden wille karitaten Dits ene doeght van groter baten Onnoselheit es ene doeght Die de ziele maect verhoeght 5675[regelnummer] Want si niemans arch en soect Ende hare bate niet en roect Indien dat ieman soude deren Ghelijcheit es haer begheren Eendrachtecheit dat bediede 5680[regelnummer] Dats dat poerteren ende lands liede Te samen selen plechten Ende elc met anderen vechten Vore hare recht ende hore ere Dits afgheleght sere 5685[regelnummer] Ic moet segghen al eest lachter Ghemeen orbore laet men achter Maer elc staet na sine bate Dits groet iammer ende ommate Scanden selen comen groet 5690[regelnummer] Ende seker des sal wesen noet Ende ic duchte si sijn gheboren Diet sien selen ende horen God moeter alsoe toe sien Dat alle scanden moeten vlien 5695[regelnummer] Mids siere groter ghenaden Die den meneghen heeft beraden

[Folio 40vb]
Van gulsecheiden ende ommaten. Gvlsecheit ende ommate Es tsmenschen groet ombate Ihesus sydrac doet ons bekint 5700[regelnummer] Die wijn ende vette morsele mint En mach niet werden rike Noch seit hi des ghelike Dat gheen armoede en es soe quaet Alse die wt leckernien gaet 5705[regelnummer] Want soe hi was in meerren goede Soe hen swaerre es te moede Ia uele meer dan enen man Die noyt goet no welde en ghewan Noch soe doet hi ghewach 5710[regelnummer] Dat droncken arbeidere en mach Rike werden nemmermeere Noch seit die wise here Die mint leckere morsele Moet armoede hebben uele 5715[regelnummer] Noch maect hi ons dus ghewes Dat sober dranc ghesondere es Der zielen ende des lichamen met Vele wijns ghedroncken dat wet Crenct des menschen ziel ende lijf 5720[regelnummer] Ende aen ziele ende goet keyteijf Maect hine ende erenloes mede Tfledersijn in vote ende in lede Ende ander onghemac menegherande Dit sien wi daghelijcs achter lande 5725[regelnummer] Maect die wijn te menegher stonde Qualec rieken nase ende monde Lespen oec inder spraken Ende die oghen leep maken Luxurie can hi bringhen toe 5730[regelnummer] Sente paulus sprect alsoe Oec machment in deser wisen Wel verstaen als vander spisen \|41 recto\|Spise te uele ghenomen Doet dicke wile siecheit comen 5735[regelnummer] Nieman en sal als wi lesen Op spise te ghierech wesen Ihesus sydracs sone hi seit Menegherande spise geleit Deen op dander connen wale 5740[regelnummer] Siecheit maken ende quale Dit selue seit oec ypocras Ende galieen alsoe ict las Eenrande spise des sijt vroet Te maten gheten dat es goet 5745[regelnummer] Hongher bouen alle saken Doet crancke spise wel smaken Daerbi en soudemen niet eten dan Vor dat die hongher quame an Soe soude die spise sijn bequame 5750[regelnummer] Ende ghesont sijn den lichame Ghine selt hebben ghene gnoechlecheit Inder spisen wel smakelecheit Maer om den hongher te verslane Ende den lichame bi te stane 5755[regelnummer] Ende te houden in siere machte Dit sal sijn v ghedachte Want met herden cleinen dinghen Machmen den lichame henen bringhen Maer ouertollech ate ende dranc 5760[regelnummer] Maect sin ende lichame cranc Ende bedeerft die ziele mede Dits van rechte hare zede En es gheene meerre bate Dan middelheit ende mate 5765[regelnummer] Ende die dese wel houden can Es de wijste eest wijf oft man
Van verdrachlecheiden Verdrachlecheit seit .i. wijs man Es ene doeght de verdraghen can
[Folio 41rb]
Met verdrachliken moede 5770[regelnummer] Beide onrecht ende armoede Men sal niet te sere ontsien Diere dinc die men nien mach ontflien Want wie dat de dinc ontsiet Diere hi quite en mach sijn niet 5775[regelnummer] Dat ne mach helpen clein no groet Maer het bringt den mensche ter doet Want sijn vernoy es alte lanc Men pleeght te singene desen sanc Niet soe goet soe goet verdrach 5780[regelnummer] Dies men ghebeteren niet en mach Ende sorghen liden laten Dits een poent van groter baten Socrates seit dat verduldecheit Es ene hauene der zalecheit 5785[regelnummer] Want die mensche daer met Sijns vernoys best verghet Verdrachlecheit pleeght tsine Ieghen vernoy ene medicine Wet dat verdrachlechede 5790[regelnummer] Gaet vore alle wijshede Als ons catoen maect ghewes Niemen wel gheleert en es Die niet wel verdraghen en can Alse salomon seit die wise man 5795[regelnummer] Hi seit tsmenschen wijsheit binnen Mach men aen sijn verdrach wel kinnen Die verdraghen can tsinen vromen Vele groter dinghen ouercomen Men hoert catoene ghewaghen 5800[regelnummer] Wiltu verwinnen lere verdraghen Wijsheit en doech niet een bast Die verdrach niet en maect vast Dus es verdraghen alsmen vint Van alre wijsheit fondament 5805[regelnummer] Ende die niet verdraghen en wilt
[Folio 41va]
Behoeft wel dicke enen scilt Ende dicke moet hi hebben scade Ende onvriende ende onghenade Die meeste wijsheit die men vint 5810[regelnummer] Dats dat hem .i. man nien onderwint Parlaments die hem nien bestaet Ende des hem twint ane en gaet Alse liede te menegher vren Die hem daer toe laten huren 5815[regelnummer] Dat si vede helpen draghen Den vrienden ghelijc den maghen Wet dat dese hoe dat vert Alre scanden wel sijn wert Dese es ghelijc den doren 5820[regelnummer] Die den hont neemt metten oren Want hijs cume mach ontgaen Hine saelsenen bete ontfaen Salomon maect ons ghewes Dat die verdraghere beter es 5825[regelnummer] Dan die boude stoute man Die niet verdraghen en can Ende die oec in allen dinghen Sijn selfs noet can bedwinghen Dat hi uele starker es ghesint 5830[regelnummer] Dan die met stride een borch wint Die verdraghen willen leren Peinse omme den here der heren Die soe lieflike verdroech Dat menne ane enen cruce sloech 5835[regelnummer] Des hi verdient en hadde twint Maer hi hadde ons alsoe ghemint Dat hi ons verlossen woude Niet met siluere oft met goude Maer met sinen bloede roet 5840[regelnummer] Daer hi den hemel met ontsloet
Van starcmoedecheiden Starcmoedecheit es ene doeght
[Folio 41vb]
Daer ghi uele goets wt merken moeght Want hets ene doeght wet dat wale Van .iiij. doeghden cardinale 5845[regelnummer] Die ic scone vertrecte ende claer Int boec gheheten der templaer Dese doeght noemt men alsoe In latine fortitudo Vte deser doeght soe comen 5850[regelnummer] Vele eren ende vromen Alse ghetroestheit ende coenheit Ghestadecheit ende ghemindecheit Ende daer toe alle eersamhede Goeden name soect hi mede 5855[regelnummer] Ende heeft al dat weder seeght Daer onnere ende blame in leeght Melde es si oec sere Want daer in leeght ere Sonderlinghe elken man 5860[regelnummer] Die te poente gheuen can Starcmoedecheit ghetroest haer wel Alles dings goet ende fel Gheen dinc nes haer te haert Si lidet al onuervaert
Van liberaelheiden ende meltheiden 5865[regelnummer] Liberaelheit vinden wi bescreuen Dat es gheuen ende weder gheuen Die welke doeght diet wel versint Nemmermeer vrec mensche ghewint Want si hem niet toe en hoert 5870[regelnummer] Want hi heeft verboert Want hi altoes nemen wille Ende laet gheuen ligghen stille Wie dat vanden sinen begheert Dien haet hi ende heeften onweert 5875[regelnummer] Daer omme sprac meester marchus Tote sinen gheselle aldus
[Folio 42ra]
Die scenola was gheheten Scenola du wils altoes eten Met allen lieden op ende neder 5880[regelnummer] Ende nieman en et met di weder Du drings ander liede winen Ende nieman en drinct den dinen Doe nv weder des ghelike Oft du bleefs inden scande euwelike 5885[regelnummer] Altoes nemen ende geuen niet Es grote scande waer mens pliet Meltheit nes niet allene Goet gheuen groet oft clene Moet gherne vergheuen 5890[regelnummer] Dits ene meltheit sere verheuen Ende goedertierenheit connen mede Ongheueinst in elker stede Dits met gode bequame sere Oec soe mint god onse here 5895[regelnummer] Eenwldecheit tallen daghen Die salmen altoes met draghen Met goeder meinninghen altoes spreken Die lelye alsict las int latijn Hetense haere ghesellinne sijn 5900[regelnummer] Eenwldecheit es ter core Eene bloeme van edelen gore Sine peinst archeit clein no groot Dat si meent dat toent si bloet Si goret vore gode soete 5905[regelnummer] Ende der zielen gheeft si bote Want cristus sprac selue sijds ghewes Sijt eenwldech als die duue es
Van vreden ende eendrachtecheiden Met vreden ende eendrachtecheiden Seldi al v dinghen beleiden 5910[regelnummer] Soe waer ghi moeght ende coent Soe wert v leuen ghescoent
[Folio 42rb]
Ghi selt hebben pays ende vrede Met allen menschen telker stede Maer ieghen valschs ende onrecht 5915[regelnummer] Hebt ghestuin ende gheuecht Als verre des ghijt vermoeght Dats ene grote doeght Men sal quaetheit wederstriden Ende die niet ouer en laten liden 5920[regelnummer] Ende die daer vore bleue doet Voere in tser abrahams scoet Soete sprake ende vriendelike Maect den mensche van vrienden rike Ende felle herde spraken 5925[regelnummer] Connen vele onvrienden maken Goet name es beter menechfout Dan siluer stene oft gout Wie onder menschen ghemint es Oft oec vore gode sijds ghewes 5930[regelnummer] Seneca seit vriendelec spreken Can euelen moet ende gramscap breken Die vreedsam sijn ende stille alsoe Behoren seker gode toe Want god onse here wilt wesen 5935[regelnummer] Daer vrede es alsoe wi lesen Want tsine iongheren sprect hi Vrede met v allen si Oec seit die prophete dat In vreden es ghemaect sijn stat 5940[regelnummer] Die comen wille tier stede Houde raste ende vrede Als men alle dinc hoeden sal Soe gaet raste bouen al Ende dier nes nerghen sekerlike 5945[regelnummer] Volmaect dan in hemelrike Wijs es hi die daer na steet Want si nemmermeer en te gheet
Van ghestadecheiden.
[Folio 42va]
Ghestadecheid als .i. wijs man seit In dinghen daer orbore in leit 5950[regelnummer] Can den orbore voert driuen Maer wilt men slap daer in bliuen Soe eest meeslec sonder waen Sal die orbore wel voert gaen In sijn beheet oec soe sal 5955[regelnummer] Die mensche volstaen ouer al Soe datmen hem niet en vinde Dat hi erghen ga te winde Men moet herderen alle dinghen Die men toten ende wilt bringhen 5960[regelnummer] Na dien dat herderen dan hoert Tenen orbore tsetten voert Soe selen wi dan sekerlike Herderen op hemelrike Ende nacht ende dach daerna poeghen 5965[regelnummer] Hoe wi gods hulde hebben moeghen Soe wat wi anders arbeiden Dat doet ons van gode sceiden Men mach niet dienen dat wet wale Gode ende der werelt tene male
Van wiser voersienecheiden 5970[regelnummer] Wijsheit heet alsict versta In latine prudentia Wijsheit hare nien onderwint Dan daer men doeght ende ere in vint Wijs man en beghinc nie 5975[regelnummer] Vorecope no persemie Noch iet daer ane lach blame Maer doeght ende goeden name Begheert si bouen alle dinc Maer soe wi doet sijn ghehinc 5980[regelnummer] Ter dinc daer scande in leit Es quite alre wijsheit Watter werelt scande es Es scande vore gode sijds ghewes
[Folio 42vb]
Die wise man heeft van zeden 5985[regelnummer] Dat hi den tijt die es leden Ouer dinct soe hi best weet In wat poente dat hine leet Ende om den vorcomenden tijt Wederdinct hi des seker sijt 5990[regelnummer] Om den tijt sijds ghewes Die inder ieghen worden es Sal hi dinken ende ordineren Hoe hine lide met eren Wijsheit als daer ghescreuen staet 5995[regelnummer] Es onderscheedt tusschen goet ende quat Ende datmen ten besten tie Ende dat quade altoes vlie Seneca seit dat wijsheit can Goet ende salech maken den man 6000[regelnummer] Wet dat rechte wijsheit Vliet alle weldecheit Ende oec rijcheit ende scat Salomon bat gode dat Hi hem rijcheit van goede 6005[regelnummer] En gaue noch oec armoede Wijs man en dede dat verstaet Met vorrade noyt quaet Wijsheit doet ontsien gode Ende vast houden sine ghebode 6010[regelnummer] Die wise duchtet nacht ende dach Dat hi iet mestorden mach Ende es op sine hoede in dere wijs Ocht hi ghinc op een cranc ijs Want dese werelt sijds ghewes 6015[regelnummer] Es een ijs dat cranc es Wanter nieman in en leeft Die seker enen morghen heeft Maer nv en heet wijs nieman Die lieghen noch drieghen en can 6020[regelnummer] Ende met scalcheiden hem gheneren
[Folio 43ra]
Ende heimelec vianden deren Dit heet wijsheit onder quade Maer god ende alle sine ghenade Op hem senden waerlike 6025[regelnummer] Die duren sal euwelike
Hoe quaet dat es. droeue wesen. Doude wise scriuen oueral Datmen bedroeft niet sijn en sal Maer blide in goeder wise Dats seker in horen prise 6030[regelnummer] ¶ Salomon aldus ghewaecht Ghelijc dat die motte dore knaecht Die cledre menechfout Ende die worm et dat hout Alsoe bederft meer no min 6035[regelnummer] Bedroeftheit des menschen sin ¶ Die gherechte mensche en sal niet Hem bedroeuen wats ghesciet Want hi te vriende heeft den here Die regneert emmermere 6040[regelnummer] Maer die quade die sal leiden Sijn leuen met bedroeftheiden Want hi seker es ende ghewes Dat god onse here sijn viant es ¶ Ihesus sydrac seit al bloet 6045[regelnummer] Bedroeftheit heeft den meneghen doet Ne gheen orbore en es in hare ¶ Noch soe sprect hi hier nare Dat des menschen bliden moet Sijn leuen vergroyen doet 6050[regelnummer] Die droeue heeft allene Verdorret march in die bene ¶ Seneca maect ons ghewes Dat gheen dinc sotter en es Dan ghewinnen droeuen name 6055[regelnummer] Want hi en es nerghen bequame
[Folio 43rb]
¶ En gheen dinc nacht ende dach Den wisen bedroeuen mach Hi duert vromelijc ende volstaet In al dat hem ouergaet 6060[regelnummer] Wet wel dat bedroeft sin En ghenen loen en bringhet in En ware oft wi tselken stonden Bedroeft waren om onse sonden Verliest een mensche vrient oft goet 6065[regelnummer] Ende daerom laet droeuen moet Soe machem rouwen dat hi leeft Want hi der scaden twee heeft Alse pauphulus seit die wise clerc ¶ Seneca seit in sijn werc 6070[regelnummer] Die wise en bedroeft hem twint Om dat hi verlijest wijf ende kint Metten seluen mach hijt verdraghen Siere vriende doet tallen daghen Dat hi verbeit sijns selfs doet 6075[regelnummer] Want hi en weet clein no groot Weder si coemt heden oft morghen Si sijn wijs die daer om sorghen Om verlies dat der werelt toe hoert En selen wi niet droeuen voert 6080[regelnummer] Maer omdat wi te meneghen stonden Gode verwracht hebben met sonden Selen wi droeuen vroech ende spade Ende roepen op gode ghenade Dat hi ons onse crancke leuen 6085[regelnummer] Mids siere ghenaden wilt vergheuen
Datmen der werelt minne scuwen sal ende versmaden. Elc mensche sal met sinne Scuwen der werelt minne Want sine can in bringhen niet Dan sorghe pine ende verdriet 6090[regelnummer] Ende dat si scone toent als gout
[Folio 43va]
Es argher dan verrot hout Hi slacht der bloemen die scone staet Daer scoenheit ende roke te nieute gaet Ende al si vaelt soe sijn verloren 6095[regelnummer] Beide scoenheit ende al dat goren Alle eersche mogenthede Ende rijcheit van goede mede Alle wijsheit van ertrike Ende cleergie die ghelike 6100[regelnummer] Moeten alle te nieute keren Dit moeghen wi daghelijcs leren In allen wercken cleine ende groot Selen wi dincken om die doet Ende omme dat corte leuen 6105[regelnummer] Dat ons god heeft ghegheuen Die altoes dincken woude Hoe cort dat hi leuen soude Hine dade nemmermeer quaet Noch daer ghescreuen staet 6110[regelnummer] Dat altoes heeft die vroede Die doet in sinen moede Ghine selt uwen sin niet gheuen Daer toe dat ghi langhe selt leuen ¶ Seneca seit dat hi qualec leeft 6115[regelnummer] Die den hoep op lange lijf heeft Want hi hem seluen sere liecht Ende ane ziele ende lijf bedriecht Des ghelike seit catoen met ¶ Een ander meester heeft oec gheset 6120[regelnummer] Dat die ghene niet en leeft Die in sine herte altoes heeft Dat hi altoes wille leuen Een ander wise heeft bescreuen Datmen elken dach sal vresen 6125[regelnummer] Als oft die leeste soude wesen Die mensche sal tsauons slapen gaen Als te steruen sonder op staen
[Folio 43vb]
¶ Alsmen vint in langhen weghen Ghestof wint slijc ende reghen 6130[regelnummer] Alsoe vint men als ende als Int lang lijf uele ingeuals Ghine selt v niet bedroeuen dies Dat ghi hebt verganclec verlies Maer ghi selt droeuen dach ende nacht 6135[regelnummer] Dat ghi uwen scheppere hebt verwracht Men sal minnen deuwelec goet Vore tgoet dat saen inden moet
Noch van den seluen ende wat salomon hier af seeght. Die wise salomon ons bescrijft Soe wat dese werelt bedrijft 6140[regelnummer] Ende al daer si mede omme gaet Dat es ydelheit ende beraet Dat proeft hi aldus hier met Hi seide ic hadde mijn herte gheset In der werelt ydelen saken 6145[regelnummer] Ic dede grote huse maken Priele ende grote wijngarde Scone houe ende boegarde Wel ghemaect na sijn ghenoeghen Die alderhande vrochte droeghen 6150[regelnummer] Ende daer in springhende fonteynen Die altoes liepen sonder feynen ¶ Knechte ende ionc wiue twaren Die te minen dienste waren Grote familien daer toe mede 6155[regelnummer] Van ossen menechfoldechede Van scapen ende anderen beesten Mere dan ieman mochte gheleesten Haddic meer dan ieman die Vore mi hadde gheweest ie 6160[regelnummer] Van siluere ende van goude Haddic hope menechfoude Ende alrehande iuwele alsoe
[Folio 44ra]
Die coninghe behoerden toe Zangers ende zangerssen 6165[regelnummer] Prikers ende prikerssen Potte ende nappe scone ende fijn Daer men met scincte den wijn Wat herte begherde ende oghen met Des volghdic hen al onghelet 6170[regelnummer] Ende in allen desen meer no min Settic mijn herte ende al minen sin Ende waende wel int therte mijn Dat al dit goet mijn hadde ghesijn Ende dat ic van groter macht ware 6175[regelnummer] Ende als ic mi bedachte daer nare Soe dochte mi dit al ydelhede Cost ende arbeit verloren mede Ende dat al dit sonder waen Weder te nieute moeste gaen 6180[regelnummer] Ende mijn arbeit na ende voren Altemale ware verloren ¶ Oft salomon die was dus vroet Hadde bina al dit goet Dat herte ghepeinsen mochte 6185[regelnummer] Ende hem al dit niet en dochte Wat moghen wi doen arme keytiue Die soe luttel hebben tharen liue Ende dat selue in onsen daghen Met groten arbeide beiaghen 6190[regelnummer] Ende behouden wijt dan na desen Dat moet in groten sorghen wesen Ende met droefheiden moten wijt Hier laten in corter tijt Ach hoe mach dat comen dan 6195[regelnummer] Dat wire soe vaste hanghen an Daer wi gode omme begheuen Ende verliesen deuwelec leuen Wat menschen selc es ghesint Dat hi de werelt niet en mint
[Folio 44rb]
6200[regelnummer] Noch sine herte nien leit An hare onsaleghe rijcheit Hi heeft gode onsen here Te danckene herde sere Want gheen dinc als een wise sprect 6205[regelnummer] Therte meer van gode en trect Want van honderden niet een man Sijn rijcheit wel besitten can
Van bekeerne tonsen heere. Niemen en sal traghen sine vaert Van bekeerne te gode waert 6210[regelnummer] Noch dat omme en ghenen dinghen Van daghe te daghe verlinghen Want wine weten groot no smal Wanner die doet comen sal Es men des morghens ghesont 6215[regelnummer] Men es dicke doet eer auont Die beswaert ware van onghemaken Ende hem des quite mochte maken Hine soude twint beiden van desen Hine hadde hem seluen ghenesen 6220[regelnummer] Hoe coemt dan dat besiet Dat wi die ziele en ghenesen niet Die duren moet euwelike In helle oft in hemelrike ¶ Ihesus sydracs sone hi seit 6225[regelnummer] Dat nieman sijn ende en weit Oft waer oft hoe hi steruen sal Dits ghemeine ouer al Ghelijc alsmen den vesch vaet Metten hinghellen dat verstaet 6230[regelnummer] Ende die voghele metten stricke Alsoe worden menschen dicke Gheuaen ende sine weten hoe Ende te male bederft daer toe In merren leit vrese groet 6235[regelnummer] Ende bringht den mensche ter doet
[Folio 44va]
¶ Heuet een mensche mesdaen Enen mensche hi willet saen Beteren het dunct hem ere Ende oft wi mesdoen onsen here 6240[regelnummer] Die ons sciep ende maecte Ende die doet om ons smaecte En selen wi hem niet haestelike Betren iawi sekerlike ¶ Die dwase peinsen cras 6245[regelnummer] Dat es morghen alsoe ic las Dan sal ic te biechten gaen Ende miere sonden aue staen Ende die morghen wats ghesciet En can toe comen niet 6250[regelnummer] Maer gaen soe inden sonden voert Dat siere in bliuen versmoert Dus wert der morghen soe uele Dat int leste gaet uten spele ¶ Alsmen in goeden wille es 6255[regelnummer] En salmen niet beiden des Men sal altehant daer met Voert gaen al onghelet Want goet wille dats dicke gheseit En hout altoes niet ghedurecheit 6260[regelnummer] Ende dat es iammer ende scade Dat goet wille es onghestade Al es beiden des sijt vroet In rade ende in uele dinghen goet Si es nochtan sorghelijc sere 6265[regelnummer] Int bekeren van onsen here Want wi een vre alst es in schijn Ons leuens niet seker en sijn
Dat abijt noch stede den mensche niet heylich en maken. Vele liede willen in clostere gaen Om dat sijt houden sonder waen 6270[regelnummer] Datmen daer blijft behouden bat
[Folio 44vb]
Dan elre in eenre ander stat Wet dat cloester no cluce mede Gheuen en connen heylichede Maer die reynecheit int herte heeft 6275[regelnummer] Wet dat hi heylechleke leeft Ende want god ouer al es Soe mach men des sijt ghewes Gode dienen ouer al In huys in strate in berch int dal 6280[regelnummer] Vele liede sijn sulc van zeden Dat si verwandelen hore steden Om gode te dienne hier ende daer Dat nes niet goet wet voer waer Want in onghestadeghen sin 6285[regelnummer] En woent god meer no min Wie onlanghe duert op ene stede Dat bediet onghestadechde Selden ghedijt dat wet Die plante die men dicke verset 6290[regelnummer] Alsoe en beclijft vroech no spade Heylecheit int herte onghestade Want raste daertoe niet en hoert Dit sijn meester senecaes woert Stede noch abijt daer toe mede 6295[regelnummer] En gheuen geen heylechede Maer in dat herte rene Leeght heylecheit allene ¶ Soe wie hem wille keren Ter vrienscap ons heren 6300[regelnummer] Sal gode minnen bouen al Ende sinen euenkersten hi sal Ghelijc hem seluen minnen Na sijn besten versinnen Ende hem seluen haten 6305[regelnummer] Dit sijn poente van baten Die god ghebiedt waerlike Daer men met coemt in hemelrike

[Folio 45ra]
Van middelheiden ende van maten. Met doeghden ende goeden manieren Salmen lijf ende ziele versieren 6310[regelnummer] Want gheen dinc soe wel en staet Als scone zeden hoe dat gaet ¶ Men seit daer een vers int latijn Dat scone zeden beter sijn Dan enech ander doeght mach wesen 6315[regelnummer] Dit machmen in catoen oec lesen ¶ Men sal den lichame oec niet sieren Allene met sconen manieren Maer met cuisschen clederen alsoe Na dat dien staet horet toe 6320[regelnummer] Middelheit in goeder wise Soe dats te uele nien gherise Want al te uele des sijt vroet En was orber noyt noch goet Want sonderlincheit es ene onmate 6325[regelnummer] Bringhen inne grote ombate ¶ Landsheren ende prelate Ende liede van hoghen state Oft van hogher gheboert Wet dat hem wel toe hoert 6330[regelnummer] Suuerlec abijt des sijt vroet Bat dant ghemeinen lieden doet Maer dits al gheslaghen omme Ende mach v seghen waer omme ¶ Eest dat een groet here maect 6335[regelnummer] Een sunderlinghe cleet wel gheraect Eens dorpers sone sal des ghelike Hebben willen es hi rike ¶ Eest oec dat diernen scouwen Iet sunderlings ane scone vrouwen 6340[regelnummer] Si weruen daer na ende poeghen Hoe si des ghewinnen moeghen Dit nes behoerlec twint
[Folio 45rb]
Hi es vroet die hem seluen kint Aldus sal elc sonder waen 6345[regelnummer] Na sinen staet ghecleedt gaen Niet te luttel noch te uele Mate es goet tallen spele ¶ Selke meestre oec ons leren Dat prinschen ende landsheren 6350[regelnummer] Selen hebben des seker sijt Altoes sunderlinghe abijt Daermense bi kinnen sal Onder die andre ouer al Ghestelec persone des sijt vroet 6355[regelnummer] Of die heffen der kerken goet En selen gheen abijt draghen Daer si der werelt met behaghen Noch hem oec setten te wapen Ghelijc riddren ende scilt knapen 6360[regelnummer] Maer toeghen oetmoedechede Ghelijc cristus selue dede Die met siere doet dat goet wan Dear si euwelec leuen van Dus sal hem elc mensche dat verstaet 6365[regelnummer] Middelec houden na sinen staet Beide van cledren ende van ghelate In desen leeght grote bate ¶ Inden cledren mach men selc stont kinnen Wat dat herte heuet binnen 6370[regelnummer] Gaet men ghescoert oft ontnayt Men seit dat herte leit verdrayt Draeght men oec paruren alsoe Die den persoen nien horen toe Soe siet men het heet een dwaes 6375[regelnummer] Dit sijn die worde her senecaes Diet middelheit wel houden can Dat es verre die wiser man Want daer alle doeght in leit Alsoe als aristotiles seit.

[Folio 45va]
Van manlijcheiden. 6380[regelnummer] Mannen selen manlijc ghelaet Hebben want hem dat wel staet Salomon seit die wise man Wat mach wesen dan Man van wijfleker manieren 6385[regelnummer] Ende hare dinc wijslec hantieren ¶ Ouidius sprect oec van dien Datmen die altoes sal ontsien Want si sijn dicke onghestade Beide in rade ende in dade 6390[regelnummer] Ghelijc sij hen openbare Van buten toenen contrare Hoerre rechte manlijchede Alsoe sijn si int herte mede Daer bi salmense scuwen 6395[regelnummer] Ende te nausten niet ghetruwen Des ghelijc oec van wiuen Die manlec ghelaet driuen ¶ Elc man sal sijn herte maken Vrome ende manlijc in sinen saken 6400[regelnummer] Ende niet wanckel sijn daer inne Maer ghestadech sijn van sinne Ende duren vast in sinen moet In sijn propoest op dat es goet ¶ Hi en sal oec na catoens leren 6405[regelnummer] Met hem seluen niet discorderen Want die hem seluen es fel En sal nieman becomen wel Die mensche sal alsoe wi lesen Van herten altoes blide wesen 6410[regelnummer] Ende met hem seluen eendrachtech Ende in weldoen altoes verdachtech Ende ghetroestech sijn van moede Ia altoes met goeder hoede Niet wankelsinnech ende dan 6415[regelnummer] Mach hi wel heten een man.

[Folio 45vb]
Dat die mensche niet dicke en sal sijn alleene. Die mensche hebbic ghelesen En sal niet geerne allene wesen Maer met goeden menschen ghemene Die gherecht sijn ende oec rene 6420[regelnummer] Daer sal hi altoes poeghen na Ons seit di wise seneca Dats een edel goet te wensche Te sine biden goeden mensche Want vore die goede dat verstaet 6425[regelnummer] Scaemt hem de mensche te doene quaet Want sonden werden dat wet Om die vroeghers dicke belet ¶ Salomon maect ons ghewes Dat het uele beter es 6430[regelnummer] ¶ Twee ghesellen ghemene Dan een mensche allene Deen doet den anderen gherief Alse die elc anderen hebben lief Ende valt die een daer neder 6435[regelnummer] Die ander heeften op weder Daer staet ghescreuen gheloues mi Soe wee hem die allene si ¶ Die heyleghe vadere daer met Die wise cloestre hebben gheset 6440[regelnummer] Meacten daer in een couent Sine micten op enecheit twent Om dat elc andren sal staen bi Ende helpen als hi tachter si Ia in allen goeden dinghen 6445[regelnummer] Een zeel van .iij. stringhen Brect noder int ghemene Dan ocht en hadde maer ene Woude men enen man deren Dat hi allene en conste gheweren 6450[regelnummer] Hi moeste tonder gaen
[Folio 46ra]
Dat mochten si twee weder staen Hulpe ende raet die sijn goet Diese gherne neemt hi es vroet ¶ Lieue liede al eest dat ghi 6455[regelnummer] Heimelec allene sijt daer bi En doet ghene sonde tere Peinst dat god onse here Die bouen sit inden hemel Vwe wercke alle siet wel 6460[regelnummer] Dien verborghen en es twint Want hi alle herten kint Ende orcondere ende rechtere es Van allen sonden sijds ghewes
Van werckene ende scouwene leuene. Twee leuene sijn waerlike 6465[regelnummer] Daer men met wint hemelrike Die bouen alle leuene gaen Deen leuen wildijt verstaen Dat es een werckende leuen Dander een bescouwende es bescreuen 6470[regelnummer] Nu hoert also gregorius seit Van desen tween donderscheit Dwerckende leuen wildijt weten Dats den honghere gheuen teten Den naecten decken sine lede 6475[regelnummer] Herberghen daer toe mede Den bedroefden vroech ende spade Troesten met rade ende met dade Ende altoes leren voert Den ongheleerden gods woert 6480[regelnummer] Den dolenden corrigeren Ende den hoeuerdeghen leren Ende weghen ter oetmoedegheden Grote sorghe draghen mede Om alder menschen salecheit 6485[regelnummer] Ende oec altoes sijn ghereit
[Folio 46rb]
Den euenkersten vroech ende spade Alse een woude datmen hem dade Alse gregorius heeft bescreuen Soe es dit dwerckende leuen 6490[regelnummer] ¶ Scouwene leuen dat ghijt wet Heeft gregorius dus gheset Dats dat wi met alle sinnen Gode ende menschen selen minnen Ende alle wtwindeghe dinghen 6495[regelnummer] Vter herten selen dringhen Ende omme gode dincken allene Met bernender herten rene Ende in sunderlingh verlanghen Onse sceppere ane hanghen 6500[regelnummer] Ende alle eerdsche sorghe laten Ende begheren vter maten Tsiene ons heren anschijn Daer alle vrouden volmaect sijn Ende hebben oec verlanc 6505[regelnummer] Om der ingle soeten sanc Ende daer na gheselscap soete ende claer Dat sonder eende leuet daer Die in desen stade wille leuen Moet maghe lant goet begheuen 6510[regelnummer] Ende alle eerdsche dinghe ghemene Sonder sinen sceppere allene ¶ Om dese twee leuenen als men leest Heeft meneghe disputasie gheweest Welc van hem dat best ware 6515[regelnummer] Dat een van hem dats openbare En es anders niet dan minnen Met ere soetheit van binnen Ende alle dinc van buten Vast vter herten sluten 6520[regelnummer] ¶ Dwerkende leuen dat ghi Hier vore horet segghen mi Es vele meerre arbeit
[Folio 46va]
Want .i. mensche moet sorfachtecheit Vore hem seluen draghen spade ende vroe 6525[regelnummer] Ende vore sinen euenkersten alsoe Ende hem deilen lijf ende goet Ende die ander des sijt vroet En werket anders niet een twint Dan hi sinen sceppere mint 6530[regelnummer] Dese twee hebben onderscheit Nochtan hebben dicke gheseit Goede clerke openbare Dat scouwende beter ware Want cristus sprac hier te voren 6535[regelnummer] Dat magdalene hadde vercoren Dbeste deel dat nummermeren Van hare en soude keren Want si altoes sijt seker das In bernender minnen was 6540[regelnummer] Ende niet achte een oert Van al dat der werelt toe hoert ¶ Hets oec waer des sijt vroet Die gode wilt dienen hi moet Sijn herte suuer maken 6545[regelnummer] Van alder werelt saken Die de werelt laten wille Hoeden hem des lude ende stille Dat hi niet en behoude voert Iet dat der werelt toe hoert 6550[regelnummer] Soe wie gode volghen sal Moet die werelt laten al Want behoudt hi der werelt iet Soe es sijn volghen al niet Die ewangelie doet ghewach 6555[regelnummer] Datmen tween heren niet en mach Te hulden dienen ghelike Wi selen laten dat ertrike Om trike dat euwelec duert Dat niemen en heeft ombesuert.
Vander godheit. 6560[regelnummer] God in hem seluen es een geest Wat men van hem singht oft leest Oft dicht oft scrijft daer af Dats algader maer een kaf Al die werelt machen minnen 6565[regelnummer] Maer hem en mach niemen kinnen Sine hoegde ende sine diepheit Sine lingde ende sine bretheit En mach gheen mensche weten Hi blijft altoes onghemeten 6570[regelnummer] Hi es altoes moghentlike In hemel ende ertrike Ende in helle daer toe mede Hi en wllet ghene stede Hem en es verborghen twint 6575[regelnummer] Want hi alle herten kint ¶ Sonder beghin ende sonder inde Ende sonder middelheit alsict vinde Want soe wat sonder ende es En heeft gheen middelt sijds ghewes 6580[regelnummer] ¶ Ontfermhertech ende goedertieren Es hi in allen manieren Die niemens bede en ontseit Op datter salecheit in leit Hi es oetmoedegher allene 6585[regelnummer] Dan allen menschen ghemene Ghereet ter ontfermechede Ende traghe ter wraken mede ¶ Eyghenlec behoren hem toe .V. poente ic seggu hoe 6590[regelnummer] Hi es melde ende waerachtech Gherecht ende alles machtech Ontfermhertech daer toe mede Maer sine ontfermhertechede Bouen al sine werken gaet 6595[regelnummer] Dats ons een groet toe verlaet
[Folio 47ra]
Op sijn enech woert soe staen Hemel ende eerde sonder waen Ende alle dat daer inne es Staet in sine hoede sijds ghewes 6600[regelnummer] Ende dade hi sine hoede daer af iet Het soude weder al werden niet Want het van niet quam algader Alsoet woude die eneghe vader God es onwandelbare 6605[regelnummer] Hen en liden ghene iare Noch tijt met noch vre Dits sine godlike nature Hine heeft ghisteren no heden Hem nes noyt tijt gheleden 6610[regelnummer] Want hi es sonder beghin Ende sonder inde meer no min Ende wat hi gheeft oft vte ghiet Hine heues te min niet Men mach hem sien no tasten 6615[regelnummer] Het nes nieman in rasten Dan si die hem minnen Met alder herten binnen Hem en mach deren gheen ongheual Want de hem heeft hi heuet al 6620[regelnummer] Ende de hem nien heeft hine heeft twint Dus doet ons sente augustijn bekint
Noch subtijlre van gode. Vore al beghin soe was een Die beghin en heeft en gheen Vte wien dat alle dinghen 6625[regelnummer] Horen iersten spronc ontfinghen ¶ God es een wort wildijt besien Gheformeert van letteren drien Ende alsoe sijn oec scone In enen god drie persone 6630[regelnummer] Ende elc es god int ghemeen Nochtan nes der god maer een
[Folio 47rb]
Dits wonder te merken an Hier op en sal gheen man Sere legghen sinen merc 6635[regelnummer] Want en was nie soe wisen clerc Van sinne in ghenen stonden Die dese dinc conste ghegronden ¶ Die dese worde verstaen wale En sijn niet leec altemale 6640[regelnummer] Decretale ons dat beuelen Dat wi starclike gelouen selen Ende eenwldech belien ¶ Nv bidden wi gode den vrien Dat hi ons int leste sate 6645[regelnummer] In des ghewarechs gheloefs state Ende in vasten hope mede Ende vanden viant ons beurede Soe dat wi comen salechlike In sijn euwech hemelrike 6650[regelnummer] Dese boec wert volmaect aldus In die maent van iunius Doen men screef cristus gheboert Dertiene hondert ende .xl. voert Ende oec .v. daer toe mede AD 1345 6655[regelnummer] Al tantwerpen in die stede Int .iiij. iaer des regements Des tseests paus tser clements ¶ Ende in .xviij.^ste iaer des rijcs Des vifts keysers lodewijcs 6660[regelnummer] Ende int .xxxiij.ste iaer Dat die derde ian voer waer In brabant met groter ere Hertoghe sat ende here Int iaer alsict versinne 6665[regelnummer] Vander werelt beghinne .Vj.m. ende hondert Ende .xliij. wien soes wondert. .Nota.

Dietsche doctrinale

[Boek III]

Van gherechtecheiden

Noch van gherechtecheiden

Van redenen

Datmen conste leren ende minnen sal

Van doeghden te ghewinnnen ende arch te scuwene

Van hoeuerden

Van nydecheiden

Van wijsheiden

Vander aventueren

Van vresen ende van hoeden

Van phylosophien

Van goedertierenheiden

Van gulsecheiden ende ommaten.

Van verdrachlecheiden

Van starcmoedecheiden

Van liberaelheiden ende meltheiden

Van vreden ende eendrachtecheiden

Van ghestadecheiden.

Van wiser voersienecheiden

Hoe quaet dat es. droeue wesen.

Datmen der werelt minne scuwen sal ende versmaden.

Noch van den seluen ende wat salomon hier af seeght.

Van bekeerne tonsen heere.

Dat abijt noch stede den mensche niet heylich en maken.

Van middelheiden ende van maten.

Van manlijcheiden.

Dat die mensche niet dicke en sal sijn alleene.

Van werckene ende scouwene leuene.

Vander godheit.

Noch subtijlre van gode.

Over dit hoofdstuk/artikel

titels