Dietsche doctrinale

(1998)–Anoniem Dietsche doctrinale– rechtenstatus


[Boek I]
[Folio 1ra]
Onder allen creaturen Heeft die meester der naturen Twee ghemaket des sijt ghewes Daer redelijc verstaen in es 5[regelnummer] Dats dinghel ende mensche met Den inghel heeft hi gheset Inden hemel bouen al Om dat hi hem daer dienen sal In sine ghelorie die hi hem gaf 10[regelnummer] Eer hire iet verdiende af Den mensche heeft hi als ghi siet Gheset in dit eerdsch verdriet Daer hi met droefheiden moet Verdienen dat ewelijc goet 15[regelnummer] Met arbeide ende sorghen Daer nieman en heuet morghen Ende al heeft die mensche ontfaen Van gode redenlec verstaen Nochtan behoeft hi goeder leren 20[regelnummer] Hoe hi hem wel sal bekeren
[Folio 1rb]
Ter doeght ende ter wijshede Daer hi hem beware mede Aen ziele aen lijf ende aen goet Want gheen mensche nes gnoech vroet 25[regelnummer] Hine behoeue des seker sijt Hulpen ende raeds tenegher tijt Die wise catoen hi seit Dat van sinne die wijsheit Luttel menschen ghegheuen es 30[regelnummer] Paulus maect ons oec ghewes Alle scriften die sijn bescreuen Sijn ons tonser leren ghegheuen Daer bi selen wi soeken Leringhen inden boeken 35[regelnummer] Die de wise hebben ghelaten Tonser leren ende tonser baten Daer bi hebbic dit boecskijn Dat vore lach int latijn Al tantwerpen ghetoghen vte 40[regelnummer] Daer in ligghen grote vertute Van doeghden ende van zeden Ende van menegher wijsheden Met autoriteyten al beweuen Die de wise meestre wilen screuen 45[regelnummer] Daer men in mach leren tsamen Orbore der zielen ende tslichamen ¶ Daer omme es sijn name wale Die dietsche doctrinale Want doctrinale alsict versta 50[regelnummer] Dat es comen van doctrina Ende doctrina dats leringhe Nv hulpe god dat ict volbringhe Soe dat sijs te beter wesen Alle diet horen ende lesen
Van leringhen 55[regelnummer] Die hem ter wijsheit wille keren Sal int ierste moeten leren
[Folio 1va]
Ende wel connen dat hi hoert Eer hi dat sal leren voert Die andren wilt leren van 60[regelnummer] Dien dat hi selue nien can Moets met scanden af staen Dan soe seit men sonder waen Hi ontliep sinen meester tsaen ¶ Den mensche sijn sonderlinghe 65[regelnummer] Noetdoerftech twee dinghe Die ter wijsheit wille comen Tsiere baten ende tsiere vromen Leringhe es dierste sake Ende dander dat es die sprake 70[regelnummer] Wijsheit ende sprake diet wel besiet En doeghen van een ghesceden niet En daedt de sprake soe bleue dan Wijsheit verborghen inden man ¶ Ihesus sydrac heeft bescreuen 75[regelnummer] Eer men tfonnesse wt sal gheuen Sal hi hem fonderen ghereit Wijslec op gherechtecheit Ende die vore dincken ouer al Eer hi sijn vonnesse vten sal 80[regelnummer] Daer bi seldi als te voren Inden iersten wijsheit horen En die leren metten sinne Ende vaste houden daer inne ¶ Men vint daer bescreuen 85[regelnummer] Dat wi metter zielen leuen Ende metten sinne leren wat Ende metter herten onthouden dat ¶ Die wise her salomon seit Die leringhe mint mint wijsheit 90[regelnummer] Ende soe wie versmaed leren Blijft euwelec in onneren ¶ Hebt lieuer seiti menechfout Mine leringhe dan mijn gout
[Folio 1vb]
Want gout mach te nieutte gaen 95[regelnummer] Maer leringhe moet altoes staen Goede leringhe inder ioeght Volmaect den mensche inder doecht Ihesus Sydracs sone hi seit Ghi selt van uwer kindsheit 100[regelnummer] Altoes om leringhe vraghen Ende tote uwen ouden daghen Seldiere altoes meer vinden Want sine heeft gheen inden Die leringhe gheerne hoert 105[regelnummer] Ende die wel onthoudet voert En mach nemmermeer dat begaen Dat hire scande af sal ontfaen Want sine leringhe salne leiden Tote alder beschedenheiden 110[regelnummer] Want beschedenheit sijds gewes Moeder van allen doeghden es Leringhe doet scep opt water gaen Leringhe doet den hont hasen vaen Sonder leringhe te ghenen daghen 115[regelnummer] En mochte derde coren draghen Sonder leringhe en mocht oec niet Dat coren mele worden iet Noch dat mele broet alsoe Daer en ware leringhe toe 120[regelnummer] Soe ghi meer leert soe ghi meer cont Ende soe v name meer wert ghescoent Soe wien dunct dat hi vroet es Blijft euwelec sot sijts gewes Al heeft leringhe een beginsel 125[regelnummer] Sine heeft nochtan gheen insel Die wise man sprect hier af Haddic enen voet int graf Nochtan soudic willen leren Daer coemt af soe vele eren 130[regelnummer] Men sal leuen ende daer omme sorghen
[Folio 2ra]
Als of men steruen soude morghen Ende oec leren ernstelike Als te leuene euwelike Catoen seit die wise here 135[regelnummer] Tsmenschen leuen sonder lere Es als een beelde dat es doet Lerens soe es altoes noet Seneca seit die niet en leert Dathi daghelijcs ontleert 140[regelnummer] Ende vergheet tselue dathi can Ende werdt een ongheleert man Een phylosphe aldus seit Soe wie dat scuwet den arbeit Van leerne enen corten tijt 145[regelnummer] Blijft euwelijc in der scanden verwijt En hadt conste ghedaen Ertrike waer te quiste ghegaen En hadt conste ghedaen En soude kerke huus no borch staen 150[regelnummer] En hadt conste ghedaen Men soude visch no voghel vaen En hadt conste ghedaen Clergie ware te nieute ghegaen En hadt conste ghedaen 155[regelnummer] Die liede souden naect gaen En hadt conste ghedaen Tgheloeue soude onlanghe staen En hadt conste ghedaen Men soude van honghere steruen saen 160[regelnummer] Hier bij sal elc mensche keren Sinen sin ter goeder leren Want daer bi staen moet ertrike Ende men winter met hemelrike Die nien can sijds seker des 165[regelnummer] Dat hi onnutte ter werelt es God laet ons alsoe leren Dat het si te siere eren Amen

[Folio 2rb]
Van spraken ende tonghen te bedwinghene Der leringhen volght dats waer Van node die sprake naer 170[regelnummer] Ende die gheest dats ware sake Bringt inden mont die sprake Ende die tonghe talre stont Formeert die sprake inden mont Also dat mer ane versteet 175[regelnummer] Van der spraken dondersceet Van der stemmen den luut En brachte gheen ondersceet wt En daet die tonghe die daer keert Ende elcs bedieden in formeert 180[regelnummer] Ende om dat v sprake *** sijn sal Goet ende gherecht ouer al Ende orborlec in allen dingen Soe seldi uwen gheest bedwingen Dat hi in uwen mont niet en bringhe 185[regelnummer] Sprake der onnutter dinghe Salomon beuroedt ons des Alsoe ene stat onbewaert es Daer gheen muer om en gaet Ende te slechten lande staet 190[regelnummer] Alsoe es onbewaert elc man Die sinen gheest niet dwinghen en can Ghi selt altoes setten vore Vwen mont een starcke dore Ende breidelen met sulker virtuut 195[regelnummer] Datter niet onnuts en gae wt Salomoene men spreken hoert In sine prouerbien dit wort Soe wie hoeden can sinen mont Hoet sine ziele talre stont 200[regelnummer] Ende soe wie spreect onuersien Hem moetere dicke af messchien Daer bi bat dus david die vroede
[Folio 2va]
Set here minen monde een hoede Ihesus Sydracs sone ghewaecht 205[regelnummer] Eest dat v yeman vraecht Dinc diere ghi wel sijt vroet Antwerdt hem wijslec dat es goet Ende en eest v niet wel cont Leght v hant op uwen mont 210[regelnummer] Ende bepeinst v dat ghi niet en sneeft Als ghi v vonnesse vte gheeft Soe dat ghi om uwe woert Gheen verwijt na en hoert Een wijs man sprect dus al bloet 215[regelnummer] Tonghe can gheuen dleuen ende doet Tonghe gheneest been en gheen Maer si brect rugghe ende been Seneca maect ons ghewes Dat die quade tonghe es 220[regelnummer] Ene forneyse die altoes blaect Ende verbrant wat hare ghenaect Catoen leert ons oec daer bi Dalder ierste doeght die si Dats datmen die tonghe dwinghe 225[regelnummer] Mede soe set hi dese dinghe Die sine tonghe dwingt vander haest Dat hi gode es alder naest Sente jacop seit dat een man Voghele ende diere dwingen can 230[regelnummer] Maer sijns selfs tonghe en can hi niet Te poente dwinghen wats gesciet Maer al eest datmense niet wale Bedwinghen en can altemale Soe hoede hem elc doch daer bi 235[regelnummer] Dat si altoes warechtech si Salomon seit die wise here Sesse dinghen hatet god sere Ende dat seuende es alte quaet Deen es hoeuerde dat verstaet
[Folio 2vb]
240[regelnummer] Dander tonghe loghenachtech Thertte altoes quaetdachtech Ende onnutte dinc iaeght Die valsch orconde draeght Snelle voete om dat si 245[regelnummer] Aerch belopen verre ende bi Ende daer toe hande des sijt vroet Die storten doen onnosel bloet Ende daer toe die weder ende voert Onder broederscap sayen discoert 250[regelnummer] Dit sijn die poente sunderlinge Die god haet voer alle dinge Ghi selt v tonghe daer toe breken Dat si oec soetelec sal spreken Nadat bequamelec si ende goet 255[regelnummer] Ihesus Sydrac maect ons vroet Harpen ende snaren die Maken soete melodie Ende boven al nochtan soe gaet Die soete tonghe dat verstaet 260[regelnummer] Noch seit hi dieselve man Dat soete sprake maken can Vriende ende oec saechten doet Den vianden haren moet Dbeghin van vrienscapen es 265[regelnummer] Wel spreken sijds ghewes Ende qualec spreken can wel Viantscap verwecken snel Aldus seldi sidi vroet Soetelec spreken ende dat goet 270[regelnummer] V tonghe seldi dwingen voert Dat si ghene leleke woert Noch dorperheit spreken en sal Maer goet ende hoefsch ouer al Sente paulus hoertmen spreken 275[regelnummer] Dat dorpers worde connen breken Scamelheit ende goede seden
[Folio 3ra]
Seneca seit in eenre steden Van dorpren worden wilt v hoeden Want si connen dorperheit voeden 280[regelnummer] Ons soe seit jhesus sydracs sone Soe wie dat es ghewone Dorperheit te spreken dat hi Van herten niet suver en si Ons soe scrijft socrates 285[regelnummer] Dinc die lelec te doene es Dat die te gheere stont Scone en luud inden mont Een ander seit niet allene En selen wi doegen hebben rene 290[regelnummer] Maer tonghe ende herte mede Dats elcs goets menschen zede V tonghe dwinght oec daer bi Dat si traghe ter spraken si Ende ter antwerden niet snel 295[regelnummer] Sente jacop bescrijft ons wel Haestelec seldi wel verstaen Ende niet oec antwerden saen Maer met goeder ghestadecheit Die wise salomon aldus seit 300[regelnummer] Die antwerdt eer hi volhoert Toent dat hi es verdoert Ende valt in confusen sulc stont Een phylosophe maect ons cont Ghi selt v selven daer toe breken 305[regelnummer] Dat ghi eer selt horen dan spreken Ende uwe oren beseghen mere Dan v tonghe dats v ere Een ander wijs man maect ons cont Hout silentie toter stont 310[regelnummer] Dat ghi sprekens hebt noet Oec seit seneca al bloet Dat sprekens getimpertheit Es ene grote wijsheit
[Folio 3rb]
Paulus seit ons des sijt vroet 315[regelnummer] Dat es wel een rechter goet Die haestelec verstaen heeft Ende traechlec sijn vonnesse gheeft Al eest oec dat merringhe Ghehaedt es in vele dinghe 320[regelnummer] Si hoert toe nochtan Van rechte den wisen man Salomon seit oec des seker sijt Spreken ende swighen hebben tijt Ghi selt v tonghe oec bedwingen 325[regelnummer] Dat si niet en stride om dingen Die v alsoe niet aen en gaen No daer ghi af en moeght ontfaen Noch v vriende scande noch scade Hi ware wijs die dat dade 330[regelnummer] Iheronimus seit die wise man Soe wie dat niet swighen en can En can te poeinte spreken niet Dits datmen daghelijcks siet Enen wisen man alsoe ic las 335[regelnummer] Waert willen gheuraghet das Oft hem aen wijsheit dat gebrake Dat hi alsoe selden sprake Hoe mochte dat sijn antwerde hi doe Die sot en swighet spade no vroe 340[regelnummer] Oec sal elc mensche inden mont Warachtech sijn talre stont In enen boeke dat ic las Dat enen meester gheuraghet was Hoe men spreken mochte best 345[regelnummer] Die meester antwerde int lest Datmen altoes sprake dware Daert niemans scade en ware Nochtan leghet sotheit In vele sprekens die waerheit 350[regelnummer] Want vele spreken seit latijn
[Folio 3va]
En mach sonder sonde niet sijn Oec salmen hoeden die oren Dat si gheen arch en horen Dat dat herte maect verkeert 355[regelnummer] Die wise salomon ons leert Leefdi na gherechtecheit Soe en roeku wat yeman seit Ende want inder tonghen leit Soe grote doeght ende archeit 360[regelnummer] Ende soe quaet te houdene es Soe bidden wi gode des Die onse behoeder es meest Dat hi onse tonghe ende onsen gheest Alsoe dwinghe ende bekere 365[regelnummer] Datter in ligghe sine ere Ende dat wi van mesualle Behoet werden alle Amen
Leringhe van minnen ende van vrienscapen Leringhe sal hebben dbeghinnen Van gods lieften ende siere minnen 370[regelnummer] In allen dingen wert hi volleert Die de hemelsche leringhe leert Dese worde spreect aldus Die wise cassiodorus In ene ander stede hi seit mede 375[regelnummer] Die ghene es seker telker stede Die gods vrese onghelet In allen sinen werken set Minne die dat wel besiet En es altoes alleens niet 380[regelnummer] Sulke minne es godlike Ende sulke hoert ten ertrike Gods minne es allene Caritate wt herten rene Ende vten gheloeve sijds ghewes 385[regelnummer] Dat vast ende niet gheueinst en es
[Folio 3vb]
Ende dese minne wildijt kinnen Hetet dat slot vander minnen Waeraf dat sente paulus Tote tymotheum spreect aldus 390[regelnummer] Gods minne es sonderlinghe Ene begherte ouerswinghe Die coemt met alre crachten Vter herten zielen ghedachten Alsoe die mont der waerheit 395[regelnummer] In die euuangelie seit Cristus minne comt algader Vter gratien deuweghes vader Want selve cristus doet ghewach Niemen tote mi comen en mach 400[regelnummer] Dan dien die vader aen mi trect Nv besiet dan ende mect Hoe tsuader gracie can keren Den mensche ter minnen ons heren Tes menschen oren comt inne 405[regelnummer] Tot inder herten die gods minne Mids tsheilegs gheest gehinc Ghelijc dat maria ontfinc Die reine maghet wt vercoren Den gods sone doer haer oren 410[regelnummer] Mids die boetscap die brachte Dinghel vander gods crachte Niemen en weet die waerheit des Oft hi inder gods gratien es Hoe wel dat hi leeft dats waer 415[regelnummer] Ende dat es den mensche swaer Want wiste die mensche wel clare Dat hi in gods gratien ware Hi mochte hem verheffen daer in Ende der gratien hebben te min 420[regelnummer] Die beste vrient die men vint Dats hi die vriends ziele mint Want aen die ziele eest al belanc
[Folio 4ra]
Die lichame nes maer een stanc Die alse een roec ouer drijft 425[regelnummer] Maer die ziele altoes blijft Daer bi soe sijn wi gewes Dat god die beste vrient es Want hi machtech es allene Onse herte te houdene rene 430[regelnummer] Onse ziele te behouden Inder euweliker vrouden God mint ons in der vouden Dat hi ons allen wilt behouden Ende nieman verliesen mede 435[regelnummer] Dat es sine godlike zede Hi es blider als men ons leert Van enen sondare die bekeert Ende sine penetencie dan doet Als ons dewangelie maect vroet 440[regelnummer] Dan van ix ende neghenten die Penetencie en deden nie Ia sulc vrient es hi mede Dat hi in meneger stede Sine knechte vriende hiet 445[regelnummer] Als men daer bescreuen siet Ende doen hi oec vernam Dat judaes tote hem quam Diene custe ende hadde verraden Sprac hi met goeden staden 450[regelnummer] Vrient waer toe bestu comen Hier op souden wi gomen Als wi doen soe grote onghenade Onsen viant vroech ende spade Hine mint ons niet allene 455[regelnummer] Maer hemel ende erde ghemene Ende al datter es binnen Woude hi van groter minnen Tonsen boef al maken Ende van al desen saken
[Folio 4rb]
460[regelnummer] En bedarf hi twint nochtan Alse paulus seit die wise man Des heren minne selen wi Begheren met herten vri Ende bidden hem met sinnen 465[regelnummer] Dat hi ons minne met siere minnen Want hi spreect selve dit woert Die mi mint ic minnen voert Die hem mint hine werdt niet gehoent Want hi blijft euwelec ghecroent 470[regelnummer] Met hem in sijn rike Dat hem duert euwelike Amen
Hoe men ghewint die minne ende vriendscap gods mids gloue Drie dinghe sijn als men vint Daer men gods vrienscap met wint Ghelove hope ende caritate 475[regelnummer] Maer die alre meeste bate Ons an caritate gheleit Als ons paulus selve seit Onse gheloeve wats ghesciet En mach men van buten scouwen niet 480[regelnummer] Maer men moet dat versinnen Metter herten van binnen Ende alsoe dat sware es te verstane Soe daer meer loens volghet ane Ende al en connen wijt int gheuoech 485[regelnummer] Niet vol proeven tgheloue is ghnoech Met simplen gheloeue verwonnen Die heyleghen god wouds hem onnen Want si tekene daer met wrachten Daer si dat volc mede brachten 490[regelnummer] Toter heylegher kerstenhede En daer si verwonnen mede Coninghe ende tyranne Ende daer toe wiue ende manne Iheronimus doet ons bekent
[Folio 4va]
495[regelnummer] Dat tgheloeue es fondament Van rechten religione Ende van allen gheesteliken doene Tgheloeue doet di dienen gode Ende wel houden sine ghebode 500[regelnummer] Tgheloeue meerret heylecheit Ende het sterket die suverheit Ende het houdt den mensche gepast In goeden werken altoes vast Tgheloeue en wilt om ghene noet 505[regelnummer] Omme keren cleen no groet Noch oec omme ghiften keren Het blijft altoes in eren Cristus oec nieman en ghenas Dan die vaste int gheloeve was 510[regelnummer] Ende dan sprac hi ter seluer stont V gheloeue maect v ghesont Alsoe sprac hi op die stede Daer hi den blinden sien dede Ende tote den man doen hi 515[regelnummer] Van lazarien maecte vri Ende tote ander lieden mede Daer hi sine ghenade ane dede Soe sprac die meester welgheraect Tgheloeue heeft v gesont gemaect 520[regelnummer] Tgheloeuve dede marien sonder waen Den heyleghen gods sone ontfaen Des gheweest en hadde niet Hadt siere ane ghetwiuelt iet Tgheloeue oec petere gaen dede 525[regelnummer] Opt dwater in eenre stede Ende doen hi twiuelen began Was hi nalecs verdroncken dan Tote dat god hem die hant boet Ende hem halp vter noet 530[regelnummer] Paulus scriuet openbare Dat het onmoghelijc ware
[Folio 4vb]
Dat god yemene minde Die sijn gheloeve niet en kinde Noch seit paulus al bloet 535[regelnummer] Dat dat gheloeue es doet Daer gheen werc en volghet na Maer tgheloeue alsic versta Dat wael hout gods gebode Dat es leuende vore gode 540[regelnummer] Wi selen in allen steden Met starcken gheloeue beden Ende en twiuelen niet een haer Van dien dat wi bidden daer God saelt doen des sijt vroet 545[regelnummer] Ia op dat die bede es goet Maer twiuelen wi daer aen Soe slaechten wi den water dan Dat vore den wint altoos vliet Ende stille en can ghestaen niet 550[regelnummer] Een man die van tween willen es Es onghestadech sijds gewes Ende en weet te welken tien God en hoert niet gherne dien Onse here sprect voer waer 555[regelnummer] Inder euuangelien daer Hebdi vaste gheloeue in v Ende segt toten berghen nv Dat si inder zee gaen staen Het sal te handen sijn ghedaen 560[regelnummer] Ende wat ghi ghebiedet alsoe Sal v worden gheworpen toe Daer omme laet ons met herten fijn Inden gheloeue ghestadech sijn Ende hem ghetrouwen bouen al 565[regelnummer] Dat hi ons ontfermen sal Ende inder noet niet af gaen Hi saelt doen sonder waen
Van hopen ende wat hope es
[Folio 5ra]
Hope can maken mede Gods minne ende sine liefhede 570[regelnummer] Hope bediet een verbeiden Van toecoemender salecheiden Die emmer toe comen moet Als ons .i. wijs man maect vroet Al geloeft men wel int geuoech 575[regelnummer] Dat en es nochtan niet genoech Daer moet goet hope mede Als ghi aen gode doet v bede Soe seldi hopen bouen al Dat hi v bede horen sal 580[regelnummer] Ende ghetrouwen hem van dien Dat v die bede sal ghescien Alsi oec sal sekerlike Opdat die bede es orberlike Wie dat in oetmoede leeft 585[regelnummer] Ende en ghene hoeftsonde en heeft Wet dat god hem nien ontseegt Op dat orbore daer in leegt Ende des en weet groet no clene Niemen dan god allene 590[regelnummer] Of die bede orberlec si Daer omme soe selen wi Ouer goet dat houden al Dat god gheeft ende gheuen sal Want hi es onse vader 595[regelnummer] Ende weet onsen orbore algader Soe wie sinen hope aen hem set Hi sal seker werden daer met Bescermt verloest ende gheuoedt Ende van allen arghe behoedt 600[regelnummer] Dauid sprect die wise man Die van hopen wel spreken can Here sprecti ic hope op di Ende du stoeds mi vrindelec bi Noch sprecti in ene ander stede
[Folio 5rb]
605[regelnummer] Ic hoepte in dine ontfermichede Ende daer omme en salic here Bedeerft werden nemmermere Noch seiti hoept in gode Ende houdt wel sine ghebode 610[regelnummer] Hi en sal v meer begheuen Maer setten in deuwelike leuen Daer al hope volmaect es Gheloeft si hi euwelec des Amen
Van caritaten ende wat caritate es Caritate si can wel maken 615[regelnummer] Gods minne voer alle saken Ende en gheen doecht en es volmaect Daer caritate niet en waect Want het leit cleine bate Ane werc sonder caritate 620[regelnummer] Caritate alsict versinne Es ene ongheueinsde minne Beide te gode ende ten mensche Dits een minne van groten wensche Wet oec dat caritate 625[regelnummer] Niet en soect haer bate Maer alre menschen mere Ende bouen al gods ere Caritate meer no min En soect nerghen sijn ghewin 630[regelnummer] Want si en can niet doen Iemene om weder loen Maer wt ongheueinsden sinne Striket ouer al haer minne Ons scrijft sente petrus 635[regelnummer] In ere siere epistelen aldus Dat caritate wel can decken Vore gode der sonden vlecken Als of hi segghen woude alsoe Hebt caritate in di ende doe
[Folio 5va]
640[regelnummer] Soe wattu wils doen dan ¶ Het spreect aldus .i. heylich man Aen caritate leit selke bate Want god selue es caritate Ende soe wie in caritaten staet 645[regelnummer] Wet dat hi in gode gaet Ende god weder in hem woent Dus hoechlecke caritate loent ¶ Nv hoert wat spreect dan Salomon die wise man 650[regelnummer] Soe wie dat stopt sine oren Ende den armen nien wilt horen Alse hi roept in sijn verdriet God en sal hem horen niet Noch heeft hi mede bescreuen 655[regelnummer] Dat si die den armen gheuen En selen niet behoeuech sijn Noch seit dese here fijn Dat si die de arme versteken Selen noch doghen van breken 660[regelnummer] Ocht hier op dit ertrike Oft inder hellen euwelike ¶ Ihesus sydrac seit al bloet Breket den armen v broet Ende leidt in v huus die ghene 665[regelnummer] Die herberghe en hebben en ghene Ende den naecten dect sine lede Den bedroefden troest mede Soe sal v dinc sonder waen In grote vore spoede gaen staen 670[regelnummer] Beide hier ende in hemelrike Dat v duren sal euwelike ¶ Dat seit ons een heylich man Die salech wille wesen dan Breke den armen sijn broet 675[regelnummer] God helpt hem wt alre noet ¶ Doe cristus was opghestaen
[Folio 5vb]
Ende inden weghe quam ghegaen Aene sinen iongheren dus spraken Vter scrijfturen vele saken 680[regelnummer] Die hem cristus daer ontbant En hebben sine niet becant In al sijn doen in al sijn spreken Maer doe si hem dbroet saghen breken Hebben sine thant bekint 685[regelnummer] ¶ Nv soe merct ende versint Hoe datse god kint inder noet Die den armen breken haer broet
Noch van almoesenen ende wat lone daer af comt Vele redenen vint men bescreuen Daer omme datmen sal gheuen 690[regelnummer] Aelmoesenen blidelike Omme den gheuere van hemelrike ¶ Want paulus ons doet bekint Datten bliden gheuere god mint Onse aelmoesenen wats gesciet 695[regelnummer] En moghen wi verliesen niet Want god die niemenne en hoent En laet gheen dinc ongheloent Ende om ene aelmoesene clene Soe behouden wi gode allene 700[regelnummer] ¶ Soe wanneer ghi uwe aelmoesen geeft In tsgheens hant die breke heeft Soe stectise gode in de hant Als hi ons selue doet bekant Dat ghi den alder minsten doet 705[regelnummer] Dat doedi mi des sijt vroet ¶ Noch sprect onse here dat Gadert inden hemel uwen scat Daer en salne te ghenen daghen Motte no rupsene cnaghen 710[regelnummer] Seker dat es wel waer In sulker hant leit hi daer
[Folio 6ra]
Daer en mach dief no quaet here Den scat minderen nemmermere Water vier no ongheual 715[regelnummer] Als ons vriende ende maghe al Hem begheuen ende hebben onwert Soe blijft die scat onuerteert Ende dien vinden wi te staden daer Te endene en plegen ghene iaer 720[regelnummer] Sulke lereren ons verbieden Te gheuene den quaden lieden Alse speellieden ende hyrauden Riesen wiuen ende ribauden Maer een wijs man doet bekant 725[regelnummer] Wies name ic niene vant Die gode wille volghen na Sal gheuen alsict versta Beide den goeden ende den quaden Want god met siere ghenaden 730[regelnummer] Doet sine sonne vroech ende spade Schinen op goede ende op quade Wet dat die mensche alsoe sal Sine aelmoesene gheuen oueral Beide quaden ende goeden 735[regelnummer] Die ghi siet in armoeden Men doet den armen niet ere Maer men doetse onsen here Ende hi gheeft den loen daer af Niet de mensche die ment gaf 740[regelnummer] ¶ Altoes hebt in elke stede Op die arme ontfermechede Ende sidi van goede rike Soe gheeft hem dan meldelike ¶ Es v goet oec clene gheacht 745[regelnummer] Soe gheeft hem dan na v macht Alsoe die goede tobias Sinen sone leerde alsic las ¶ En hebdi goet lude oft stille
[Folio 6rb]
Soe gheeft uwen goeden wille 750[regelnummer] Ende doeght met hem sekerlike Ghi hebt daer omme hemelrike Soe seldi gadren enen scat Des ghi hebben selt te bat Soe wanneer die dach sal comen 755[regelnummer] Dat god den mensche sal doemen Want aelmoesene verloessen can Van sonden ende der doet den man Ende si en laet die ziele niet Ter hellen comen wats gesciet 760[regelnummer] Aelmoesene vor waer gheseit Es ene die meeste sekerheit Te comene vore gods oghen Alse alle scrijfturen toeghen Die bede die men met vasten doet 765[regelnummer] Ende met aelmoesenen sijt des vroet Es beter menechfoude Dan scat van finen goude ¶ Doe daniel in drome scoude Dat nabugodonosors rike soude 770[regelnummer] Gheuellet werden ende ghedestrueert Es hi toten coninc ghekeert Ende heeft hem den droem ontbonden Doe sprac hi metten seluen stonden ¶ Her coninc om dese sake 775[regelnummer] En sijt niet sere tonghemake Als es god op v verboghen Wildi minen rade volghen God sal v sekerlec vertroesten Ende ute uwen anxte verloesten 780[regelnummer] Gheeft den armen mildelike V aelmoesenen ghi sijt rike Ic hope dat v god sal V sonden vergheuen al Ende en gheloeft oec emmer niet 785[regelnummer] Datter v goet af sal mindren yet
[Folio 6va]
Maer meeren dats seker waer Alse ene keerse bernet claer Ende men ene andre ontsteect daer an Haer licht en mindert niet nochtan 790[regelnummer] Maer dlicht twivuldecht dan Aldus soe twivuldecht van Aelmoesene dat goet Diese wt goeder herten doet ¶ God onse here in die wostine 795[regelnummer] Voedde mids der gracien sine .V.^m volcs ofte mee Met .v. visschen broeden twee Nochtan bleuen ouer daer Relijfs .xij. coerue dats waer 800[regelnummer] Daer bi en selen wi ons niet ontsien Dat onse goet sal mindren van dien Want god die alle dinc gheeft Ende alles dinghes macht heeft Saels ons uele meer gheuen 805[regelnummer] Ende na dit lijf deulijc leuen ¶ Ghi moeght wel gheloeuen des Dat god niet ondanlec en es Want ware hi ondanclec yet Soe en ware hi volmaect niet 810[regelnummer] Want inder ondanclecheit Groet ghebrec ende scande leit Men heeft menich hof ghescout Daer in rijcheit was menechfout Ende en gheens goeds ghebrac 815[regelnummer] Maer alsmen den armen ontrac Daelmoesene ende men des miste Ghinc huus ende hof te quiste Ende de stede wert woeste met allen Dit heeft men dicke sien geuallen 820[regelnummer] Ghelijc dat aelmoesene den man Inden hemel setten can Alsoe vaert hi in deuwelec vier
[Folio 6vb]
Die sine almoesene nien geeft hier
Noch meer vander aelmoesenen Voert soe seldi weten 825[regelnummer] Datmen leest in decreten Siedi uwen euenkersten steruen Van honghere ende bederuen ¶ Ende hem niet en helpt inder noet Soe sidi sculdech siere doet 830[regelnummer] ¶ Dit selue sprect oec aldus Die wise cassiodorus ¶ Ihesus sydracs sone bescrijft Ghelijc dwater tvier verdrijft Alsoe verdrijft tallen stonden 835[regelnummer] Die aelmoesene die sonden Niemanne versmaden en seldi Omdat hi arm ende verworpen si ¶ Salomon seit die vroede Eert gode van uwen goede 840[regelnummer] Ende ghi selt sonder waen Woeker daer af ontfaen ¶ Noch seit die selue here Hi persemt op gode sere Die ontfermnesse ten armen heeft 845[regelnummer] Want hijt menichfout weder gheeft ¶ Noch seit dese here al bloet Het es lof ende ere groet Die hant bieden alsoe houde Hem die verdrincken soude 850[regelnummer] Den verdoelden te weghe hulpen Den hongheren den hongher stelpen Ia vanden goede sijts gewes Dat ons selfs proper es Ende niet van vremden goede 855[regelnummer] Vte eneghen willeghen moede Niet om ere no om lof Der werelt tontfane daer of Onse here doet ons selue bekant
[Folio 7ra]
Soe wat doet v rechter hant 860[regelnummer] En sal die slincke weten niet Oft ghi coent gheef daer mens niet en siet Wi selen onse aelmoesene gheuen Die wile dat wi hier leuen Ende onsen kindren niet beuelen 865[regelnummer] Dat si na ons gheuen selen Ende sonderlinghe bouen al Elc sijn onrecht ghelden sal Beuelt hijt executoren Soe maeght lichte sijn verloren 870[regelnummer] Betruustu enen anderen bat Dan di seluen hoe comt dat Wiltu die bewaren wel Gheeft dan selue ende nieman el Die wile dat es in dinen name 875[regelnummer] Soe es dine ghifte gode bequame ¶ Dat ghi met aerbeide hebt gewonnen Alsoe v god woude geonnen Hebt lieuer tuwes selfs baten Dan ghijt enen anderen soudt laten 880[regelnummer] ¶ Niet en verstaet dat ic mene Dat de mensche al ghemene Sijn goet gheuen henen sal Maer met bescheide ouer al Alsoe dat hem tsinen liue 885[regelnummer] Sine noetdorfte bliue Ende niet en doghe van breken Dits meest der lerere spreken God late ons in dit corte leuen Onse aelmoesene alsoe gheuen 890[regelnummer] In ons heren cristus name Dat si hem moet sijn bequame
Alsmen gods minne heeft hoe men die behouden sal ¶ Die gods minne wilt behouden Sal in doechden menichfouden
[Folio 7rb]
Ende daer in oec volstaen 895[regelnummer] Men siet daer ghescreuen staen Niet hi die de dinc beghint Maer diese ghetrouwelec volint Es werdech gods rijcs ¶ Noch soe seiti des ghelijcs 900[regelnummer] Alsoe als ict ghescreuen vinde Wie volheert toten inde Dat hi behouden blijft om dat Noch seiti in ene ander stat Alsoe daer ghescreuen staet 905[regelnummer] Die sine hant an die ploech slaet Ende dan achter waert siet En es gods rijcs werdech niet ¶ Die gaen woude in eenre stat Ende nien en volghinghe wel wet dat 910[regelnummer] Hine quame nemmermeer daer Men seit dat ende dat es waer Dat alle lof voer waer geseit Inden ende altoes leit ¶ Daer omme sprac een meester vroet 915[regelnummer] Wies inde es goet es al goet God gheue ons al sulc inden Dat wi gods gratie vinden Amen amen.

Vorige Volgende

[Boek I]

Van leringhen

Van spraken ende tonghen te bedwinghene

Leringhe van minnen ende van vrienscapen

Hoe men ghewint die minne ende vriendscap gods mids gloue

Van hopen ende wat hope es

Van caritaten ende wat caritate es

Noch van almoesenen ende wat lone daer af comt

Noch meer vander aelmoesenen

Alsmen gods minne heeft hoe men die behouden sal