Logo DBNL
De boec van Catone (1846)

De boec van Catone

(1846)–Anoniem Duytschen Catoen, Den–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Byvoegsel.

 
Catonlaensche zedelessen, welke in het Audenaerdsche Handschrift niet voorkomen, het zy door willekeur des ouden overschryvers, het zy door het ontbrekende half bald aen den tekst.
 
 
 
Met verwyzing naer de latynsche Disticha waeruit zy vertaeld zyn, en naer den tekst zoo van het Comb. HS. [C] als van den Ouden Druk [D] tot welken zy behooren.
 
Alstu heues dies verdient +
 
Dattu heues gheenen vrient,
 
Dune salt dat Gode witen niet,
405.
Want hem es leet datti messciet. +
 
 
 
Van dien dattu heues beweuen (1) ,
 
Saltu broedelike leuen;
 
Ende emmer wes so ondersteken
 
Dat di niet en mach ghebreken. +
 
 
410.
Du salti wachten, doestu wale,
 
Ieghen hem te houdene tale,
 
Die altoes sijn in dien,
 
Hoe si verradenesse moghen plien. +
 
Wachti ieghen die ghebaren (1) +
415.
Minlike; want die voghelaren
 
Scone pipen ende blasen,
 
Daer si die voghelkine met verdwasen. +
 
 
 
Alse du heues kindre, sonder goet,
 
So doe alse die vroede doet,
420.
Die sinen kindren ambacht leert;
 
Alst noot heuet datter hem toe keert. +
 
 
 
Dattu lief hebt en saltu niet
 
Te sere minnen; is ooc iet
 
Dattu hates, dat soutstu haten
425.
Niet te sere, maer te maten. +
 
 
 
Wiltu weten wat si minnen,
 
Ende minne doen in dinen sinnen,
 
Oudius leert di also,
 
Hoe du van minne wordes vro (2) . +
430.
Dune salt di goet no quaet +
 
Segghen, hoe dat metti staet;
 
Want dies pleghet ende heuet in seden,
 
Men merket al in dorperheden. +
 
 
 
Alstu heues cost mere,
435.
Ende terens dan du hads ere,
 
Spare; want saen glidet
 
Haue, diemen niet en midet. +
 
 
 
Canstu gheveinsen die onvroet,
 
Het soudi dicken wesen goet;
440.
Die broede man winter an
 
Dicke dat hi hem veinsen can. +
 
 
 
Ne rouke di niet wat die droemt;
 
Die ghene dinct mi dul, dies goemt (1);
 
Want dat die lieden sdaghes verhoren
445.
Comt hem gherne snachts te voren. +
 
 
 
Sone, leere so in dinen sin,
 
Dattre wysdom wone in;
 
Want diere sonder leet sijn leuen,
 
Hets qualike met hem beweuen. +
450.
Alstu gheropen best te rade, +
 
So ne bedenct di niet te spade,
 
Dune beters dijn ghesellen daet
 
Van alle des di ane gaet. +
 
 
 
Die goeder voeren (1) pleghet,
455.
En darf niet roeken (2) wat men seghet:
 
Hine darf dor niemens tale
 
Quaet doen, wilstu selue wale (3) . +
 
 
 
Seghestu dijns ghesellen daet,
 
Des hi hem scamet, dats quaet;
460.
Peinst of [hi] di lief ware,
 
Die dine scande maecte mare. +
 
 
 
Datti te dele bevallen es,
 
Hout dat, ende wachti des
 
Dat men niet en seit: daer gaet,
465.
Die tsine verdede met quader daet. +
 
Alse di iemen gheuet raet, +
 
Hine sal di niet dinken quaet;
 
Hi es sot die raet ontseyt,
 
So wien gaf, daer doghet (1) an leyt. +
 
 
470.
Na datti dine tide naken,
 
Soutstu dine tere maken,
 
Ende dine cost, meer no min,
 
Na dattu heues ghewin. +
 
 
 
Wachti, als bi dinen liue,
475.
Dattu gheen wijf te wiue
 
En nemes, dune kense wel;
 
Want der wiuen sijn vele fel (2) . +
 
 
 
Doet iemen wel, wi hi si,
 
Neemter goet exempel bi.
480.
Doet iemen quaet, dien saltu vlien,
 
Ende laten sire quaetheit plien. +
 
 
 
Dune salt niet proeuen dine cracht
 
An dat di es vter macht:
 
Daer leghet te prouuene lachter an,
485.
Dat een ghedoen niet en can. +
 
Daer da weets ghedaen ondaet, +
 
Helestu (1) dat, du does quaet;
 
Datmen niet en segghe van di:
 
‘Ic wane hijs gheselle si.’ +
 
 
490.
Alstu goet heues ende haue,
 
Du saltre di ghemac doen aue:
 
Wat helpet goet ende scat,
 
Daer niemen of en heuet te bat? +
 
 
 
Du salt vroe ende spade
495.
Staen naer dijns vaders rade;
 
Laetstuut, het lachtren (2) dine dade
 
Ende oec maghet die wel comen te quade. +
 
 
 
Sone, du souts onmate vlien:
 
Men seit dats die vroede plien.
500.
Hout mate ende volghet hare;
 
Want onmate es ongheware (3) . +
 
 
 
Alse di vernoi toegaet,
 
Soect an dinen vrienden raet:
 
Die vrient, die trouwe heuet,
505.
Es die beste troost die leuet. +
 
Oftu wilt datmen te quade +
 
Niet vertelle dine dade,
 
So doe so vele, alse du leues,
 
Alstu best doot dattu prijs heues. +
 
 
510.
Vare so dattu werds vroet.
 
Doetstu dit, hets di goet:
 
Wanneer so di tgheluc ontgaet,
 
Datti die wysheit bi staet. +
 
 
 
Wat so segghen ofte werken
515.
Die lieden, ne saltu niet merken (1)
 
Stillekine; want bi der tale
 
Mach men den man kennen wale. +
 
 
 
Te vele eten ende drinken
 
Soutstu scuwen, ende dinken:
520.
Wie hem hout an dit ghelaghe,
 
Hi corter mede fine daghe. +
 
 
 
Du salt leeren ende weder leeren,
 
Ende an die vroetheit di bekeeren;
 
Al can een vroetheit, diere af staet,
525.
Soe teglijt ende tegaet (2) . +
 
Al becomt di een mensche wele, +
 
Dune saltene prisen niet te vele:
 
Of hi di noch doet quade treken,
 
Dattune met eeren macht verspreken. +
 
 
530.
Alstu twifeles ieweren of,
 
Leerdstu dat, du heues lof:
 
Die niet en can ende niet en leert,
 
Hi es an bosen raet ghekeert. +
 
 
535.
Alstu heues ghedaen mesdaet,
 
Castie di seluen, dats mijn raet:
 
Want hets den man grote ghenade,
 
Die hem seluen vroet es in rade. +
 
 
 
Al heuestu eenen houden vrient,
540.
Die di bi wilen heuet ghedient,
 
Ne doemene niet (1); want die vroede
 
Ghedinct wel van den houden goede. +
 
 
 
Bloetheit te vliene ende wesen coene
 
Sit den goeden man wel te doene:
545.
Want eer die blode heuet noet,
 
Seit hi, hi wil wesen doet. +
 
Al heuestu dierne (1) ende knechte +
 
Ghecocht, nochtan merc bi rechte,
 
Dat si sijn lieden alse du,
550.
Alse staen si te dienste nv (2) . +
 
 
 
Alstu ghedincs in dinen moet,
 
Hoe dat wilen metti stoet (3) ,
 
Dune salt di keeren niet in dien
 
Dattu dat selue willes plien. +
 
 
555.
Al es een man bedocht so spade,
 
Dat hi steruet, bi bosen rade:
 
Mercstu dat, du does quaet,
 
Dune weets eerst hoet metti vergaet. +
 
 
 
Al heuestu wijf ende lettel goet,
560.
Ne dincke niet in dinen moet,
 
Vrec te sine ende quaet (4):
 
Want grote haue saen vergaet (5) . +
 
Die dit maecte vten latine
 
In dietsce, hi beghert te sine
565.
In juwe ghebede, vroe ende spade,
 
Bidt Gode dat hi hem doe ghenade. +
 
Amen.

Vorige Volgende