Den Duytschen Catoen

Naar de Antwerpse druk van Henrick Eckert van Homberch

[p. 199]

Lijst van gebruikte literatuur

Edities zijn opgenomen onder de naam van de editeur. De zogenoemde ‘lange ij’ is beschouwd als ‘i’ plus ‘j’.

Beets, A. (ed.), De ‘Disticha Catonis’ in het Middelnederlandsch. Groningen, [1885]. Bibliotheek van Middelnederlandsche letterkunde [37]. [In 1885 ook verschenen als dissertatie Utrecht; de reeks is later overgegaan van J.B. Wolters in Groningen naar A.W. Sijthoff in Leiden: er zijn ook exemplaren die Leiden als plaats van uitgave vermelden.]

Bijbel, De -. Uit de grondtekst vertaald. Willibrord vertaling. Boxtel, 1975.

Boec van Sidrac, Het -, zie: Tol, J.F.J. van (ed.)

Boendale, Jan, zie: Vries, M. de (ed.)

Boas, M., ‘Het Latijnsche origineel der Middelnederlandsche Cato-bewerking’. In: Tijdschrift voor Nederlandsche taal- en letterkunde 29 (1910), p. 182-206

Boas, M., ‘De IV virtutibus cardinalibus, een middeleeuwsche benaming voor de Disticha Catonis’. In: Tijdschrift voor Nederlandsche taal- en letterkunde 32 (1913), p. 101-138.

Boas, M., ‘Bijdrage tot de kennis van den Middelnederlandschen Cato’. In: Tijdschrift voor Nederlandsche taal- en letterkunde 33 (1914), p. 249-277.

Boas, M. en H.J. Botschuyver (eds.), Disticha Catonis. Recensuit et apparatu critico instruxit M. Boas. Opus post Marci Boas mortem edendum curavit H.J. Botschuyver. Amstelodamum, 1952.

Boec van Catone, De -, zie: Gysseling, M. (ed.)

Bouc van seden, Die -, zie: Suringar, W.H.D. (ed.) [1891]

Brinkman, H., ‘1330: Jan van Boendale wordt berispt wegens passages in Der leken spieghel. Een wereldbeeld in verzen’. In: M.A. Schenkeveld-Van der Dussen (hoofdred.), Nederlandse literatuur, een geschiedenis. Groningen, 1993, p. 53-58.

Brinkman, H. (ed.), Het handschrift-Jan Phillipsz. Hs. Berlijn, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Germ. Qu. 557. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum, 1995. Middeleeuwse verzamelhandschriften uit de Nederlanden 2.

Brinkman, H., Dichten uit liefde. Literatuur in Leiden aan het eind van de Middeleeuwen. Hilversum, 1997. Middeleeuwse studies en bronnen 53. [Ook verschenen als diss. Universiteit van Amsterdam]

Brinkman, H. en J. Schenkel (eds.), Het Comburgse handschrift. Hs. Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Cod. poet. et phil. 2^o 22. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum, 1997. 2 bdn. Middeleeuwse verzamelhandschriften uit de Nederlanden 4,1 en 4,2.

[p. 200]

Buijnsters, P.J. en L. Buijnsters-Smets, Bibliografie van Nederlandse school- en kinderboeken 1700-1800. Zwolle, 1997.

Buuren, A.M.J. van, ‘“Der clerken boec moeten si lesen”. De “Disticha Catonis” en het “Boec van Catone”’. In: J. Reynaert e.a., Wat is wijsheid? Lekenethiek in de Middelnederlandse letterkunde. Amsterdam, 1994. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 9, 70-85. [1994 a]

Buuren, F. van, Levenslessen van Cato. Het verhaal van een schoolboek. Amsterdam, 1994. Van Selm-lezing 3. [1994 b]

[Carton, C. (ed.)], Oudvlaemsche liederen en andere gedichten der XIVe en XVe eeuwen. Gent, z.j. Maetschappy der Vlaemsche bibliophilen. 2e serie, 9.

Conway, W.M., The woodcutters of the Netherlands in the fifteenth century. In three parts: I. History of the woodcutters. II. Catalogue of the woodcuts. III. List of the books containing woodcuts. Cambridge, 1884.

Dicta Catonis, zie: Duff, J.W. and A.M. Duff (eds.)

Dietsce Catoen, Die -, zie: Jonckbloet, W.J.A. (ed.) [1845]

Dietsche doctrinale, Die -, zie: Jonckbloet, W.J.A. (ed.) [1842]

Dijk, H. van, W.P. Gerritsen, O.S.H. Lie en D.E. van der Poel (red.), Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem. Zeventien teksten uit Hs. Brussel, K.B., 15.589-623. Uitgeg. en ingel. door neerlandici, verbonden aan tien universiteiten in Nederland en België. Hilversum, 1992. Middeleeuwse studies en bronnen 33.

Disticha Catonis, zie: Boas, M. en H.J. Botschuyver (eds.)

Duff, J.W. and A.M. Duff (eds.), Dicta Catonis. With introduction and English translation. London etc., 1982. The Loeb classical library. Minor Latin poets 2.

Ennen, E., ‘Stadt und Schule in ihrem wechselseitigen Verhältnis vornehmlich im Mittelalter’. In: C. Haase (Herausg.), Die Stadt des Mittelalters. 3. Bd. Wirtschaft und Gesellschaft. Darmstadt, 1973. Wege der Forschung 245, p. 445-479.

Glauche, G., Schullektüre im Mittelalter. Entstehung und Wandlungen des Lektürekanons bis 1200 nach den Quellen dargestellt. München, 1970. Münchener Beiträge zur Mediävistik und Renaissance-Forschung 5.

Goetman, Lambertus, zie: [Serrure, C.P. (ed.)]

Gumbert, J.P., ‘Tientallen teksten in diplomatische vitgaue’. In: Queeste 3 (1996), p. 66-71.

Gysseling, M. (ed.), Corpus van Middelnederlandse teksten (tot en met het jaar 1300). M.m.v. en van woordindices voorzien door W. Pijnenburg. Reeks II: Literaire handschriften, dl. 1, Fragmenten. 's-Gravenhage, 1980. Bouwstoffen voor een woordarchief van de Nederlandse taal. [Hierin: De boec van Catone op p. 475-484]

Halbertsma, J.H. (ed.), ‘Fragment van den “Dietscen Catoen”’. In: Nieuw archief voor Nederlandsche taalkunde verzameld door A. de Jager. Amsterdam, 1855-1856, p. 237-258.

Hazelton, R., ‘The christianization of “Cato”: the Disticha Catonis in the light of the late medieval commentaries’. In: Mediaeval studies 19 (1957), p. 157-173.

Henkel, N., Deutsche Übersetzungen lateinischer Schultexte. Ihre Verbreitung und Funktion im Mittelalter und in der frühen Neuzeit, mit einem Verzeichnis der Texte. München, 1988. Münchener Texte und Untersuchungen zur deutschen Literatur des Mittelalters 90.

Hiltz, S.L. (ed.), [Albertanus Brixiensis,] De amore et dilectione Dei et proximi et aliarum rerum et de forma vite: an edition. [Philadelphia,] 1980. Diss. University of Pennsylvania.

[p. 201]

[Opgenomen in de University Microfilms International te Ann Arbor, Michigan, U.S.A.]

Huet, G., Catalogue des manuscrits néerlandais de la Bibliothèque Nationale. Paris, 1886.

Jacob van Maerlant, zie: Vries, M. de en E. Verwijs (eds.)

Jan Boendale, zie: Vries, M. de (ed.)

Jansen-Sieben, R., Repertorium van de Middelnederlandse artes-literatuur. Utrecht, 1989.

Jonckbloet, W.J.A. (ed.), Die Dietsche doctrinale, leerdicht van den jare 1345. Toegekend aan Jan Deckers. 's Gravenhage, 1842.

Jonckbloet, W.J.A. (ed.), Die Dietsce Catoen, een Middelnederlandsch leerdicht. Kritisch uitgeg. Leiden, 1845.

Kok, I., De houtsneden in de incunabelen van de Lage Landen 1475-1500. Inventarisatie en bibliografische analyse. Amsterdam [in eigen beheer], 1994. 2 bdn. Diss. Universiteit van Amsterdam.

Kronenberg, M.E., ‘Een onbekende Nederlandsche Cato-uitgave op perkament (begin 16e E.)’. In: Het boek, nieuwe reeks, 21 (1932-1933), p. 39-43.

Kronenberg, M.E., ‘Een onbekende Nederlandsche Cato-tekst, begin 16e eeuw’. In: Tijdschrift voor Nederlandsche taal- en letterkunde 51 (1932), p. 196-200.

Kronenberg, M.E., ‘De verspreiding van de Arenberg-collectie’. In: Het boek, derde reeks, 33 (1958-1959), p. 16-31.

Lambertus Goetman, zie: [Serrure, C.P. (ed.)]

Lexikon des Mittelalters. 3. Bd. München etc., 1984-1986

Liber Floretus, zie: Orbán, A. (ed.)

Maerlant, Jacob van, zie: Vries, M. de en E. Verwijs (eds.)

Mak, J.J., ‘Boendale-studies’. In: Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde 75 (1957), p. 257-290.

Mak, J.J. (ed.), Diederic van Assenede, Floris ende Blancefloer. Uitgeg. met inl. en aantek. 2de dr. Zwolle, 1964. Klassieken uit de Nederlandse letterkunde 13.

Meder, T., ‘Hoofsheid in de Boekjes van zeden’. In: Spektator 21 (1992), p. 308-326.

Meder, T., ‘Gepast gedrag. Ethiek en ethische motivaties in de “Boeken van zeden”’. In: J. Reynaert e.a., Wat is wijsheid? Lekenethiek in de Middelnederlandse letterkunde. Amsterdam, 1994. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 9, p. 86-100.

Mertens, Th., Richtlijnen voor de uitgave van Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden. Geredigeerd onder verantwoordelijkheid van de projectcommissie ‘Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden’ door -. Hilversum, 1994. [Ook verschenen in: Het Geraardsbergse handschrift. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek Albert I, 837-845. Diplomatische editie bezorgd door Marie-José Govers (eindredactie) e.a. Hilversum, 1994. Middeleeuwse verzamelhandschriften uit de Nederlanden 1]

Middelnederlandsch woordenboek, zie: Verwijs, E. en J. Verdam

Nijhoff, W. en M.E. Kronenberg, Nederlandsche bibliographie van 1500 tot 1540. 's-Gravenhage, 1923-1971. 3 dln. in 8 bdn. [Reprint (in 3 bdn.): 's-Gravenhage, 1966]

Oostrom, F.P. van, ‘Lezen, leren en luisteren in klooster, stad en hof. Kinderboeken in de Middeleeuwen?’. In: H. Bekkering, P.J. Buijnsters, T. van Buul e.a. (red.), De hele Bibelebontse berg. De geschiedenis van het kinderboek in Nederland en Vlaanderen van de Middeleeuwen tot heden. Amsterdam, 1990, p.15-40.

[p. 202]

Orbán, A. (ed.), Liber Floretus. Herausgeg. nach der Hs. Utrecht, U.B. 283. Kastellaun/Hunsrück, 1978. Beihefte zum ‘Mittellateinischen Jahrbuch’ 16.

Pak, N.,‘Over u en v in het Middelnederlands’. In: Liber amicorum Jules van Oostrom [verschenen als Vooys extra 4 (1985)], p. 48-52.

Rädle, F., ‘“Disticha Catonis” - eine Schulfibel des Abendlands’. In: Der altsprachliche Unterricht 38, Heft 6, (1995), p. 45-48.

Resoort, R.J., ‘Een proper profitelijc boec. Eind vijftiende en zestiende eeuw’. In: H. Bekkering, P.J. Buijnsters, T. van Buul e.a. (red.), De hele Bibelebontse berg. De geschiedenis van het kinderboek in Nederland en Vlaanderen van de Middeleeuwen tot heden. Amsterdam, 1990, p. 41-103.

Reynaert, J., ‘Geadresseerde en geïntendeerd publiek in de Dietsche doctrinale’. In: C. De Backer (red.), Cultuurhistorische caleidoscoop. Aangeboden aan Prof. Dr. Willy L. Braekman. Gent, 1992, p. 461-476.

Reynaert, J., ‘Ethiek en “filosofie” voor leken. De “Dietsche doctrinale”’. In: J. Reynaert e.a., Wat is wijsheid? Lekenethiek in de Middelnederlandse letterkunde. Amsterdam, 1994. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 9, p. 199-214.

Rouzet, A., Dictionnaire des imprimeurs, libraires et éditeurs des XVe et XVIe siècles dans les limites géographiques de la Belge actuelle. Avec la collaboration de M. Colin-Boon, P. Deprez, M. Lefèvre e.a. Nieuwkoop, 1975. Collection du Centre National de l'archéologie et de l'histoire du livre 3.

[Serrure, C.P. (ed.),] Baghijnken van Parijs. Oock is hier by ghedaen die wyse leeringe die Catho zijnen sone leerde. Gent, 1860. Maetschappy der Vlaemsche bibliophilen, 3e serie. Werken voor de leden alleen bestemd 7.

[Serrure, C.P (ed.),] Lambertus Goetman, De spiegel der jongers, 1488. Gent, 1860. Maetschappy der Vlaemsche bibliophilen. 3e serie. Werken voor de leden alleen bestemd 8.

Sidrac, zie: Tol, J.F.J. van (ed.)

Sprandel R., Gesellschaft und Literatur im Mittelalter. Paderborn etc., 1982. Uni-Taschenbücher 1218.

Suringar, W.H.D. (ed.), Die bouc van seden. Een Middelnederlandsch zedekundig leerdicht. Na Kausler, volgens het Comburger handschrift opnieuw uitgeg. en toegel. Leiden, 1891.

Suringar, W.H.D. (ed.), Van zeden. Een tweede Middelnederlandsch zedekundig leerdicht. Uit het Comburger handschrift voor 't eerst uitgeg. en toegel. Leiden, 1892.

Tol, J.F.J. van (ed.), Het boek van Sidrac in de Nederlanden. Amsterdam, 1936. Diss. Universiteit van Amsterdam.

Van zeden, zie: Suringar, W.H.D. (ed.) [1892]

Vermeulen, Y.G., ‘Tot profijt en genoegen’. Motiveringen voor de produktie van Nederlandstalige gedrukte teksten 1477-1540. Groningen, 1986. [Ook verschenen als dissertatie Universiteit van Amsterdam]

Verwijs, E. (ed.), Heinric van Aken, Die Rose. Met de fragmenten der tweede vertaling. 's-Gravenhage, 1868. [Reprint: Utrecht, 1976]

Verwijs, E. en J. Verdam, Middelnederlandsch woordenboek. 's-Gravenhage, 1885-1952. 11 dln. [Reprint: 's-Gravenhage, 1969-1971]

Vincentius Bellovacensis, Speculum historiale. Douai, 1624. [Reprint: Graz, 1965]

[p. 203]

Vreese, W.L. de,‘Tekstcritiek van J. Verdam en Bouwstoffen eerste gedeelte (A-F.)’. In: E. Verwijs en J. Verdam, Middelnederlandsch woordenboek. Dl. 10. 's-Gravenhage, 1927-1941.

Vries, M. de (ed.), Jan Boendale, gezegd Jan de Clerc, Der leken spieghel, leerdicht van den jare 1330. Leiden, 1844-1848. 3 dln. Werken uitgeg. door de Vereeniging ter bevordering der oude Nederlandsche letterkunde 1ste jrg. (1844), 1ste aflev., 2de jrg. (1845), 2de aflev., 3de jrg. (1846), 2de aflev., 4de jrg. (1847), 2de aflev., 5de jrg. (1848), 1ste en 5de aflev.

Vries, M. de en E. Verwijs (eds.), Jacob van Maerlant, Spiegel historiael. Met de fragmenten der later toegevoegde gedeelten, bewerkt door Philip Utenbroeke en Lodewijc van Velthem. Leiden, 1857-1863. 3 dln. [Reprint: Utrecht, 1982]

Weiler, A.G., ‘Christelijke identiteit, morele vorming en laat-middeleeuws onderwijs’. In: P. Bange (red.), Geloof, moraal en intellect in de Middeleeuwen. Voordrachten gehouden tijdens het symposium t.g.v. het tien-jarig bestaan van het Nijmeegs Centrum voor Middeleeuwse Studies 10 en 11 december 1993. Nijmegen, Centrum voor Middeleeuwse Studies, 1995. Middeleeuwse studies 10, p. 177-198.