Deus Ex Machina. Jaargang 5

[p. LI 237/369]

de doortocht
Marcel Hacke

Met 36 kun je vele kanten uit. De helft van 72 is een roekeloze stap vooruit. Tweemaal 18 daarentegen een nogal drieste stap terug. Iets in het midden tussen 20 en 52 lijkt me bijgevolg een haalbaar kompromis. Dat 1 ding echter vooraf duidelijk weze: het verhaal dat volgt is niet persé het mijne. Ik was namelijk pas 52 toen de Schim reeds 20 was. Op die leeftijd werd hij getroffen door een hartaandoening, vlak voor de poort van Vrouwenstad. De Gezelinnen aan de poort lieten hem een tijdlang rustig voor wat hij was en gingen zich pas de voorgeschreven tijd nadien over hem ontfermen. Zo komt het dat ik hem heb ontmoet. Ik was toen als verslaggever verbonden aan de enige mannenkrant in Vrouwenstad. Een krant die overigens door niemand werd gelezen vermits elke andere man in Vrouwenstad alleen op doortocht was. En de dingen die zich daarbij dienden te voltrekken lieten overigens zeer weinig speling voor het doornemen van om het even welke krant. Waarom mijn krant dan wel gedrukt werd wou U wellicht weten? Ach, eigenlijk werd mijn krant ook nooit gedrukt. De originelen van mijn verslagen werden door de Redaktie gewoon per jaargang gebundeld. Aanvankelijk vond ik het wel vervelend dat de daarmee gelaste dames gewoon niet van het lijmen afstand konden nemen - en dus niet 1 maar alle 4 de zijden van de bundel inpapten later echter wist ik mij hiermee te verzoenen via het daaraan verbonden voordeel dat niemand mij nog ooit met het geschrevene zou kunnen konfronteren. De laatste zestien jaargangen bevatten zelfs enkel onbeschreven papier. Rond de tijd dat ik de Schim ontmoette ben ik inderdaad in de verslaggeving steeds maar beknopter beginnen worden. Ik had mij namelijk voorgenomen enkel nog het Wezenlijk Belang van een doortocht door Vrouwenstad voor de geschiedenis vast te leggen. En hierin heeft de Schim mij dan blijkbaar afdoende geholpen, want het relaas van zijn wedervaren was het laatste dat ik neerschreef. Maar laat ik niet langer op de dingen vooruitlopen en teruggaan naar het

[p. LI 238/370]

moment dat de Schim door de Gezellinnen naar het Voorhof werd gebracht.

Zoals sommigen onder U zich zullen herinneren is het Voorhof een soort tuin in het centrum van Vrouwenstad. Het klimaat is er mild door een afgewogen evenwicht tussen zon en schaduw. Er zijn kabbelende beekjes met helder water en ook enkele uitgestrekte vijvers waarvan de bodem aan het oog onttrokken wordt door een tapijt van waterlelies. De bloemen beperken zich echter niet tot de vijvers alleen. Overal in het gras zit her en der het kleine grut verdoken: madeliefjes, boterbloemen, meiklokjes, viooltjes, noem maar op, tot en met - volledigheidshalve - de tacheten.

Zo ver het oog reikt zie je achter de kabbelende beekjes uitgestrekte velden met tulpen, hyacinten, dahlia's, rozen - in alle variëteiten - en weet ik verder veel nog wat daar tussenin ligt tot aan de anjers toe.

Ja, er zijn ook nog enkele prieeltjes met orchideeën en dergelijke, maar gezien niet iedereen een blik daarin gegund werd, wil ik daar hier niet verder over uitweiden.

De bedoeling van het Voorhof ligt in het scheppen van een zekere sfeer. Die sfeer is een absolute vereiste zonder dewelke een verdere doortocht door Vrouw enstad onmogelijk wordt gemaakt. Er zijn mij enkele gevallen bekend die bewust het Voorhof weigerden te betreden. Zij werden terstond uit Vrouwenstad verwezen en naar verteld wordt troepen zij samen in donkere spelonken die zij alleen verlaten om nietsvermoedende pelgrims naar Vrouwenstad onverhoeds en onvervaard te overvallen.

De Schim behoorde echter niet tot hun gedragsgenoten. Hij genoot integendeel met volle teugen van het Voorhof en keek vol verwachting uit naar de verdere weldaden die naar hij meende daarop zouden volgen. Zo kwam het dat hij op een dag door de Dienaressen verzocht werd hen te vergezellen naar de Zitting.

Voor diegenen onder ons die nog in het Voorhof vertoeven kan ik enkel vermelden dat de Zitting gehouden wordt in het hoofdgebouw van Vrouwenstad, de Waag genoemd. De overigen neem ik nu mee langs het kronkelende pad dat uit het Voorhof naar de Waag voert en langs weerszijden is omgeven door bloedrode papavers, waarvan de geur nu eens bedwelmend, dan weer giftig wordt geheten. Gelukkig blijkt vlak voor de Waag een lange laan aanwezig waarin elke bloem geweerd werd en waar de wind weldadig door de bomen ruist, alle vreemde geuren met zich meevoerend, uitgezonderd die van versomwoelde aarde.

Het verwonderde de Schim dan ook geenszins dat de Dienaressen nu eenparig hun gelaat achter een soort sluier gingen verbergen en hem zelfs vroegen voorop te gaan. Wat hem echter wel vreemd voorkwam was dat zij - hem op de hielen volgend - bijna onmerkbaar zacht begonnen te neuriën. De wind nam echter dadelijk iets in sterkte toe, zodat het koor op de achtergrond stukken minder opviel. Zowat halfweg de laan draaide de Schim zich plots om en merkte tot zijn immense verbazing dat de halve laan ‘terug’ geheel versperd werd door gesluierde - dicht opeengepakte - Dienaressen. Op dat moment werd het hem duidelijk dat het

[p. LI 239/371]

geneurie de gesluierden onweerstaanbaar aanlokt. Ergens moest een onweer op komst zijn; in de verte klonk een zwak gerommel en de wind zwiepte dreigend de bomen tot zij zich neerbogen in de richting van de Waag. De Schim verhaastte zich nog het resterende gedeelte van de laan achter zich te laten voor het natuurgeweld in alle hevigheid zou losbreken. Het koor bracht nu duidelijke klanken voort die door de windvlagen ritmisch werden verstrooid. Naarmate de Schim echter zijn pas versnelde nam ook het gerommel in de verte, het gieren van de wind en het gezang van het koor, in hevigheid toe. Hij voelde zich als het ware voortgestuwd door de branding van een steeds sterker aanzwellende klankenvloed, periodisch overslaand van een melodisch geklaag naar een chaotisch gehuil. Wanneer hij eindelijk de brede arduinen trap die naar de toegangspoort van de Waag leidde bereikt had, knetterde een felle bliksemschicht oorverdovend boven de geluidsgolf uit. Hals over kop repte hij zich de trappen op en kwam pas voor de toegangspoort tot de vaststelling dat na de bliksem alle geluid op slag verstomd was. Zich hierover verwonderend draaide de Schim zich om en zag over de ganse lengte van de laan, tot aan de laatste trede vóór hem, de gesluierde Dienaressen roerloos in een geladen stilte neergeknield. Uiterst langzaam brachten zij daarna massaal beide armen omhoog en tegelijk draaide de poort van de Waag geluidloos open.

Toen de Schim de schemer van de Wachtzaal binnenstapte, sloot de poort zich evenwel met een hoog schurende scharnierklank achter hem. Hij was dankbaar dat de stilte eindelijk weer geweken was om plaats te maken voor meer vertrouwde geluiden, zoals bijvoorbeeld het gemompel van de Bewoonsters die nu langs allerlei deuren en portalen de Wachtzaal binnenkwamen en hem - zonder hun gesprekken te onderbreken - aanwezen langs waar hij gaan moest om de Zitting te bereiken.

De Schim was nu weer zo volkomen op zijn gemak gesteld dat hij zelfs even glimlachen kon om de ironische benaming die door het lot of wat dan ook was toebedeeld aan de schier eindeloze aaneenrijging van koepels en pilaren waar hij nu door de Bewoonsters met blijkbaar de meest mogelijke spoed doorheen geloodst werd.

Gezien ik echter als verslaggever vertrouwd was met De Procedure, genoot ik ook de vrijheid hem niet op de voet te moeten volgen, op zijn afmattende tocht doorheen het Labyrinth. En zo kwam het dat ik als eerste een komfortabele zitplaats kon uitzoeken in de nok van het Cirkus waar de Zitting uiteindelijk zou plaatsgrijpen.

Volkomen in overeenstemming met mijn streven in die dagen om enkel het Meest Belangwekkende van de Doortocht voor de geschiedenis vast te leggen, diepte ik van tussen mijn tanden een overgebleven papiersnipper op en schreef aan de ene zijde het woord: ‘VERKENNING’. De andere zijde liet ik blanko voor wat de zitting verder nog in petto had.

Diep onder mij stapten de eerste Bewoonsters reeds het Cirkus binnen en namen - nogmaals zonder hun gekeuvel te onderbreken - rustig plaats op de banken die zich half cirkelvormig tegenover de Tribune uitstrekten. In het Centrum van die halve cirkel lag de Piste zanderig verlaten op de

[p. LI 240/372]

Fiets na. Het zadel van de Fiets lag evenwel volgens de voorschriften van de Procedure keurig evenwijdig aan de Tribune en bijgevolg dan ook loodrecht op de Toegang waardoor de Bewoonsters nu toch met nauw verholen haast en steeds minder mompelend in evenredig meerdere mate begonnen toe te stromen. Dankbaar begroetten de aanwezigen dan ook de komst van de Getuigen die stilte geboden en daarna aan de rand van de halve cirkel de Piste omlijnden. Kort daarop werd ook de Schim zichtbaar.

Waarheidshalve dient vermeld dat sommige van zijn voorgangers op de Doortocht bij hun verschijning op de Zitting respektievelijk meer, respektievelijk minder strompelden. En even waarheidslievend dient toegegeven dat de Getuigen alle, zonder enige vooringenomenheid, de wijsvinger bij zijn opdagen zonder onderscheid even pal gericht hielden op de te zijner intentie klaargemaakte Piste.

Wie beschrijft dus eenieders groeiende verbazing wanneer de Schim precies zoals al zijn voorgangers weifelend blijft staan voor de Tribune. Ik niet! Ik bedoel niet alleen dat ik het vertik bedoelde beschrijving te omschrijven, maar tevens dat ik poogde weer te geven dat ik tenslotte in de nok zat en niet voor die verlaten Tribune met naast mij die overduidelijk wenkende keurig gezadelde loodrecht voor zichzelf sprekende Fiets! Terwijl ik dus op de blanko zijde van de papiersnipper het enige nog resterende woord ‘VERVOLG’ invulde, nam de Schim dan toch uiteindelijk - maar veel te laat - notie van de multipele stille wenken en begon aan het rondjesfietsen door het weerbarstige zand van de Piste, voor de lege Tribune in het Cirkus van de Zitting, af en toe aangemoedigd en soms ook uitgejouwd door de Bewoonsters in het bijzijn van de Getuigen onder de alles overkoepelende omgekeerde vingerhoed van de Waag in Vrouwenstad, een lange laan gescheiden van het Voorhof met zijn Gezellinnen die nu de sluier overnamen van de Dienaressen die daarna langs de portalen van de Wachtzaal hun verhaal overleverden aan de weinigen onder hen die weigerden hun oren te geloven en bijgevolg opnieuw geroepen werden tot Getuige.

In de uiterste uithoek van de Zitting wogen mijn 52 jaar loodzwaar op de papiersnipper in mijn hand. Vandaar ook dat hij mij ontglipte. Eh zoiets zit voor verdere verslaggeving vanuit Vrouwenstad vanzelfsprekend fundamenteel fout. Alle voorradige reserves aan gezang, gehuil en geraas gingen zich nu namelijk koncentreren in de nok waar ik tot dusver vrij komfortabel zat en toen ook de weifelende wind zich definitief tegen mij begon te keren, restte mij enkel nog de Sprong Terug. Zo kwam het dat ik mij, tegen beter weten in, liet meevoeren met de draaikolk van de klank-tornado en terechtkwam op het stuur van de Fiets met aan de trappers de Schim. Sindsdien laat ik af en toe een onbeschreven blad los dat de Getuigen trouw aan de Redaktie - die ONDER de Tribune doorlijmt wordt bezorgd.

Vandaag werden we dus samen 36 jaar, de Schim en ik. Niet iets om lang bij stil te staan. En zeker niet op onze Doortocht doorheen Vrouwenstad. Alhoewel... een Schim wordt tenslotte niet uit niets geboren...