Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iiij. Capittel.

1. Hy handelt van het rechte ghebruyck der Ceremonien, ende waer om sy gheordineert zijn, 4. ende hoe sy nu door Iesum Christum zijn te niete ghemaeckt, 22. ende waer in het onderscheyt is tusschen ons ende de vaderen, het welcke hy bewijst door een schoone ghelijckenisse.

A.1

ENde ick segghe, so langhe de erfghename een kint is, so en is tusschen hem ende eenen Dienstknecht gheen onderscheyt, hoe wel hy heere is van allen.

2

Maer hy is onder mombers ende ^a besorgers, tot den tijt dien de vader gheset heeft.

a Griecx, Huysregierders,

3

Also oock, als wy kinderen waren, doe waren wy ^b dienstbaer ghemaeckt onder ^c de wtwendighe insettinghen der werelt.

b Oft, in eyghendom

c Griecx, beginselen der werelt.

4

Maer als de ^d de volheyt des tijts ghekomen is, heeft God synen Sone wtghesonden, ^e† gheboren van der vrouwe, ^{f g} gheworden onder de Wet:

d Gene. 49.b.10 Danielis 9.c.24

e† Anders, gheworden

f Matthei 5.b.17

g Of ghedaen etc.

5

Om dat hy de ghene die onder de Wet waren, verlossen soude: ^h om dat wy de aenneminghe tot kinderen ontfanghen souden.

h Ioannis 1.b.12 Gala. 3.c.26

6

ⁱ Ende want ghy [Gods] kinderen zijt, heeft God den Gheest zijns Soons wtghesonden in uwe herten, die roept: Abba O Vader.

i Roman. 8.b.15

7

So dan, du bist niet meer een Dienstknecht, maer een sone: ende ist dat du een sone bist, [so bistu] oock erfghenaem Gods door Christum.

8

Maer doe ghy God niet en kendet, diendet ghy den ^k genen die van natuere gheen Goden en waren.

k 1.Corinth. 8.a.5

9

Ende nu als ghy God kent, Ia meer van Gode ^l gekent zijt, ^m hoe wendt ghy v wederom tot krancke ende ghebreckelicke ⁿ insettingen, ende wilt die wederom van voren aen dienen?

l Of, gheleert

m Coloss. 2.c.20

n Of, beginselen,

B.10

^o Ghy onderhoudt Daghen ende Maenden, ende Tijden, ende Iaren.

o Roman. 14.a.5 Coloss. 2.b.16

11

Ick vreese voor v, dat ick sal te vergheefs aen v ghearbeyt hebben.

12

Weest als ick: want ick [ben] als ghy, broeders, ick bidde v, ghy hebt my gheen onghelijck ghedaen.

13

Ende ghy weet, dat ick v eerstmael door veel kranckheyts des vleeschs het Euangelium verkondicht hebbe.

14

Ende de versoeckinghe die in mynen vleessche was, en hebt ghy niet veracht noch verworpen: maer ghy naemt my aen ^p als eenen Enghel Gods, ^q als Christum Iesum.

p Malachie 2.a.7

q Matth. 10.e.40 Luce 10.b.16 Ioannis 13.c.20

15

Hoedanich was dan uwe ^r salichmakinghe? want ick betuyghe dat ghy (hadde het moghelick gheweest) uwe ooghen soudt wtghegrauen hebben, ende my ghegheuen.

r Of, de roem uwer gheluckicheyt?

16

Ben ick dan de waerheyt segghende, uwe vyandt gheworden?

17

^s Hare vyericheyt ouer v, en is niet fijn: maer sy willen ons wtsluyten, om dat ghy soudt ouer hen vyerich zijn.

s Roman. 10.a.2

18

Maer het is goet altijts in het goede vyerich te zijn: ende niet alleenlick als ick teghenwoordich by v ben.

19

Myne kinderkens ^t die ick wederom arbeyde te baren, tot dat Christus een ghedaente in v krijghe.

t 1.Corinth. 4.b.15 Philem. b.10 Iacobi 1.b.18

C.20

Ick wilde nu teghenwoordich by v wesen, ende mijn stemme veranderen: want ick ben met v bekommert.

21

Segt my, ghy die onder de Wet wilt zijn, hoort ghy de Wet niet?

22

Want daer is gheschreuen, dat Abraham twee sonen hadde: ^u eenen van der dienstmaecht, ^x ende eenen van der vrije.

u Gene. b.15

x Gene. 21.a.2 Actuum 7.a.8 Hebr. 11.b.11

23

^y Maer die van der Dienstmaecht [was,] die wort ^z na vleesschelicke wijse gheboren: maer die van der vrije [was,] die wort door de belofte gheboren:

y Ioannis 8.d.39 Roman. 9.a.7

z Of, na natuerlicke wijse, Gr. na den vleesche

24

Het welcke by ghelijckenisse ghesproken wort om wat anders te beduyden: want dit zijn de twee ^a Testamenten: een vanden berch Sina, dat ter dienstbaerheyt genereert, het welcke is Agar.

a Of, Uerbonden,

25

(Want Agar is de berch Sina in Arabia, ende koemt ouer een, met dat Ierusalem dat nu is, ^b ende is dienstbaer met hare kinderen.)

b Ofte, want sy

26

Maer ^c het Ierusalem dat opwaerts is, dat is vrij, de welcke is onser aller moeder.

c Apocal. 21.a.2

27

Want daer is gheschreuen: ^d Weest vrolick du onuruchtbare die niet en barest, berst wt, ende roept du die gheen barens noot en lijdest, want de verlatene heeft vele kinderen, meer dan de ghene die den man heeft.

d Esaie 54.a.1

28

^e Wy dan broeders, zijn kinderen Isaacx na der belofte.

e Roman. 9.a.8

29

Maer ^f ghelijck te dier tijt, die na ^g vleesschelicke wijse gheboren was, den ghenen die na den Gheest gheboren was veruolchde: also oock nu.

f Genes. 21.a.9

g Griecx, den vleesche

D.30

Maer wat seyt de Schrift: ^h Drijft wt de dienstmaecht ende haren sone: want de sone des dienstmaechts en sal met den sone der vrijer niet eruen.

h Gene. 21.b.10

31

So dan broeders, wy en zijn niet der dienstmaecht, maer der vrijer kinderen.