Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat ix. Capittel.

1. Paulus betuycht hebbende van syne goetwillicheyt tot den Ioden, 22. handelt van de roepinghe der Heydenen door den ghelooue in Christum, 31. ende verworpinghe der Ioden, die door het betrouwen haerder wercken opgheblasen waren.

A.1

ICk ^a segghe de waerheyt in Christo, ende ick en lieghe niet, des my oock mede mijn consciencie ghetuyghenisse gheeft ^b door den heylighen Gheest,

a Roman. 1.a.9 2.Corinth. 1.c.23 ende 11.d.31 Galat. 1.c.20 Philip. 1.a.8 1.Thess. 2.a.5 1.Timoth. 5.c.21

b Griecx, in

2

Dat het een groote droefheyt, ende een blijuende smerte in mijn herte is.

3

^c Want ick soude selue wenschen ^d verworpen te zijn van Christo, voor myne broeders, die mijn maechschap zijn na den vleessche:

c Exodi 32.d.32

d Griecx, anathema

4

De welcke Israeliten zijn, ^e welcken de aenneminghe tot kinderen, ende de heerlickheyt, ^f ende de Godsdienst, ende de beloften [toekomen.]

e Deut. 7.a.6 Roman. 2.b.17. ende 3.a.2

f Ephe. 2.b.11

5

Welcker de vaders zijn, ende wt welcken Christus is, so vele het vleesch aengaet, ^g de welcke is ouer al God te prijsen inder eewicheyt, Amen.

g Esaie 54.a.5 Roman. 1.a.4

6

^h Nochtans het en is niet moghelick dat het woort Gods te ⁱ niete zy: ^k want sy en zijn niet alle Israel, die wt [den vader] Israel zijn.

h Numeri 23.b.19 Roman. 3.a.3 2.Timoth. 2.b.12

i Griecx, wtgheuallen.

k Ioannis 8.d.30 Roman. 2.c.28

7

^l Noch oock alle [Abrahams] kinderen, om dat sy Abrahams zaet zijn: maer ^m In Isaac sal dy dat zaet ghenaemt worden.

l Galat. 4.c.23

m Gene. 21.b.12 Galat. 3.c.29 Hebr. 11.b.18

8

Dat is, Niet die na den vleessche kinderen zijn, zijn Gods kinderen, maer ⁿ de kinderen der belofte worden int zaet gherekent.

n Galat. 4.c.28

9

Want dit is het woort der beloften: ^o Tot desen seluen tijde sal ick komen, ende Sara sal eenen sone hebben.

o Gene. 18.b.10

B.10

Ende niet alleenlick [dit:] ^p maer oock Rebeca als sy wt eenen, [namelick] Isaac onsen vader beurucht was.

p Gene. 25.c.22

11

Want als de [kinderen] noch niet gheboren waren, noch yet goets, oft quaets ghedaen hadden, op dat het voornemen Gods na de verkiesinghe bleue:

12

Niet wt de wercken, maer wt den roependen wert tot haer gheseyt: ^q De meeste sal den minsten dienen.

q Gene. 25.c.28

13

Ghelijck gheschreuen is: ^r Ick hebbe Iacob lief ghehadt, ende Esau ghehaet.

r Malachie 1.a.2

14

Wat sullen wy dan segghen? ^s Is God onrechtueerdich? Dat zy verre.

s Griecx, Is onrechtueerdiheydt by God?

15

Want hy seyt tot Mosen: ^t Ick sal genadich wesen, dien ick ghenadich ben: ende sal ontfermen, dien ick ontferme.

t Exodi 33.b.19

16

^u So en gaet het dan niet na yemants willen noch loopen, maer na Gods ontfermen.

u Griecx, So dan niet des willenden noch loopenden, maer des ontfermenden Gods.

17

Want de Schrift seyt tot Pharao: ^x Daer toe hebbe ick dy verweckt, op dat ick aen dy mijn macht bewijsen soude: ende op dat mynen naem verkondicht worde in gheheel den lande.

x Exodi 9.b.16

18

So ontfermt hy dan wiens hy wil: ende verhardt wien hy wil.

19

So saltu dan tot my segghen: Wat ^y beschuldicht hy noch? want wie ^z heeft synen wille wederghestaen?

y Of, klaecht

z Of, wederstaet synen wille?

[fol. 60r]

C.20

Maer O mensche, wie bistu, die teghen God antwoordest? ^a Sal [oock] een maecksel seggen tot den maker : Waerom hebstu my sulck ghemaeckt ?

a Esaie 45.a.9 Ieremie 18.a.6 Sapient. 15.a.7 Syrach 33.b.13

21

Of heeft de potbacker gheen macht te maken ^b een vat ^c ter eeren, ende ter oneeren wt den seluen klompe?

b 1.Timot. 2.c.20

c Dat is, tot eerlicken gebruycke,

22

Of God willende tooren bewijsen, ende zijn moghentheyt bekent maken, heeft de vaten des thoorens (ten verderue bereyt,) met groote lancmoedicheyt ^d voortghebracht:

d Of, verdragen:

23

Oock om te kennen te gheuen den schat syner heerlickheyt op de vaten der ghenaden, welcke hy van te voren ter eerlickheyt bereydt heeft.

24

De welcke hy oock gheroepen heeft, [namelick] ons, niet alleen wt den Ioden, maer oock wt den Heydenen.

25

Ghelijck hy oock in Osea seyt: ^e Dat mijn volck niet en [was] sal ick mijn volck noemen: ende die niet lief en was, [sal ick] lief [noemen.]

e Osee 2.c.23

26

Ende het sal wesen, ter plaetsen daer hen gheseyt was: ^f Ghy en zijt mijn volck niet, daer sullen sy kinderen des leuendighen Gods ghenoemt worden.

f Osee 1.b.10 1.Petri 2.b.10

27

Ende Esaias roept ouer Israel, ^{+ g} Of het ghetal der kinderen Israels ware [ontallick] ghelijc het zant der Zee, so sal het ouerblijfsel behouden worden.

+ Niet vele wt den Ioden zijn behouden.

g Esaie 10.c.22.

28

Want God voleyndt een ^h sake, ende becortet in rechtueerdicheyt: want de Heere sal een becorte sake doen op der Aerden.

h Of, rekenschap, of, woordt,

29

Ende ghelijck Esaias voren gheseyt heeft: ⁱ Hadde ons de Heere ^k Sabaoth gheen zaet laten ouerblijuen, so waren wy ghelijck ^l Sodoma gheworden, ende waren Gomorrhe ghelijck ghemaeckt.

i Esaie 1.a.9

k Dat is, heyrscharen

l Gene. 19.c.24 Esaie 13.b.19 Ieremie 50.e.40. Ezech. 16.e.48

D.30

Wat sullen wy dan segghen? Dat de Heydenen die de rechtuaerdicheyt niet na en volchden, ⁺ de rechtuaerdicheyt verkreghen hebben, [namelick] de rechtuaerdicheyt die wt den ghelooue is:

+ De Heydenen aengenomen tot een volc Gods, ende de Ioden verworpen.

31

Maer Israel ^m die de Wet der rechtueerdicheyt nauolchde, en is tot de Wet der rechtueerdicheyt niet ghekomen.

m Roman. 10.a.2 ende 11.a.7

32

Waerom? om dat [sy die sochten,] niet wt den ghelooue, maer als wt de wercken der Wet. Want sy hebben hen ghestooten aen den steen der aenstootinghe:

33

Ghelijck gheschreuen is: ⁿ Siet, ick legghe in Sion eenen steen der aenstootinghe, ende een steenrotse der erghernisse: ende so wie in hem ghelooft, en sal niet beschaemt worden.

n Psalm. 118.c.22 Esaie 8.b.14 ende 28.b.16 Matthei 21.e.42 1.Petri 2.a.7