Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iiij. Capittel.

1. De Apostelen verlost zijnde wt der gheuanckenisse, verkondighen het Euangelium, 24. ende bidden om de voorderinghe des seluen, 32. De eenicheyt ende liefde der Ghemeynte.

A.1

ENde dewijle sy totten volcke spraken, ⁺ quamen de Priesters ende de Hooftman des Tempels, ende de Sadduceen oock by hen,

+ Petrus ende Ioannes geuangen van de Priesters ende Ouersten des Tempels.

2

Ende het verdroot hen seere dat sy het volck leerden, ende verkondichden in den naem Iesu de opstandinghe wt den dooden.

3

Ende sloegen de handen aen hen, ende settense in de ^a gheuanckenisse tot op den anderen dach: want het was nu auont.

a Griecx, bewaernisse

4

Ende vele onder de ghene die het woort ghehoort hadden, gheloofdent, ende het ghetal der mannen wert ontrent vijf duysent.

5

Ende het gheschiedde des anderdaechs, dat vergadert werden hare Ouerste ende Ouderlinghen, ende Schriftgheleerde in Ierusalem, ⁺

+ Petrus ende Ioannes belijden dat Christus alleen de Salichmaker is.

6

Ende Annas de Ouerpriester, ende Caiphas, ende Ioannes, ende Alexander, ende alle die van der Ouerpristeren gheslachte waren.

7

Ende steldense int midden, ende vraechden [hen,] segghende: ^b Door wat macht, of ^* door wat naem hebt ghy dit ghedaen?

b Exodi 2.b.14 Matthei 21.c.23 Actuum 7.c.27

* Griecx, in

8

Petrus met den heylighen Gheest veruult, seyde tot hen: Ghy Ouerste des volcx, ende Ouderlinghen Israels,

9

So wy heden ^c ondersocht worden vander weldaet aen den krancken mensche [ghedaen, namelick] ^d waerdoor hy ghesont geworden is:

c Of, gheoordeelt, of, rekenschap geuraecht

d Griecx, waerin

B.10

So zy v allen ende alle den volcke Israel bekent, ^e dat ^f door den naem Iesu Christi van Nazareth, welcken ghy gecruyst hebt, welcken God van de dooden opgeweckt heeft, door desen [segghe ick] staet dese hier voor v ghesont.

e Actuum 3.a.6

f Griecx, in

11

^g Dese is de steen die van v timmerlieden veracht is, ende het Hooft des hoecx gheworden is:

g Psalm. 118.c.22. Esaie 28.b.16 Matthei 21.e.42 Marci 12.b.10 Luce 20.b.17 Roman. 9.d.33 1.Petri 2.a.6

12

Ende daer is in gheenen anderen salicheydt: ^h want daer is oock gheenen anderen naem onder den Hemel den menschen ghegheuen, waer in wy moeten salich worden.

h Matthei 1.c.21 Actuum 10.e.43

13

Als sy dan de vrijmoedicheyt Petri ende Ioannis saghen, ende beuonden dat sy ongheleerde ende slechte menschen waren, waren sy verwondert: ende kendense [wel] dat sy met Iesu gheweest waren.

14

Ende als sy saghen den mensche die ghesont geworden was by hen staen, hadden sy niet daer teghen te segghen.

15

Doe hieten syse wtgaen wt den Raet, ende ouerleyden met malcanderen, segghende:

16

ⁱ Wat sullen wy desen menschen doen? Want daer is een bekent teecken door hen geschiet, ende is openbaer allen die te Ierusalem woonen, ende wy en konnent niet loochenen. ⁺

i Ioannis 11.e.47

+ Den Raet der Priesteren verbiedt Iesum te prediken.

17

Maer op dat het niet meer verbreyt en worde onder het volck, so laetse ons scherpelick dreyghen, dat sy niet meer eenighen mensche in dien naem en spreken.

18

Ende sy riepense, ende gheboden hen dat sy geensins spreken noch leeren en souden in den naem Iesu. ⁺

+ Men moet Gode meer gehoorsaem zijn dan den Raet der Priesteren.

19

Maer Petrus ende Ioannes antwoordden ende seyden tot hen: ^k Oordeelt ghy of het voor God recht zy, v meer te hooren dan God.

k Actuum 5.d.30

C.20

Want wy konnen niet laten dat wy niet spreken souden wat wy ghesien ende gehoort hebben.

21

Ende sy dreychdense scherpelick, ende lietense gaen, niet vindende hoe syse pijnighen souden om des volcx wille, want sy loefden alle God ouer het ghene ^l dat gheschiet was.

l Actuum 3.a.7

22

Want de mensche was ouer de veertich iaren oudt, aen welcken dit teecken der gesontmakinghe gheschiet was.

23

Ende sy ontslagen zijnde, ghinghen ^m tot den haren, ende verkondichden al wat de Ouerpriesters ende Ouderlingen tot hen geseyt hadden.

m Actuum 12.b.12

24

Ende als sijt hoorden, ⁺ hieuen sy eendrachtelick een stemme op tot God, ende seyden: Heere, du bist de God die den Hemel ende de Aerde, ende de Zee, ende al wat daer in is, ghemaeckt hebst:

+ De Gemeynte bidt teghen de veruolginghe, ende wort verhoort.

25

Die door den mont Dauids dijns knechts geseyt hebst: ^* Waerom zijn de Heydenen ⁿ ghestoort gheweest, ende de Volcken hebben ijdele dinghen bedacht?

* Psalm. 2.a.1

n Of, met rumoer opghemaeckt,

26

De Koningen der Aerden zijn te samen ghestaen, ende de Ouerste zijn te samen by een vergadert tegen den Heere, ende synen ^o Christum.

o Dat is, Ghesalfde.

27

^p Want in der waerheyt, zijn in dese stadt vergadert teghen dijn heylich kint Iesum dat du gesalft hebst: Herodes ende oock Pontius Pilatus met de Heydenen ende de volcken Israel.

p Psalm. 2.a.2 Matthei 26.a.3 Marci 14.a.3 Luce 22.a.1 Ioannis 11.e.47

28

Om te doen al wat dyne ^q hant ende dynen Raet te voren ^r bescheyden hadde te geschieden.

q Dat is, macht

r Of, besloten

29

Ende nu Heere, aensiet hare dreyghinghen, ^s ende gheeft dynen Dienstknechten dijn woort met alle vrijmoedicheyt te spreken:

s Ephe. 6.b.19 Coloss. 4.a.3 1.Thess. 3.a.2

D.30

^t Door ^u dijn wtstrecken dyner hant tot ghesontmakinghe, ende [door het] gheschieden der teeckenen ende wonderheden door den naem dijns heylighen Kints Iesu.

t Griecx, in

u Marci. 16.b.17

31

^x Ende als sy gebeden hadden, wert de plaetse daer sy in vergadert waren beweecht, ende sy werden alle veruult van den heyligen Gheest, ende spraken het woordt Gods vrijmoedichlick wt.

x Actuum 16.c.25

32

^y Ende de menichte der Gheloouighen was een herte ende een ziele: oock seyde niemant dat yet van synen goede zijn eyghen ware, maer alle dinghen waren hen ghemeyne.

y Actuum 2.e.44 1.Petri 3.a.8

33

Ende de Apostelen gauen met grooter kracht ghetuyghenisse vander opstandinghe des Heeren Iesu: Ende daer was groote ^z ghenade ouer hen allen.

z Dat is, ionste, faueur

34

Want daer was oock niemant onder hen die ghebreck hadde: ⁺ want so vele alsser lant oft huysen hadden, die verkochten sy, ende brochten den prijs des verkochten [goets,] ende leydent aen de voeten der Apostelen.

+ Onder de eerste Christenen hadde niemant ghebreck.

35

^a Ende eenen yeghelicken wert ghegeuen na dat hy noot hadde.

a Esaie 58.a.7 Tobie 1.c.20

36

Ioses dan, die van den Apostelen ghenaemt was Barnabas, dat is te segghen, een sone des troosts, een Leuijt, gheboren in Cypren,

37

Hadde eenen acker, ende verkochte dien, ende brachte den prijs, ende leydden voor den voeten der Apostelen.